Vlieland

De Kroon's Polders op het westelijke gedeelte van het waddeneiland Vlieland zijn tussen 1920 en 1925 op initiatief van de duinwachter, later opzichter bij Rijkswaterstaat Jan Wouter Kroon (Vlieland 1874 - Zuidlaren 1957) ontstaan. Tussen 1898 en 1905 waren eerder op het westelijke gedeelte van Vlieland een aantal stuifdijken dicht tegen de reeds bestaande Meeuwenduinen aangelegd om de steeds smaller wordende duinenstrook groter te maken. Aan de zuidkant daarvan werden er de door Kroon bedachte stuifdijken aangelegd, die grote langwerpige stukken strand omsloten. De zo gevormde vier polders kregen de naam van de initiatiefnemer. Tot 1935 ging men nog door met aan de westkant kleinere zandvlakten met stuifdijken te beschermen. De bedoeling van Kroon was er bruikbare landbouwgrond te creëren. De bodem was echter te zout en te nat. Met behulp van een windmolen werd de polder bemalen en heeft een boer vanuit het Posthuis enige tijd geprobeerd er vee te houden. De luchtmacht heeft in de vierde polder ook een landingsbaan in gebruik gehad waar lichte propellervliegtuigen konden landen. De vier kleine polders vormen een belangrijk gebied voor planten en vogels. Er broeden meer dan 60 vogelsoorten, onder andere eidereenden, lepelaars, kluten en aalscholvers. Vanaf de jaren zestig worden de polders beheerd door Staatsbosbeheer. Sindsdien is het natuurgebied. De polders worden niet meer bemalen, en duikers en stuwen zijn verwijderd. 's-Winters staan grote delen onder water, 's-zomers liggen de polders grotendeels droog. In het brakke water van de Kroon's polders heeft zich een interessante vegetatie ontwikkeld. De noordelijk gelegen 1e en 2e polder hebben veel zoete kwel, terwijl de zuidelijker 3e en de 4e polder zouter zijn. In 1996 is een doorbraak in de zeedijk van de 3e polder gemaakt en een opening tussen de 3e en 4e polder, zodat zout water vanuit de Waddenzee, bij hoge vloed, deze twee polders kan instromen.

Het Posthuis is een gebouw aan de Postweg op het smalste deel van het waddeneiland Vlieland. Het oorspronkelijke houten Veerhuis uit 1777 werd in 1836 vervangen door een stenen huis. Hier verbleef de postiljon die met zijn paard jarenlang een onmisbare schakel was in de postroute Amsterdam - Texel - Vlieland - Terschelling. Deze postroute heeft gefunctioneerd van 1677 tot 1927. Naast het oorspronkelijke posthuisje is een grote schuur gebouwd, waar in het midden van de 20e eeuw een boer actief is geweest. Deze weidde zijn vee in de nabijgelegen Kroon's Polders. Thans is het onder de naam Posthuys een populaire uitspanning voor toeristen die het eiland bezoeken en een vertrekpunt voor excursies naar onder meer de Vliehors en de Kroon's Polders. Er is een busverbinding met Oost-Vlieland.

Bunkermuseum Wn 12H, Widerstandsnest12H, is een bunkercomplex dat 450 meter bewesten de Ankerplaats aan het kantonnierspad in de zeewerende duinen van Vlieland ligt. Het is in de Tweede Wereldoorlog aangelegd als onderdeel van Atlantikwall. Het is gedurende de decennia na de oorlog voor het overgrote deel onder duinzand bedolven. Begin 2017 is een begin gemaakt om het complex uit te graven en restaureren. Sinds 2020 is het een bunkermuseum.

Het Vuurboetsduin is een duin op Vlieland. Met een hoogte van 45 meter is dit duin het op twee na hoogste duin van Nederland. Het is tevens het hoogste punt van Friesland. De vuurtoren van Vlieland, de Vuurduin, staat op de top van het Vuurboetsduin. De toren zelf is slechts 18 meter hoog. In de omgeving van het duin wordt door Vitens drinkwater gewonnen.

Het voormalige reddingsboothuis aan de Duinkersoord op Vlieland staat ten noorden van Oost-Vlieland en werd in 1894 gebouwd voor de Noord- en Zuid-Hollandsche Redding-Maatschappij. In 1999 werd de loods in het Monumentenregister ingeschreven. Het bouwwerk is sinds 2001 in eigendom van Vereniging Hendrick de Keyser.

Vuurduin is een vuurtoren die op het Vuurboetsduin op het Nederlandse Waddeneiland Vlieland staat.

De Nicolaaskerk van Vlieland staat in de hoofdplaats Oost-Vlieland.

Het voormalig Raadhuis van Vlieland is, zoals de naam het al zegt, het voormalige raadhuis van de Nederlandse gemeente Vlieland. Het raadhuis werd in 1855 gebouwd ter vervanging van het raadhuis uit 1598. Het pand werd op 7 juni 1967 ingeschreven als rijksmonument. In 2001 werd het huidige pand verkocht aan de Vereniging Hendrick de Keyser. Deze heeft het in 2005 laten restaureren, iets wat in 1952 ook al door de gemeente was gedaan.

De algemene begraafplaats Vlieland is een gemeentelijke begraafplaats aan de Middenweg in de Nederlandse plaats Oost-Vlieland. De begraafplaats ligt bij de Nicolaaskerk. Enkele zerken en grafstenen hebben de status van rijksmonument. Er zijn grafstenen die zijn gemaakt van de kaak van een walvis.

Vlieland, ook (en tot 2009 officieel) Oost-Vlieland en lokaal Osteynde, is het enige dorp en daarmee gelijk de hoofdplaats van het waddeneiland Vlieland in de Nederlandse provincie Friesland. Sinds 2009 is ‘Vlieland’ de formele naam van het dorp volgens de gemeentelijke registraties (BAG) en hanteert de gemeente Vlieland de plaatsnaam Vlieland bij de adressen van het dorp. Echter wordt de naam ‘Oost-Vlieland’ in het algemene spraakgebruik regelmatig gebruikt om het dorp te onderscheiden van het eiland Vlieland. Zoals de naam al aangeeft ligt het dorp in het oosten van Vlieland. Op Vlieland bestond ooit een tweede dorp met de naam West-Vlieland (Westeynde). Dit dorp werd in 1736 door de zee overstroomd. De Dorpsstraat in Oost-Vlieland is de belangrijkste straat met winkels en horeca, en onder andere de voormalige Zeevaartschool, nu Hotel de Wadden. Iets ten oosten van het dorp ligt een bedrijventerrein en de haven van Vlieland.

Gezicht Oost-Vlieland is een van rijkswege beschermd dorpsgezicht in Oost-Vlieland in de Nederlandse provincie Friesland. De procedure voor aanwijzing werd gestart op 11 november 1969. Het gebied werd op 5 november 1971 definitief aangewezen. Het beschermd gezicht beslaat een oppervlakte van 9,8 hectare. Panden die binnen een beschermd gezicht vallen krijgen niet automatisch de status van beschermd monument. Wel zal de gemeente het bestemmingsplan aanpassen om nieuwe ontwikkelingen in het gebied te reguleren. De gezichtsbescherming richt zich op de stedenbouwkundige en cultuurhistorische waardering van een gebied en wil het toekomstig functioneren daarvan veiligstellen.

Museum Tromp's Huys is een museum in de plaats Oost-Vlieland op het waddeneiland Vlieland in de Nederlandse provincie Friesland.