Transvaalbuurt (Amsterdam)

De Fontein Krugerplein is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost. Bij een herinrichting van het Krugerplein rond de eeuwwisseling werd aan een tweetal kunstenaars gevraagd een kunstwerk voor de openbare ruimte te ontwerpen. Caro Bensca kwam met Lady Solid en Peer Veneman met de fontein. Het beeld van Bensca riep associaties op met een urinerende vrouw (er loopt water langs haar dijen) en dat zagen de buurtbewoners niet zitten. Het beeld werd deels afgeserveerd, want belandde een aantal jaren later aan de Amstelveenseweg. Het was uiteindelijk niet het artistieke dat de doorslag gaf, buurtbewoners vonden het "een lekkere plek om bij te mijmeren" of meer praktische redenen: iemand met een lekke band kon in het bassin kijken waar het lek zat. De fontein bestaat uit een lichtgekleurd grof verweerd rotsblok. Daarop is een klassiek aandoende fontein met bassin geplaatst. Het beeldgedeelte is versierd met een groteske onafgewerkte figuratie van planten en dieren (varkens, slangen en hagedissen). De spuwer spuwt het water bovenaan met geringe kracht naar buiten; het water stroomt langs het beeld het bassin in; het bassin overstroomt permanent waardoor het water op het onderliggende rotsblok valt en sijpelt op de grond, die ter plekke van roosters is, waardoor het water afgevoerd dan wel hergebruikt wordt.

Het Krugerplein is een plein in de Transvaalbuurt in Amsterdam-Oost.

Monument tegen apartheid en racisme is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost. Het beeld uit 1987 is van kunstenaar Pépé Grégoire. Het bronzen beeld beeldt door middel van een arm en been de menselijke eenheid in verscheidenheid uit. Echter een ander deel laat zien dat die eenheid doorkliefd wordt door de moedwillige ontkenning van die eenheid, zoals vermeld op de bijgeplaatst natuurstenen plaquette in de grond. Het beeld staat aan de rand van een plein waar drie geografische straten elkaar ontmoeten: Krugerplein, vernoemd naar Paul Kruger, eens (in Nederland) gevierd vijfde president van Zuid-Afrikaansche Republiek, maar ter plaatse vooral gezien als kolonisator en onderdrukker, een visie die nog geen eeuw later (jaren tachtig 20e eeuw) de overhand kreeg; Albert Luthulistraat (vernoemd naar Albert Luthuli, geweldloos strijder tegen apartheid); een straat die in 1987 haar naam kreeg; vanwege de veranderde inzichten sneuvelde per gelijke datum de Louis Bothastraat (vernoemd naar Louis Botha, die als premier zijn gekleurde onderdanen geen stemrecht gaf maar wiens naam (ook) te veel leek op Pieter Willem Botha, die apartheid handhaafde); Schalk Burgerstraat (vernoemd naar Schalk Burger, waarnemer van Paul Kruger na diens vertrek naar Europa) die zich na het Verdrag van Vereeniging aansloot bij Louis Botha richting apartheid. Burgemeester Ed van Thijn onthulde het beeld op 20 juni 1987 en daarmee tegelijkertijd symbolisch het kantoor van het Afrikaans Nationaal Congres in Amsterdam. Het daadwerkelijke kantoor opende pas 14 februari 1989 zijn deuren aan de Staalstraat.

Kantoorgangers is een beeldengroep in de Schalk Burgerstraat in Amsterdam-Oost. De beelden werden ontworpen nadat het Woningbedrijf Amsterdam een complex met woningen van Jan Gratama aan die straat had gerenoveerd. De renovatie en samenvoeging van kleine woningen moesten er toe leiden dat de buurt een beter aanzien kreeg na een periode van kleine misdaad en vandalisme. De opdracht tot meer kunst in de wijk werd verleend aan Elisa van Schie en Martin Takken. Zij kwamen met twaalf bronzen beeldjes met forenzende kantoormannen, die dag-in-dag-uit dezelfde route afleggen tussen woning en kantoor. De kunstenaars probeerden duidelijk te maken dat werken in de eigen omgeving ook voldoening kan geven. In de periode van renovatie waren namelijk een aantal bedrijfsunits ontstaan, woon-/werkplaatsen. De beeldjes van sjouwende kantoorgangers zijn verdeeld over de volledige lengte van de gevelwand aan de even zijde van de Schalk Burgerstraat te zien nabij de lijst tussen begane grond en eerste etage. Bij Schalk Burgerstraat 2 verdwijnen ze uit zicht. De beeldjes aldaar vallen in het niet achter het Monument tegen apartheid en racisme van Pépé Grégoire.

Airhead nr. 2 (Ballonhoofd nr. 2) is een muurschildering in Amsterdam-Oost. De muurschildering is in 2020 gezet op een gestuct vlak aangebracht op de gevel van Majubastraat 36 hoek Krugerplein. De kunstenaar in kwestie is Nouch (Nouchka Huijg), die binnen de murals een afwijkende stijl heeft. Haar meeste schilderingen zijn zwart/wit en bestaan uit vriendelijke monsters. Het schilderingen werd geplaatst met een bijdrage van Stadgenoot, de gemeente Amsterdam en het Amsterdams Fonds voor de Kunst. De gebruikte inkt heeft als bestandsdeel roetdeeltjes uit de lucht uit New Delhi, zogenaamde smoginkt; de achtergrond bestaat uit luchtfilterende verf. Nouch, dan voornamelijk gewend aan klein werk, was twee dagen bezig de schildering te zetten.

Het Gedenkteken Nelson Mandela is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost. Kunstenaar Steffen Maas maakte voor het hoekpand Krugerplein en Pretoriusstraat (ook wel De Krugerkop genoemd) een mozaïekportret van Nelson Mandela. Het mozaïek werd daarbij opgebouwd uit honderden houten schildjes met Zuid-Afrikaanse patronen. Het kwam voort uit de samenwerking van bewoners uit de Transvaalbuurt en onder andere Woningcorporatie Eigen Haard (waarschijnlijk eigenaar van het gebouw) en Museum zonder Muren. Het mozaïek moest de binding van de buurt met Zuid-Afrika bevestigen of benadrukken; meeste straten en pleinen in de buurt zijn vernoemd naar personen die een binding hadden met (een voorloper van) Zuid-Afrika, maar dan een eeuw eerder. Het was bedoeld als tijdelijk kunstwerk voor een vijftal jaar vanaf de onthulling op 21 juni 2014, maar in 2021 is het nog in perfecte staat. Maas maakte voor de voorgevel van het gebouw uit hetzelfde materiaal het naambord (per letter) en een mozaïek Unity in diversity; deze waren in het voorjaar 2021 afgedekt in verband met renovatie van het gebouw.

Albert Luthulistraat is een straat in Amsterdam-Oost, Transvaalbuurt.

Maritzstraat is een relatief korte straat in de Transvaalbuurt, Amsterdam-Oost.

Krugerhof is een wooncomplex in de Transvaalbuurt in Amsterdam-Oost. De naam verwijst naar het nabijgelegen Krugerplein, vernoemd naar Paul Kruger. Het wooncomplex heeft de vorm van een U met woningen aan de Tugelaweg, Maritzstraat en Christiaan de Wetstraat. Aan de Maritzstraat heeft het een teruggetrokken rooilijn. Hier liet de "Maatschappij voor Moderne Woningbouw" in 1929-1930 een blok met arbeiderswoningen neerzetten naar ontwerp van Arend Jan Westerman en Jacob Dunnebier. De circa honderd woningen vallen op in de buurt door de uitvoering in vier kleuren baksteen: roodbruin op de begane grond (met bergingen), geel (banden ter benadrukking van ingangen en hoeken en eerste verdieping) en rood (bovenverdiepingen). Op de twee hoeken zijn erkers te vinden boven winkeleenheden. Die hoeken worden tevens benadrukt door torens in de vierde kleur; donkerrode verticaal geplaatste dakpannen. Tot het complex behoort ook nog een tuinhuis en tuin met zandbak (in de opening van de U). De bouwstijl wordt omschreven als een verstrakte vorm van de Amsterdamse School. Het ontwerp van de gevels zou van de hand van Westerman zijn; de plattegronden van Dunnebier. Toch heeft ook het uiterlijk de hand van een latere Dunnebier, zie zijn complex aan de Bos en Lommerweg 1-31 dan uit 1937 stamt. De architecten wisten in opdracht van projectontwikkelaar Huibert van Saane (directeur van de maatschappij en NV Bouwbedrijf H van Saane) , die het bouwverzoek op 16 maart 1929 had ingediend, de ruimte van de trappenhuizen te beperken door ze om elkaar heen de plaatsen (dubbele bordestrap)en de woningen om het trapgat te plaatsen. In januari 1930 moesten de laatste kleine verbeteringen nog aangebracht worden, voordat het gebouw opgeleverd werd. Volgens het Algemeen Handelsblad zou het gaan om een proefcomplex met steun van wel drie wethouders Ephraim Joseph Abrahams (tevens arts), Walrave Boissevain en Monne de Miranda. Het complex bevat dan ook appartementen voor de verheffing van het volk. Elke woning heeft een woonkamer en twee slaapkamers, een sanitaire ruimte met badcel en een keuken. Elke woning had veranda's (binnenin de U). Er was centrale verwarming en een warmwatervoorzieining. Tegenstanders waren er ook te vinden, aldus Het Volk, dagblad voor de arbeiderspartij. Zij vond het een niet geslaagde proef dat met name de “kleine woningen” een prikkel leverden om het aantal kinderen beperkt te houden. Ondanks de twee slaapkamers was de woning krap bemeten als het gezin bestond uit man, vrouw en twee kinderen. Gelegenheid tot logés was er niet tot nauwelijks, ook als het gezin uit drie personen bestond. Bovendien vond ze de huurprijs aan de pittige kant ten opzichte van nieuwe gemeentewoningen aan het andere eind van de stad (Amsterdam-West). In 2023 loopt er (nog) een onderzoek of het gebouw de bescherming van een gemeentelijk monument waardig is; er geldt dan een zogenaamde "voorbescherming".

Maritzstraat 1-47 te Amsterdam vormt de oostelijke gevelwand van de Maritzstraat in Amsterdam-Oost. Het maakt deel uit van in oorsprong vijf bouwblokken met zekere eenheid.

De Majubastraat is een straat in de Transvaalbuurt, Amsterdam-Oost.

De Beukenwegspoorbrug is een spoorbrug in Amsterdam-Oost. Ze ligt in het traject Station Amsterdam Muiderpoort en Station Amsterdam Amstel. Ze is vernoemd naar de Beukenweg, die ze overspant.