Nauener Tor

Holländisches Viertel is een unieke stedebouwkundig ensemble. Een wijk in Potsdam gebouwd in de periode van 1733 tot 1740 naar een ontwerp van Jan Bouman. De wijk bestaat uit 134 woningen gebouwd in rode baksteen. De Hollandse Wijk ontstond na 1730 als huisvestingsproject voor Nederlandse handwerkslieden. De opdrachtgever, de voor die tijd progressieve Pruisische koning Frederik-Wilhelm I, was tijdens een reis in de Lage Landen onder de indruk geraakt van de Hollandse metselaars en timmerlui. Hij hoopte Nederlanders over te kunnen halen om naar zijn residentie in Potsdam te komen. Om heimwee te voorkomen, kregen de 134 huizen een typisch uiterlijk met rode bakstenen, punt- en tuitgevels en groenwitte luikjes naast de ramen. De wijk, eigenlijk vier blokken van woningen op een kruising van twee straten, bleek geen succes. Hollanders vestigden zich nauwelijks in de voor die tijd ruim opgezette woningen, ontworpen door de geëmigreerde Nederlandse bouwvakker Jan Bouman. Vooral inheemse ambtenaren, kunstenaars en soldaten betrokken de op palen gebouwde huizen in de snel groeiende garnizoensstad. Na de Tweede Wereldoorlog kwam Potsdam in de DDR te liggen. Voor de communistische machthebbers was de wijk aanvankelijk niets bijzonders. Door de woningschaarste bleven de steeds meer vervallen en niet onderhouden huizen echter goed bewoond. Pas in het midden van de jaren zeventig zag het stadsbestuur in dat de Hollandse Wijk toch eigenlijk iets heel bijzonders was, namelijk “het grootste aaneengesloten voorbeeld van de Nederlandse architectuur buiten het koninkrijk in Europa ”. Vrijwel alle huizen zijn tegenwoordig gerenoveerd..

De HH. Petrus en Pauluskerk (Duits: Kirche St. Peter und Paul) is een rooms-katholieke parochiekerk in het centrum van de binnenstad van Potsdam en sluit de Brandenburger Straße naar het oosten toe af.

De Jägertor is de oudste nog bestaande stadspoort van de Duitse stad Potsdam. De poort dateert uit 1733 en staat aan de noordzijde van de Lindenstraße. De naam is afkomstig van het destijds nabijgelegen Jägerhof. Oorspronkelijk maakte de poort deel uit van de stadsmuur (die overigens niet een verdedigende functie had maar diende om deserterende soldaten binnen te houden en smokkel tegen te gaan).

De Franse kerk (Duits: Französische Kirche, Frans: Temple de Potsdam) in Potsdam is een van de laatste bouwwerken van de architect Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff. In het Edict van Potsdam (1685) had de keurvorst van Brandenburg-Pruisen de uit Frankrijk verdreven hugenoten een nieuw vaderland aangeboden in Pruisen. In 1752/53 werd de kerk gebouwd voor de groeiende Frans-Gereformeerde gemeente van Potsdam. Sinds de zware verwoesting van de stad in de Tweede Wereldoorlog is de Franse Kerk het oudste kerkgebouw in de historische oude stad.

Alexandrowka is de Russische kolonie in het noorden van Potsdam. Ze bestaat uit 13 houten huizen, die in de jaren 1826 en 1827 in Russische stijl gebouwd werden in opdracht van de Pruisische koning Friedrich Wilhelm III. Het ontwerp was van de bekende Pruisische tuin- en landschapsarchitect Peter Joseph Lenné. De wijk diende als onderkomen voor de Russische zangers van het eerste Pruisische Garderegiment. Ieder huis is door een ruime tuin omgeven (zodat de bewoners hun eigen gewassen en producten konden verbouwen). In het noorden wordt de kolonie afgesloten door de Kapellenberg, waarop de Alexander Newski kerk staat. Ook deze kerk werd speciaal voor de kolonisten gebouwd, om hier hun eigen geloof te kunnen belijden. Als voorbeeld voor de kolonie diende het park Glasovo in Sint-Petersburg. Sinds 1999 is de hele kolonie inclusief kerk en tuinen onderdeel van de wereld-erfgoedlijst van UNESCO. De laatste jaren is door monumentenzorg, restauratoren en de huiseigenaars druk gewerkt aan de complete restauratie van het hele project. Hierdoor moet de kolonie voor verval worden behoed en is zij in originele staat teruggebracht.

De St. Nikolaikirche is een evangelisch lutherse kerk aan de Alte Markt (Potsdam) , de hoofdstad van de Duitse deelstaat Brandenburg. De basis van de kerk werd naar een classicistisch ontwerp van de architect Karl Friedrich Schinkel in de periode 1830 tot 1837 gerealiseerd. De koepel werd van 1843-1850 gebouwd onder leiding van Ludwig Persius en na 1845 door Friedrich August Stüler. Na de vernietiging aan het einde van de Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw is de kerk voor bezoekers dagelijks geopend. Naast dat er regelmatig kerkdiensten plaatsvinden, wordt het gebouw ook gebruikt voor concerten.

De Garnisonkirche was de belangrijkste barokke kerk van Potsdam en werd onder koning Frederik Willem I van Pruisen tussen 1733 en 1735 gebouwd. De kerk werd gebruikt voor godsdienstoefeningen voor de koninklijke soldaten en uiteindelijk als laatste rustplaats voor Frederik Willem I. Tijdens de Tweede Wereldoorlog brandde de kerk op 14 april 1945 volledig uit. Op 23 juli 1968 werd de ruïne op bevel van de DDR-leiding onder Walter Ulbricht opgeblazen en opgeruimd. Tegenwoordig staat op deze plaats het rekencentrum van de deelstaat Brandenburg. Een vereniging houdt zich bezig met inzamelen van geld voor de wederopbouw van de Garnisonkirche. Met de reconstructie van de kerktoren werd in oktober 2017 begonnen. Naar verwachting zal de herbouw van de kerktoren in 2021 afgerond zijn, waarna de andere delen van de kerk herbouwd zullen worden.

Het Potsdamer Stadtschloss was een barok stadspaleis in de Duitse stad Potsdam, dat gebouwd werd op een oorspronkelijke stadsversterking. Zijn barokke uiterlijk kreeg het in de jaren 1744-1751 in opdracht van Frederik II van Pruisen, door zijn architect Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff. Het is in 1945 na het bombardement op Potsdam uitgebrand en ofschoon er toen nog vele façaden overeind stonden is het in opdracht van de toenmalige communistische bewindhebbers van de DDR opgeblazen in 1959/1960. Het werd echter weer opgebouwd, in die zin dat de façade weer volledig het barokke uiterlijk kreeg, maar met een modern interieur. De voorbereidende werkzaamheden zijn in 2006 gestart met onder andere het verleggen van de trambanen en een brug. Begin 2010 werd begonnen met de herbouw, die begin 2014 klaar was voor de huisvesting van het parlement (Landtag) van de Duitse deelstaat Brandenburg.

Museum Barberini, is een kunstmuseum met wisseltentoonstellingen, gefinancierd door de Hatto-Plattner-Stiftung, die in het leven werd geroepen door de Duitse miljardair Hasso Plattner. Het gebouw is tussen 2014 en 2016 herbouwd, op de plek van het vroegere Barberini-paleis (Palast Barberini). Dit paleis aan de Alte Markt (Potsdam) was zwaar beschadigd na de Tweede Wereldoorlog en werd vlak daarna afgebroken. Het nieuw gebouwde museum is in het voorjaar van 2017 geopend. Het voormalige barokke paleis werd ontworpen door Carl von Gontard in 1771-1772 voor Koning Frederik II van Pruisen en ook door Koning Frederik gefinancierd. Het Paleis is geïnspireerd op het renaissancepaleis Palazzo Barberini in Rome, waar zich de Gallerie Nazionali d'Arte Antica in bevindt.

Het Großes Militärwaisenhaus is een barok bouwwerk in de Duitse stad Potsdam uit het jaar 1771. Het Militärwaisenhaus werd oorspronkelijk in 1724 door de Pruisische koning Frederik Willem I van Pruisen als opvoedings- en opleidingsinstituut voor soldatenkinderen en wezen opgericht. In totaal was er plek voor ongeveer 600 kinderen. In de periode 1738-42 vonden er uitbreidingen plaats aan de Lindenstraße. In 1771 werd het gebouw door de architect Carl von Gontard in opdracht van Frederik II van Pruisen herbouwd.

De Breite Straße is een straat in de Duitse stad Potsdam. Zij werd in 1668 door de Nederlander Van Langelaer aangelegd als verbinding tussen de Lustgarten en de toenmalige stadsrand, nu de Schopenhauer Strasse. Langs beide zijden werden kastanjebomen aangeplant en in het gedeelte van de Breite Brücke tot aan de Schopenhauerstrasse was in de middenberm een plantsoen aangelegd. De straat begon bij het Potsdamer Stadtschloss en liep in westelijke richting. In 1671 werd de straat verlengd tot aan de stadspoort Neustädter Tor. De Breite Strasse werd in 1721 opnieuw verlengd tot aan de Neustädter Havelbucht. Koning Frederik II liet langs de straat imposante huizen bouwen die toen al de naam “Breite Strasse” droeg. Sommige gevels werden door de koning zelf geschetst. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden gedeelten van de straat vernietigd door bombardementen. In 1953 werd de straat nogmaals verlengd tot aan de Zeppelinstrasse. Dit was mogelijk doordat een gedeelte van de Neustädter Havelbucht werd opgevuld met het puin van Potsdam. Om de binnenstad van het toenemende autoverkeer te ontlasten werden veel huizen in de Breite Strasse gesloopt en de straat kon hierdoor worden verbreed. Tegenwoordig biedt de Breite Strasse helaas een troosteloze aanblik. Bezienswaardigheden langs de Breite Strasse waren restaurant "Glockenspiel" (gesloopt), de Garnisonkirche (gesloopt), de gevel van de Langer Stall, de Breite Brücke met de karakteristieke lantaarns (gesloopt), de Hillerbrandtschen Häuser, het Prediger Witwenhaus, het Großes Militärwaisenhaus, het Ständehaus (nu museum), het Pumpenhaus, en de stadspoort Neustädter Tor, waarvan enkel nog een obelisk is overgebleven.

De Berliner Tor is een grotendeels verdwenen stadspoort in de Duitse stad Potsdam. De poort was gelegen aan de Berliner Straße/hoek Türkstraße. Oorspronkelijk lag de poort aan het eind van de Charlottenstrasse, maar bij het verschuiven van de stadsmuur in 1752 werd de poort opnieuw gebouwd onder leiding van de Nederlander Jan Bouman. In 1945 werd de poort bij bombardementen zwaar beschadigd. Tegenwoordig is alleen nog een zijvleugel over.