Fleerde (flatgebouw)

Het Humberto Delgadoplein is een plein in Amsterdam-Zuidoost. Dit plein stond niet op de originele plattegronden van de te bouwen wijk Bijlmermeer in de jaren zestig van de 20e eeuw. Toen lag hier groengebied ten westen van de honingraatflat Florijn. Die flat werd omstreeks 2000 behoorlijk ingekort; er bleven maar twee segmenten staan, de segmenten zijn in een knik met elkaar verbonden. In die jaren ging de hele buurt op de schop en werd er op plek van de honingraatflats grotendeels laagbouw neergezet. In de holte van de knik werd een groene ruimte uitgespaard, het later Humberto Delgadoplein. Het plein kreeg op 8 mei 2001 haar naam, een vernoeming naar Humberto Delgado. In de groenvoorziening van het plein staan twee vormen van “kunst in de openbare ruimte” waarvan geen historie terug te vinden is. Eén daarvan is een hekwerk, waarin het woord Future (het heet hier de F-buurt) te lezen is; de objecten doen denken aan de duikelrekken van Aldo van Eyck. De andere kunstvorm bestaat uit twee delen, het zijn twee gecombineerde spreek- en luisterobjecten, die vermoedelijk met elkaar in verbinding staan, zodat je op het plein kan praten zonder dat iedereen hoeft mee te luisteren.

Monument voor de liefde is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het monument is opgericht ter viering van de liefde tussen dichter Osip Mandelstam en zijn vrouw Nadjezjda Mandelstam. Hij was verguisd dichter in de Sovjet-Unie onder Jozef Stalin en kreeg zijn werk niet gepubliceerd. Zij bewaarde de schrijfsels van haar man in haar hoofd om ze later alsnog te kunnen publiceren. In 2015 werd door kunstenares Hanneke de Munck een beeld gemaakt dat terugvoert op het werk van haar man Sietse Hielke Bakker (graficus), waarbij een beeld wordt gecombineerd met een gedicht. Er kwamen twee beelden waarvoor de Russische kunstenaar Chatsjatoer Bjely de sokkel maakte. De drie kunstenaars hadden zich verenigd in Stichting De Gespreksgenoot. Het eerste van twee beelden werd al in 2010 geplaatst in/nabij de Staatsbibliotheek te Sint-Petersburg (zusterstad van Amsterdam), de ander in de Nadezjda Mandelstamstraat (straatnaam sinds 2001) in Amsterdam-Zuidoost. De sokkel bevat een gedicht van een op de vlucht zijnde Osip van 27 maart 1937 dat geplaatst is als eerbetoon aan zijn vrouw. Het beeld in Zuidoost werd 25 september 2015 onthuld. Naar aanleiding van de onthulling van het gedenkbeeld in september 2015 verscheen tevens een gelegenheidsuitgave, Monument voor de liefde - Osip en Nadezjda Mandelstam, met zeven gedichten van Osip Mandelstam, in een vertaling door Nina Targan Mouravi. Kees Keijer van de kunstredactie van Het Parool bekeek het beeld opnieuw in 2024. Hij vond dat in de sokkel onder meer een granaatappel terug te vinden is, een nationaal symbool uit Armenië, thuisland van Bjely. De vleugels van de hoofdfiguur hebben een tweeledige betekenis. Ze moeten de persoon beschermen (zoals bij engelen), maar zijn ook een teken van dreiging en daarop vluchten.

Brug 1110 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Deze verkeersbrug werd gelegd over een afwateringstocht die in de Bijlmermeer de D-buurt van de F-buurt scheidt. Over diezelfde afwateringstocht liggen ook bruggen 1107, 1108 en 1109; die drie zijn voor langzaam verkeer (fietsers en voetgangers). Dirk Sterenberg werkend voor de Dienst der Publieke Werken ontwierp een brug die een verbinding legde tussen het Strandvlietpad en die F-buurt. De brug was alleen bedoeld voor voetgangers en fietsers, want ten zuiden van de brug was alleen een groenstrook. Bij de sanering van dit stuk Bijlmermeer werd de groenstrook rond 2003 opgeofferd voor de nieuwbouw van eengezinswoningen aan de nieuwe Raphael Lemkinstraat. Sterenberg schreef een betonnen brug voor op een betonnen fundering; de brug heeft iele metalen leuningen. Opvallend zijn de “gaten” in de borstweringen, gelijk aan bruggen 1107, 1108 en 1109. Tevens is er gelijkenis in de plaats van het brugnummerplaatje; niet op de overspanning maar aan de leuning.

De bruggen 1107, 1108 en 1009 zijn drie bouwkundig kunstwerken in één in Amsterdam-Zuidoost.

Florijn is een flatgebouw in Amsterdam-Zuidoost. De naam is ontleend aan een buurtschap in Berkelland.

Brug 1048 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug werd in 1968/1969 gebouwd in de Gooiseweg, die uitgroeide tot een van de verbindingswegen tussen Amsterdam en Amsterdam-Zuidoost, daar waar ze voorheen de verbinding vormde tussen genoemde stad en Het Gooi. Zodra er sprake was van een hoofdverbindingsroute in Amsterdam-Zuidoost hield dat in de meeste gevallen direct in dat ze op een dijklichaam werd geplaatst. Dat is hier dan ook het geval. De Gooiseweg kruist hier het Strandvlietpad en een afwateringstocht bovenlangs. Dirk Sterenberg werkend voor de Dienst der Publieke Werken had een flinke kluif aan het ontwerpen van bruggen bij de inrichting van de nieuwe wijk. Hij kwam vaak met series relatief kleine bruggen voor voetgangers en fietsers, zoals de nabijgelegen brug 1110. Deze relatief grote brug, ontworpen in 1967, past daar qua ontwerp in het geheel niet bij. Het viaduct, dat gebouwd is in een betonskelet, wordt gedragen door brugpijlers bekleed met betonblokken, waarop jukken zijn geplaatst die het wegdek in de breedte moeten ondersteunen. De jukken bestaan doorgaans uit slanke betonbalken dwars liggend onder het wegdek, Sterenberg koos voor brug 1048 voor grote betonnen vlakken. Het talud van het viaduct werd opgevuld met zeshoekige basaltstenen, een techniek die Sterenberg ook bij andere bruggen in Zuidoost toepaste. De brug lag eerst kaal in het landschap. Toen bij de sanering van de nabijgelegen F-buurt rond 2003 er laagbouw tussen Florijn en de Gooiseweg werd gebouwd, werd de brug voorzien van geluidsschermen. Conform de bestektekeningen zou er naast het viaduct nog een kunstwerk geplaatst worden op halfhoog niveau; het werd voor zover bekend nooit gebouwd.

Brug 1154 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

Brug 1155 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Deze duikerbrug ligt onopvallend in het landschap. Ze is alleen herkenbaar als een flauwe helling in de Claus van Amsbergstraat. Die straat werd rond 2000 gepland in het gebied van de honingraatflats Frissenstein, Fleerde en Florijn die in die jaren grotendeels werden afgebroken; slechts enkele segmenten bleven bewaard. De brug 1155 overleefde de sanering van de buurt, die toen volgebouwd werd met laagbouw met enkele uitschieters naar boven. Zoals gebruikelijk voor de Bijlmermeer liggen hier drie brugnummers op rij: brug 1153, brug 1154 (beide aangepast in de sanering) en brug 1155. Van dit type brug dan wel duiker liggen er meer in deze wijk. Bruggen 1111, 1124, 1125, 1126, 1127, 1128, 1129, 1131, 1150, 1162, 1165, 1172 en 1301 kregen hetzelfde uiterlijk mee. Ze werden wel ontworpen door de Afdeling Bruggen van de Publieke Werken, maar waar voor de gangbare bruggen de specifieke architect bekend is, is dat bij deze bouwwerken dat niet het geval. De duiker ligt half boven de waterspiegel en is ruim 32 meter lang.

De Troepiaalbrug (brug 1156) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

De Bijlmerdreef is de eerst aangelegde en tevens belangrijkste dreef in de Bijlmermeer in Amsterdam-Zuidoost. De verhoogde dreef, oorspronkelijk uitsluitend voor snelverkeer, waarvan het eerste gedeelte werd geopend in 1968, verbindt de Foppingadreef nabij station Amsterdam Bijlmer ArenA met de 's-Gravendijkdreef in het Oosten van de Bijlmermeer. Verder kruist de dreef de Dolingadreef, de Flierbosdreef, de Gooiseweg, de Groesbeekdreef en de Elsrijkdreef. Vanaf de dreef waren rechtstreekse aansluitingen op de parkeergarages van de flats langs de dreef. In 1971 bij de opening van het eerste station Bijlmer werd de dreef op maaiveldniveau doorgetrokken tot de Hoogoorddreef. Later werd dit gewijzigd in halfhoog maar bij de bouw van het derde station Bijlmer rond 2000 moest de Bijlmerdreef hier verdwijnen in verband met de uitbreiding van het station. In de begintijd lag aan de dreef op het maaiveld op de plaats van de huidige wijk Vogeltjeswei het Aanloopcentrum dat met een afrit vanaf de dreef bereikbaar was. In 1975 werd het vervangen door de winkelcentra Fazantenhof en Ganzenhoef (gelegen onder Brug 1017 en parkeergarages) en in 1976 gesloopt waarna het terrein lange tijd braak lag. In 1986 werd het Fazantenhof vervangen door het nieuwe winkelcentrum de Amsterdamse Poort waar tijdens de latere stadsvernieuwing ook het Anton de Komplein werd aangelegd. In de tweede helft van de jaren negentig werd de Bijlmerdreef in het kader van de vernieuwing van de Bijlmermeer tussen de Gooiseweg en de 's-Gravendijkdreef verlaagd en veranderd in een stadsstraat met een middenberm. Ook verschenen er fiets en voetpaden en gelijkvloerse kruisingen. Het onder de dreef en parkeergarage gelegen winkelcentrum Ganzenhoef werd vervangen door het nieuwe winkelcentrum Ganzenpoort. Het gedeelte tussen de Foppingadreef en de Gooiseweg is nog steeds verhoogd gelegen en nog echt een dreef. Oorspronkelijk bevonden zich aan de dreef geen huisnummers, de flatwoningen hadden de naam van de naastgelegen flats. Pas na de vernieuwing en verlaging kwamen er aan de dreef wel huisnummers, het hoogste nummer is 1477. De dreef is vernoemd naar de waterplas het Bijlmermeer.

De Ooievaarbrug (brug 1209) is een bouwkundig en artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

Bruggen 1052 en 1053 zijn twee bouwkundige kunstwerken in Amsterdam-Zuidoost, die niet verder kwamen dan de tekentafel. In 1970 werd ontworpen de ongelijkvloerse kruising tussen de Daalwijkdreef (halfhoog aangelegd) en de Gooiseweg (hoog aangelegd) in de vorm van een halfklaverbladaansluiting. Hier werd een “moeilijke” uitvoering bedacht met naast het hoofdviaduct brug 1050 (de latere Daalwijkdreefbrug) een aantal kleinere viaducten in de af- en opritten; de zogenaamde beugels. Dit werd echter niet als zodanig uitgevoerd; er kwam een standaard halfklaverbladaansluiting. Wat opvalt aan die kruising is dat er geen rekening werd gehouden met de in deze wijk alom aanwezige voet- en fietspaden, die hier ook niet werden aangelegd. Het bijbehorende voet- en fietspad ligt stukken noordelijker en kreeg brug 1051. De daadwerkelijke kruising ligt in de 21e eeuw binnen de gemeente Amsterdam; het halfklaverblad grotendeels en brug 1051 geheel in gemeente Diemen.