Wilhelminabrug (Abcoude)

De Broekzijder Molen (ook: Broekzijdse Molen) is een Nederlandse windmolen uit 1641 aan het riviertje het Gein, die werd gebruikt als poldermolen. Hij bemaalde tot 1980 de Broekzijdse polder, de laatste jaren ondersteund door een hulpgemaal. Op vrijwillige basis wordt er nog mee gemalen. De molen is oorspronkelijk gebouwd als binnenkruier en is later verbouwd tot bovenkruier. In 1952 is de fokwiek voorzien van windborden. In 2010 is de molen volledig gerenoveerd en is daardoor weer in dienst als poldergemaal. Het schoepenrad is circa 1,5 meter verlaagd om het lagere polderpeil te kunnen halen. De molen is sindsdien weer een belangrijk onderdeel van de totale polderbemaling. De Broekzijder Molen was eigendom van het waterschap Broekzijds. Sinds 1968 is de molen bezit van de Stichting De Utrechtse Molens. Hij kan niet worden bezocht.

Het Gein is een riviertje van ongeveer 6 km lengte tussen Driemond en Abcoude. Het verbindt de Gaasp en Smal Weesp met de Angstel, en loopt ten westen van het Amsterdam-Rijnkanaal geheel binnen de grenzen van Abcoude, sinds 1 januari 2011 gemeente de Ronde Venen. Tot 1 augustus 1966 lag het oostelijk deel, voorbij de Velterslaan, echter in de voormalige gemeente Weesperkarspel en van 1966-1989 in de gemeente Amsterdam. Het gedeelte binnen Abcoude tot de Angstel heet, omdat het daar erg smal is, het Nauwe Gein waar de Brug Nauwe Gein het Kerkplein met de Hoogstraat verbindt. Langs beide oevers van het Gein loopt een weg, namelijk Gein-Noord en Gein-Zuid; beide hebben tweerichtingsverkeer. Ter hoogte van Abcoude is onder het Gein het Rien Nouwen Aquaduct gebouwd voor de spoorlijn Amsterdam-Utrecht, ter vervanging van de hefbrug. Daarnaast is een voetgangers- en fietsersbrug gebouwd genaamd "Jan Swinkelsbrug". Verder naar het oosten is er nog de Wilhelminabrug, een fiets- en voetgangersbruggetje nabij de Velterslaan die het Gein met de Kanaaldijk-West van het Amsterdam-Rijnkanaal verbindt en via de Liniebrug met de Korte Velterslaan in Nigtevecht. Evenwijdig aan de Ruwelswal en de Hollandse Kade loopt een fietspad dat van het Gein-Noord langs de Gaasperzoom en de woonwijk Gaasperdam in Amsterdam-Zuidoost naar het recreatiegebied De Hoge Dijk tot de Abcouderstraatweg ter hoogte van het Abcoudermeer. Bij Driemond kruist de Provinciale weg 236 met de Geinboogbrug het Gein waar Gein en Gaasp samenkomen. Het Gein loopt door de Stelling van Amsterdam en vormt daar een onderdeel van. Ook staan er de molens Oostzijdse Molen en Broekzijder Molen en verschillende monumentale boerderijen waaronder ook een kaasboerderij. Een aantal daarvan hebben toebehoord aan de Amsterdamse Adel. De wijk Gein (de meest zuidoostelijke wijk van Amsterdam) en het metrostation Gein van de lijnen 50 en 54 zijn genoemd naar dit riviertje. Rond 1905 werd het riviertje en zijn omgeving regelmatig geschilderd door Piet Mondriaan.

De Gaasperzoom is een park en natuurgebied in Amsterdam-Zuidoost. Het gebied is gelegen ten oosten van de woonwijk Gein, ten westen van het riviertje het Gein, ten noorden van de Ruwelswal en ten zuiden van de Gaasperplas. Het gebied is in het begin van de jaren tachtig aangelegd, gelijktijdig met het gereedkomen van de wijk Gein. Een fietspad doorkruist het gebied van noord naar zuid. Haaks hierop loopt een fietspad langs de Ruwelswal naar het riviertje het Gein langs de woonwijken Gein en Reigersbos. In een deel van het gebied laat men de natuur haar gang gaan en hier is een wilde vegetatie ontstaan. Sinds 2013 grazen er ook weer een aantal Gasconne runderen. Het park wordt door groengebied Amstelland beheerd.

Het Jan Nautahof is een straat in Amsterdam-Zuidoost. De straat kreeg per raadsbesluit van 17 oktober 1984 haar naam, een vernoeming naar verzetsstrijder en lid van de Trouwgroep Jan Nauta (Almelo, 1917 – Kamp Vught, 1944). In deze buurt zijn meerdere straten vernoemd naar verzetsstrijders. Het Jan Nautahof ligt aan de oostelijke rand van wat de wijk Gein III zou worden genoemd, later administratief omgedoopt tot Gein Noordoost. Een deel van de bebouwing staat aan een sloot met daar aan de overzijde het park Gaasperzoom; de stadsbebouwing houdt hier op. De Jos Gemmekebrug geeft vanaf het hof toegang tot het park. Gein III werd een wijk die ruim is opgezet met veelal geschakelde eengezinswoningen, zo ook hier. Er staan drie blokjes met woningen die aan beide uiteinden vergezeld worden met twee daarop haaks staande rijen. Alle woningen hebben een vrijstaande berging. Huisnummers lopen op van 1 tot 74, maar huisnummer 15 is het hoogste oneven nummer. De noordelijkste rij woningen kijkt uit over een grasveldje met zandbak met daarin twee artistieke speelobjecten; een schotel en een kat, waarvan de ontwerper(s) vooralsnog onbekend is/zijn. Het hof, maar ook het wijkje eromheen, met als belangrijkste straat het Maria Snelplantsoen (vernoemd naar Maria Dina Snel) is in wezen doodlopend; er komt dan ook geen openbaar vervoer. Nabij het wijkje ligt het eindstation van de Amsterdamse metrolijnen 50 en 54 met station Gein.

De Jos Gemmekebrug (brug 1482) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug ligt over een afwateringstocht/sloot die de grens vormt tussen de woonwijk Gein en het park Gaasperzoom, dat naar het oosten doorloopt tot aan de landerijen bereikbaar vanaf de dijk van het riviertje Gein. In 1982 ontwierp architect Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken een voetbrug die vanuit het Jan Nautahof via een tussen de woningen liggend voetpad toegang geeft tot dat park. Het maakte deel uit van een pakket aan bruggen in de wijken Gein III en IV, allemaal van de hand van Sterenberg. De brug steunt op betonnen landhoofden met dito borstweringen. Om de overspanning te dragen zijn vier betonnen brugpijlers neergezet met daarover twee jukken. De overspanning wordt gedragen door houten balken waarover een houten loopdek met split tegen de gladheid. De brug heeft vermoedelijk begin 21e eeuw een nieuwe houten overspanning gekregen waarbij de oorspronkelijke dikhouten leuningen vervangen zijn door een slankere opbouw. De brug kreeg toen ook aan de parkzijde een (niet afsluitbare) toegangspoort mee. De brug heeft drie doorvaarten, waarvan de middelste 5,25 meter breed is; doorvaart is echter theoretisch; er is in de onderliggende ondiepe sloot geen scheepvaart mogelijk. De brug ging vanaf de oplevering anoniem door het leven onder brug 1482. De gemeente Amsterdam vroeg in 2016 aan de Amsterdamse bevolking om mogelijke namen voor dergelijke bruggen. Een voorstel deze brug te vernoemen naar verzetsstrijdster Jos Gemmeke werd in juni 2020 goedgekeurd en op genomen in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG).

Brug 1484 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost, wijk Gein, buurt Gein Noordoost. De brug ligt over een afwateringstocht/sloot die tussen het Vreeswijkpad en het Gerrit van den Boschpad loopt. Ten noorden van die tocht zijn straten en pleinen vernoemd naar plaatsnamen (Vreeswijk, ten zuiden kregen straten en pleinen vernoemingen naar verzetsstrijders (Gerrit van den Bosch, communist, 1911-1944). In 1982 maakte architect Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken het ontwerp voor deze oeververbinding. Het maakte deel uit van een pakket aan bruggen in de wijken Gein III en IV, allemaal van de hand van Sterenberg, zie bijvoorbeeld ook de Jos Gemmekebrug. De brug steunt op betonnen landhoofden met dito borstweringen. Om de overspanning te dragen zijn vier betonnen brugpijlers neergezet met daarover twee jukken. De overspanning wordt gedragen door houten balken waarover een houten loopdek met split tegen de gladheid. De brug heeft begin 21e eeuw een nieuwe houten overspanning gekregen waarbij de oorspronkelijke dikhouten rood geschilderde leuningen vervangen zijn door een slankere opbouw. De brug heeft drie doorvaarten, waarvan de middelste 5,25 meter breed is; doorvaart is echter theoretisch; er is in de onderliggende ondiepe sloot geen scheepvaart mogelijk.

Brug 1483 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost, wijk Gein, buurt Gein Noordoost. De brug ligt over een afwateringstocht/sloot die tussen het Vreeswijkpad en het Gerrit van den Boschpad loopt. Ten noorden van die tocht zijn straten en pleinen vernoemd naar plaatsnamen (Vreeswijk, ten zuiden kregen straten en pleinen vernoemingen naar verzetsstrijders (Gerrit van den Bosch, communist, 1911-1944). In 1982 maakte architect Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken het ontwerp voor deze oeververbinding. Het maakte deel uit van een pakket aan bruggen in de wijken Gein III en IV, allemaal van de hand van Sterenberg, zie bijvoorbeeld ook de Jos Gemmekebrug. De brug steunt op betonnen landhoofden met dito borstweringen. Om de overspanning te dragen zijn vier betonnen brugpijlers neergezet met daarover twee jukken. De overspanning wordt gedragen door houten balken waarover een houten loopdek met split tegen de gladheid. De brug heeft begin 21e eeuw een nieuwe houten overspanning gekregen waarbij de oorspronkelijke dikhouten blauw geschilderde leuningen vervangen zijn door een slankere opbouw. De brug heeft drie doorvaarten, waarvan de middelste 5,25 meter breed is; doorvaart is echter theoretisch; er is in de onderliggende ondiepe sloot geen scheepvaart mogelijk. De brug ligt op een T-kruising van grachten; haaks op brug 1483 ligt brug 1486.

Brug 1486 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost, wijk Gein, buurt Gein Noordoost. De brug ligt in het Vreeswijkpad nabij het Geindriepad over een afwateringstocht. Beide paden zijn in gebruik als voet- en fietspad. Het Geindriepad eindigt dan wel begint hier. Aan beide zijden van deze afwateringstocht zijn straten vernoemd naar verzetsstrijders, behalve de doorgaande fietsroutes: het Vreeswijkpad is vernoemd naar de plaatsnaam Vreeswijk, het Geindriepad naar de oorspronkelijke naam van de buurt Gein III. In 1982 maakte architect Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken het ontwerp voor deze oeververbinding. Het maakte deel uit van een pakket aan bruggen in de wijken Gein III en IV, allemaal van de hand van Sterenberg, zie bijvoorbeeld ook de voetbrug Jos Gemmekebrug. Brug 1486 is een bredere variant daarvan, doordat er een fietspad (twee richtingen) overheen moest lopen. De brug steunt op betonnen landhoofden met dito borstweringen. Om de overspanning te dragen zijn vier betonnen brugpijlers neergezet met daarover twee jukken. De overspanning wordt gedragen door houten balken waarover een houten loopdek met split tegen de gladheid. De brug heeft begin 21e eeuw een nieuwe houten overspanning gekregen waarbij de oorspronkelijke dikhouten groen geschilderde leuningen vervangen zijn door een slankere opbouw. De brug heeft drie doorvaarten, waarvan de middelste 5,25 meter breed is; doorvaart is echter theoretisch; er is in de onderliggende ondiepe sloot geen scheepvaart mogelijk. De genoemde afwateringstocht eindigt hier op een T-kruising van waterwegen; de brug ligt in de directe omgeving van brug 1483 over de kruisende afwateringstocht.

De Maria Snelmetrobrug (brug 1630) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het bouwwerk bestaande uit een metroviaduct werd in de periode 1978-1982 aangelegd voor de Amsterdamse Metrolijn 54, toen nog als onderdeel van de Oostlijn Geinlijn geheten en sinds 1997 ook voor metrolijn 50. Het ontwerp was afkomstig van Sier van Rhijn en Ben Spängberg van de Dienst de Publieke Werken, die alle kunstwerken etc. voor die lijn verzorgden. Anders dan andere viaducten in de metrolijn werd dit viaduct pas later gebouwd, toen de metro hier haar definitieve eindhalte kreeg. In 1978 gingen de eerste betonnen heipalen de grond in. Van Rhijn en Spängberg gaven voor die lijn een totaalconcept af, kunstwerken en stations lijken uiterlijk dan ook sprekend op elkaar. De architecten wonnen er de betonprijs mee. Kenmerkend zijn de balustrades bestaande uit schildachtige elementen. Het is het laatste kunstwerk in de lijn; het viaduct leidt naar het oosten naar een rangeerterrein waar de metrostellen kunnen worden opgesteld, onderhouden, aan en afgekoppeld en overnachten. Van daar kunnen ze van het juiste spoor vertrekken bij het laatste metrostation Gein, dat ten westen van het viaduct ligt. De naam van het viaduct kwam pas weer veel later. Vanaf 2016 is de gemeente Amsterdam bezig kunstwerken een naam te geven om opgenomen te worden in de Basisadministratie Adressen en Gebouwen, zodat ze eenvoudiger terug te vinden zijn; een brugnummer is daarvoor niet voldoende. Op 21 november 2017 besloot de gemeenteraad de meeste kunstwerken in de metrolijnen te vernoemen, meestal naar de onderliggende weg. Naamgever van brug 1630 werd echter verzetsstrijder Maria Snel (1890-1941), naar wie op 17 oktober 1984 het iets noordelijker gelegen Maria Snelplantsoen was vernoemd. Onder het viaduct loopt het Jan Schaeferpad. Ten noorden van het viaduct zijn straatnamen vernoemd naar andere verzetsstrijders; ten zuiden kregen straten namen van (plaatselijke) politici.

Het Jan Schaeferpad is een voet- en bijbehorend fietspad in Amsterdam-Zuidoost. De gemeente Amsterdam vernoemde twee objecten binnen de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) naar Jan Schaefer. Er is de Jan Schaeferbrug en het Jan Schaeferpad, benoemd op 11 juli 2000. De politicus bemoeide zich een belangrijk deel van zijn leven met stadsvernieuwing, zowel op plaatselijk als landelijk niveau. De brug is gelegen in Amsterdam-Centrum; het pad in Amsterdam-Zuidoost. Het pad is een van de voet- en fietspaden die de wijk Gein van noord naar zuid doorsnijden. Het maakt deel uit van de gescheiden verkeersstromen die hier door de gemeente toegepast is. Echter anders dan elders in Zuidoost liggen de wegen voor die verkeerstromen hier gelijkvloers. Het Jan Schaeferpad begint in het gedeelte van het Gaasperpark dat ten zuiden van de Gaasperplas ligt. Het loopt vervolgens zuidwaarts door buurten die vernoemd zijn naar verzetsstrijders. Het steekt daarbij middels brug 1479 een afwateringstocht over en voert dan onder de Maria Snelmetrobrug. Daarna gaat het over brug 1462 de buurt in met straten die vernoemd zijn naar wethouders. Het Jan Schaeferpad eindigt op het Steengroevenpad bij een waterweg die de gemeentegrens vormt tussen Amsterdam en de De Ronde Venen (Hollandsche Kade). Dat gebied is een corridor tussen recreatieparken De Hoge Dijk en Gaasperzoom. In tegenstelling tot hetgeen zijn eerder genoemde vakgebied doet vermoeden, staat aan het pad geen enkel gebouw; er zijn geen adressen aan het pad, dat derhalve ook geen postcode heeft. Bijzonder aan het pad is dat op de naambordjes zijn wellicht bekendste uitspraak is genoteerd: "In gelul kan je niet wonen".

Brug 1487 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug werd aangelegd in het kader van de bouw van de woonwijk Gein III. Op het gebied van bruggenbouw was dit het domein van architect Dirk Sterenberg, die het bruggetje vanuit Hoorn als zelfstandig architect ontwierp voor de Dienst der Publieke Werken. Voor Gein en ook de naastgelegen wijk Reigersbos ontwierp hij betonnen en houten bruggen. Brug 1487 is er een uit de categorie houten bruggen. Deze brug is alleen bestemd voor voetgangers en fietsers. De brug maakt deel uit van de infrastructuur oost-west in de wijk, die alleen bestemd is voor langzaam verkeer. Ontwerp, aanbesteding en bouw van de brug gebeurde nog in de tijd dat er voor deze wijk geen straatnamen waren vergeven; men moest het doen met Gein 3. Wel ging om een pakketje aan bruggen. Brug 1486, brug 1487 en brug 1488 werden gelijktijdig gebouwd. De brug heeft de kenmerken van de voet- en fietsbruggen die Sterenberg voor de wijk ontwierp. Betonnen brugpijlers dragen afgeronde jukken, die de houten liggers dragen. De balustraden en leuningen waren van dikke houten balken, geplaatst tussen betonnen borstweringen. Het houtwerk was hier oranjegeel geschilderd. De balustrades en leuningen die Sterenberg in 1984 had bedacht kregen het zwaar te verduren van weersomstandigheden. De bovenbouw werd in begin 21e eeuw vervangen. De bestektekening vermeldt nog dat de brug geschikt is voor brandweerauto’s.

Brug 1479 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De betonnen brug uit 1982 is gelegen in het Jan Schaeferpad. Dat pad verzorgt voor een noord-zuidverbinding door de wijk Gein. Ze voert over een afwateringstocht tussen het Vreeswijkpad en het Gerrit van den Boschpad. Ten noorden van die tocht zijn straten en pleinen vernoemd naar plaatsnamen (Vreeswijk), ten zuiden kregen straten en pleinen vernoemingen naar verzetsstrijders (Gerrit van den Bosch, communist, 1911-1944) Het ontwerp van de brug was in handen van de architect en kunstenaar Dirk Sterenberg werkend bij of voor de Dienst der Publieke Werken. Hij ontwierp voor Zuidoost diverse types brug, waarvan er van deze ettelijke in de wijk te vinden zijn (zie bijvoorbeeld brug 1348 en brug 1385). Ze zijn te herkennen aan de bijna artistieke sculpturen die de combinatie leuningen en banken in de balustraden op hun plaats houden. De brug draagt de kleuren grijs en blauw.