Naarden

Het Spaanse Huis is een van de oudste huizen in Naarden-Vesting. Het kreeg de naam na de gebeurtenis uit 1572 toen hier een groot deel van de bevolking van Naarden door Spaanse troepen werd vermoord.

De Grote of Sint-Vituskerk is een laatgotische kruisbasiliek in de vesting van de Noord-Hollandse stad Naarden, in de gemeente Gooise Meren.

Het Weegschaalmuseum is een museum in Naarden. Het is gevestigd in een voormalig waaggebouw het Spaanse Huis genaamd. In het Weegschaalmuseum is een collectie te zien van historische weeg- en meetinstrumenten zoals balansen, weegschalen, gewichten, lengte- en inhoudsmaten. Aan de bezoeker wordt een overzicht geboden van de geschiedenis van meten en wegen, zo wordt onder andere getoond hoe maten en gewichten vroeger werden geijkt. Het museum laat zien hoe meten en wegen door de eeuwen heen verbonden zijn geweest met talrijke facetten van het menselijk bestaan. Het museum beschikt over een uitgebreide bibliotheek en archief. Het Spaanse Huis is een middeleeuwse gebouw en was vermoedelijk ooit een gasthuis of de kapel van een gasthuis. Tijdens de verovering van Naarden door de Spanjaarden fungeerde het als stadhuis. Op de voorgevel zijn nog altijd twee gevelstenen aanwezig die herinneren aan de 'Spaanse Moord'. Nadien is het gebouw nog onder andere gebruikt geweest als waag en militaire bakkerij en vanaf juni 2012 is hier het Weegschaalmuseum gevestigd.

De Utrechtse Poort is een stadspoort in de vestingstad Naarden in Noord-Holland. De poort werd gebouwd in 1877 en vervangt een poort uit 1680 op dezelfde plaats. Hij geeft toegang tot de stad vanuit de richting Utrecht. De huidige poort bestaat uit een open doorgang met profielmuren aan weerszijden en aan de kant van de stad een wachtgebouw. De gevel van het wachtgebouw is van baksteen en versierd met natuursteen. De poort is ontworpen door Jacobus van Lokhorst. Het gebouw heeft twee vleugels aan weerskanten van een poort over de doorgang. Op de vleugels staat twee torentjes voorzien van schietgaten. Ze zijn onderling verbonden door een borstwering. In het gebouw zijn diverse wachtlokalen een paar cellen. Boven de doorgang is in een nis een beeldje van de Nederlandse leeuw geplaatst, met in zijn poot een zwaard en in de andere een bundel met zeven pijlen. Links en rechts van de nis vormen muurankers het jaartal 1877. In de torentjes zijn afbeeldingen verwerkt van Koning Willem III en zijn eerste vrouw Sophie van Württemberg. Over de gracht voor de poort ligt nu een vaste brug, maar bij de bouw van het wachtgebouw lag hier een kraanbrug. In 1881 werden in de doorgang rails voor de stoomtram aangelegd. De zogenaamde Gooise Moordenaar verbond Amsterdam met het Gooi en bleef tot 1939 in gebruik. De doorgang is nu alleen voor voetgangers en fietsers. Voor het autoverkeer is de Kapitein Meijerweg aangelegd, gelegen direct naast de poort. De poort werd in 1994 als rijksmonument opgenomen in het Monumentenregister.

Het Nederlands Vestingmuseum is een historisch museum in de Noord-Hollandse stad Naarden. Het is sinds 1955 gevestigd op een twee hectare groot deel van de wallen van de voornamelijk 17de-eeuwse vestingstad Naarden. Bastion Turfpoort, waarin zich de collectie bevindt, is een van de bastions van Naarden.

Gezicht Naarden is een van rijkswege beschermd stadsgezicht in Naarden in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De procedure voor aanwijzing werd gestart op 5 juni 1980. Het gebied werd op 12 december 1985 definitief aangewezen. Het beschermd gezicht beslaat een oppervlakte van 202 hectare. Panden die binnen een beschermd gezicht vallen krijgen niet automatisch de status van beschermd monument. Wel zal de gemeente het bestemmingsplan aanpassen om nieuwe ontwikkelingen in het gebied te reguleren. De gezichtsbescherming richt zich op de stedenbouwkundige en cultuurhistorische waardering van een gebied en wil het toekomstig functioneren daarvan veiligstellen.

Het Comeniusmuseum is een museum in Naarden. Naast het museum ligt het mausoleum van Comenius. Beide zijn ondergebracht in een voormalig klooster. De beroemde Tsjechische wijsgeer, didacticus en theoloog Jan Amos Comenius is na zijn overlijden in 1670 in Naarden begraven. Zijn mausoleum is voor het publiek toegankelijk. Comenius werd op 22 november 1670 in de Waalse kerk te Naarden begraven. Zijn laatste rustplaats werd vergeten, maar zijn stoffelijke resten werden in 1929 herontdekt en na laboratoriumonderzoek werden zij op 25 juli 1929 op de oorspronkelijke plaats herbegraven. In 1933 besloot de Nederlandse regering de voormalige Waalse kapel aan Tsjechoslowakije over te dragen. De ondertekening van dit document vond plaats op 28 maart, de geboortedag van Comenius. De Tsjechoslowaken mochten de ruimte naar eigen inzicht inrichten. Tussen 1933 en 1937 werd de ruimte gerestaureerd en ingericht als mausoleum. Het ontwerp was van de Tsjechische architect Ladislav Machoñ en werd uitgevoerd door drie kunstenaars: Jaroslav Benda, voor het glaswerk, Jaroslav Horejc, het koorhek met beelden en kandelaar, en Karel Štipl was verantwoordelijk voor het houtsnijwerk. Deze situatie is nadien niet meer aangepast. Zijn mausoleum trekt nog grote aantallen bezoekers uit Tsjechië. Vanwege de link tussen Comenius en Naarden, staat de plattegrond van Naarden afgebeeld op het briefje van 200 Tsjechische kronen. Naast het mausoleum is het Comeniusmuseum. Het museum werd in 1892 opgericht ter gelegenheid van de herdenking van Comenius’ 300ste geboortedag. Het museum begon op de zolder van het oude stadhuis en verhuisde vervolgens naar het Spaanse Huis in de Turfpoortstraat in Naarden. In 1992, het 400ste geboortejaar van Comenius, verhuisde het Comeniusmuseum naar de huidige locatie naast het mausoleum. Dit museum is deels ingericht met een vaste collectie over Comenius en zijn werkgebied. Voor een ander deel zijn er wisselende tentoonstellingen. Van september 2007 tot januari 2008 was in dit museum de tijdelijke tentoonstelling 'Comenius in meervoud'. Vanwege 350 jaar Opera Didactica Omnia (in dit boek zet hij zijn gedachten over beeldend onderwijs uiteen), 80 jaar Comeniusmuseum, 70 jaar Comeniusmausoleum en 50 jaar het Comeniusstandbeeld in Naarden. Tot 11 april 2023 is er de tentoonstelling 'Comenius en De Geer in oorlog en vrede'. Comenius ontving financiële steun van Louis de Geer. De Geer was een rijke wapenhandelaar, maar hij ondersteunde ook armen en protestantse geloofsgenoten. Ieder jaar organiseert het museum omstreeks 28 maart de Comeniusdag. Vaste onderdelen zijn de kranslegging op het graf van Comenius in het mausoleum, een lezing en tot slot de uitreiking van de Comeniusprijs. De lezing heeft als thema het gedachtegoed van Comenius: onderwijs, wetenschap, zingeving en samenleving.

Het Arsenaal in de Noord-Hollandse vestingstad Naarden is een voormalig arsenaal uit 1688. In 1728 werd het Arsenaal uitgebreid met een extra verdieping en aan de noordoostzijde een nieuwe vleugel, het Klein Arsenaal. Het werd gebruikt als opslagplaats voor militair materiaal, vooral wapens en munitie. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het gebruikt als logement voor de infanterie van de vesting en de hospitaalsoldaten van het nabijgelegen militair hospitaal. Na de oorlog kwam het weer in gebruik als wapenkamer en voor de opslag van munitie. Vanaf 1950 werd het een depot voor militaire landkaarten. Op maandag 22 november 1954 brak brand uit in het Arsenaal. Het gebouw brandde volledig uit, maar een groot deel van het inventaris kon worden gered. Op 5 februari 1958 werd het gebouw officieel heropend. Er was 12 maanden gewerkt aan de restauratie en de totale herstelkosten bedroegen 250.000 gulden. Het pand is tot 1987 in militair gebruik geweest. Het complex is onderdeel van bastion Oud Molen en een rijksmonument.

De Amsterdamse Poort is een voormalige stadspoort in de vestingstad Naarden in Noord-Holland. De poort ontworpen door Adriaan Dortsman en gebouwd tussen 1683 en 1685 gaf toegang tot de stad vanuit de richting Muiden, Diemen en Amsterdam en lag naast de Naardertrekvaart en bij het begin van de Amsterdamsestraatweg. De monumentale poort bestond uit twee dikke vleugelmuren en de doorgang was ongeveer 25 meter lang en 3,5 meter breed en was rijkelijk versierd met natuursteen. De poort kon in de avonduren worden afgesloten en werd dan verlicht. Aan de stadszijde was een wachtgebouw dat in de 19e eeuw ook als provoost werd gebruikt. Boven de poort hing het wapen van de stad, een dubbelkoppige adelaar. Om het gedreun van de paarden van de zwaar beladen diligences tegen te gaan werd de bestrating van de doorgang bestrooid met zand. Ook reden sinds 1881 de lange en zware Gooise stoomtrams door de poort. Door dit intensieve verkeer verkeerde de poort eind 19e eeuw in slechte staat en had last van scheuren en lekkages. Maar ook om het verkeer meer ruimte te geven werd in 1915 tot afbraak van de poort besloten. Er kwam daarna een veel bredere doorgang die ook van belang was voor een eventuele doortocht van het leger dat die oorlogsjaren paraat moest zijn ook al was Nederland neutraal. Ook de voor de poort gelegen brug over de vestinggracht verdween en werd vervangen door een dam. De andere stadspoort, die nog steeds bestaat en in 1980 is gerenoveerd, is de Utrechtse Poort die echter eenvoudiger van opzet is en minder monumentaal maar wel rijkelijk versierd. In 1939 met het verdwijnen van de Gooise stoomtram kwam er ook een doorbraak vanuit de vesting richting Bussum maar er kwam geen poort.

NVC, voluit Sportvereniging Naarden '79-de Vesting Combinatie is een amateurvoetbalvereniging uit Naarden, gemeente Gooise Meren, Noord-Holland, Nederland.

Fort Ronduit is een polygonaal fort in Naarden gebouwd in de periode 1873-1875 op de restanten van een eerder verdedigingswerk. Het fort diende ter bestrijking van de buitendijkse gronden ten noorden van de vesting van Naarden en als reduit waar het zijn naam aan te danken heeft. Het fort ligt ten noorden van de vesting van Naarden en ten zuiden van de toenmalige Zuiderzee. In de 17e eeuw lag op deze plaats al een schans ter bescherming van de haven van Naarden en in 1873-1875 werd het bestaande fort gebouwd. Tussen het fort en de vesting ligt een verbindingswal zodat troepen ongezien door de vijand zich konden verplaatsen. Het fort is voorzien van een wachthuis bij de ingang en een centraal gelegen bomvrije kazerne. In de bakstenen kazerne waren lokalen voor de manschappen, het verblijf voor de commandant en de officieren en de keuken. In het midden waren magazijnen voor de opslag van munitie. Helemaal links en rechts van het gebouw zijn twee ruimten voor de stalling van het geschut. Het gebouw is aan de frontzijde afgedekt met zand. In de frontmuur van de kazerne en de zandafdekking zijn twee gangen met deuren zodat de manschappen snel de kanonnen in de frontwal konden bereiken. Het fortterrein wordt omgeven door een 25-35 meter brede natte gracht en verbonden met het land door een kraanbrug. Om de gebouwen ligt een hoge aarden wal met plaatsen voor het geschut. In 1926 werd het fort, tegelijk met de vesting Naarden als vestingwerk opgeheven. Het werd nog gebruikt als opslagplaats voor munitie. In 1986 zijn de gebouwen gerestaureerd. Het fort maakt deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Verzorgingsplaats Ronduit is een Nederlandse snelwegparking, gelegen aan de zuidzijde van de A1 Amsterdam → Oldenzaal tussen afritten 6 en 7 in de gemeente Gooise Meren. Aan de andere zijde van de snelweg ligt verzorgingsplaats Bastion. De naam komt van het nabijgelegen Fort Ronduit, welke onderdeel is van de verdediging van Naarden-Vesting.