place

Eendenkooi Stokman

Gemeentelijk monument in HaarlemmermeerNatuurgebied in Noord-Holland

De Eendenkooi Stokman is een eendenkooi, tegenwoordig onderdeel van een klein natuurgebied, bij Vijfhuizen in Noord-Holland. Al sinds 1701 bevindt zich hier, oorspronkelijk op een landtong tussen het Spieringmeer en Haarlemmermeer, een eendenkooi. Sinds 1757 is deze onafgebroken beheerd door de familie Stokman. Bij de inpoldering van het Haarlemmermeer kwam de eendenkooi binnen de Ringvaart te liggen. In 1990 is de grond verkocht aan Landschap Noord-Holland, maar er werken nog steeds Stokmannen als kooiker en terreinbeheerder. Er komen vele soorten bomen en vogels in het gebied voor. Rondleidingen zijn op afspraak te maken tussen half april en eind mei.

Fragment uit het Wikipedia-artikel Eendenkooi Stokman (Licentie: CC BY-SA 3.0, Auteurs).

Eendenkooi Stokman
Kromme Spieringweg, Haarlemmermeer

Geografische coördinaten (GPS) Adres Nabijgelegen plaatsen
placeToon op kaart

Wikipedia: Eendenkooi StokmanLees verder op Wikipedia

Geografische coördinaten (GPS)

Breedte Lengte
N 52.3575 ° E 4.6833333333333 °
placeToon op kaart

Adres

Kromme Spieringweg 357
2141 BW Haarlemmermeer
Noord-Holland, Nederland
mapOpenen op Google Maps

Ervaringen delen

Nabijgelegen plaatsen

Vijfhuizerbrug
Vijfhuizerbrug

De Vijfhuizerbrug of Brug Vijfhuizen is een ophaalbrug bij Vijfhuizen over de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder in Noord-Holland. De brug verbindt Haarlemmermeer met de wijk Schalkwijk in de gemeente Haarlem. Voor de inpoldering van de Haarlemmermeerpolder behoorde het gebied aan beide kanten van de huidige brug tot de toenmalige gemeente Zuidschalkwijk. Zo komt het dat terwijl aan de ene kant van de brug het dorp Vijfhuizen ligt, aan de andere, Haarlemse, kant zich het wegje Vijfhuizen en de Vijfhuizer Molen bevinden. Om de Ringvaart te kunnen oversteken lagen er verspreid over de vaart een zestal rolbruggen (Lisserbroek, Bennebroek, Vijfhuizen, Sloten, Aalsmeer en Leimuiden). De plattegrond uit rond 1870 laat ook bij Vijfhuizen ook een rolbrug zien. De rolbrug bestond uit een deel dat op zes wielen over twee balken heen en weer bewogen kon worden. De brug is op een luchtfoto te zien. De brug lag dermate laag over het water, dat bij elk vaartuig de brug open moest voor de scheepvaart. De ophaalbrug is in 1931 gebouwd, grotendeels van hout. Bij een renovatie in 1972 zijn de eikenhouten liggers vervangen door stalen liggers. In 1992 ging het beheer van de brug over van Waterschap Groot Haarlemmermeer naar de gemeente Haarlemmermeer. In 1994 werden de houten leuningen naar de oude toestand hersteld. Vanaf 1994 wordt de brug aangedreven door een elektromotor. In 2000 is de brug gerenoveerd, wat te lezen is op een plaquette op de brug. In 2019 is er sprake van een houten brug en houten remmingswerk, het deel gerelateerd aan het bewegende deel (hameipoort, balans(priemen), ophangstangen en het val) zijn van ijzer of staal. Het val moet bij warm weer door uit de vaart opgepompt water gekoeld worden. In de hameipoort zijn de letters HMP zichtbaar. Omdat de Vijfhuizerbrug nog grotendeels in oorspronkelijke staat is heeft de gemeente Haarlemmermeer deze brug als enige op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst.

Fort bij Vijfhuizen
Fort bij Vijfhuizen

Het Fort bij Vijfhuizen is een fort van de Stelling van Amsterdam. Het is gelegen bij Vijfhuizen aan de westrand van de Haarlemmermeer tussen Haarlem en Hoofddorp. De Stelling van Amsterdam was een verdedigingslinie, gelegen op 10 tot 15 kilometer rond het centrum van Amsterdam. De stelling is 135 kilometer lang, bevat 42 forten en is aangelegd van 1880 tot 1920. Kort na 1950 raakte het fort in onbruik als verdedigingswerk. Primair was de Stelling van Amsterdam een waterlinie. In geval van vijandelijkheden zouden grote delen van het gebied rond Amsterdam onder water worden gezet. De vijand zou dan niet kunnen oprukken. Amsterdam zou fungeren als een zogenaamd nationaal reduit, oftewel als het laatste bastion van Nederland. De aanleg van de Stelling van Amsterdam werd geregeld in de Vestingwet van 1874. Vanaf het fort loopt de Geniedijk Haarlemmermeer dwars door de Haarlemmermeerpolder. Deze dijk maakte het mogelijk het zuidelijk deel van de polder onder water te zetten terwijl het noordelijk deel voedsel voor Amsterdam kon blijven produceren. Buiten de ring van de Stelling van Amsterdam werden grote gebieden onder water gezet. Deze ring van polders, wallen en sluizen zorgde voor een waterlinie. Deze waterlinie was ongeveer 50 cm diep. Te diep voor paard en wagens en de eerste auto's, maar diep genoeg om hekjes en andere obstakels niet te zien. Te ondiep om er met boten door heen te varen. Het fort is gelegen aan de rand van het oude Haarlemmermeer. Het terrein van het fort en het voorterrein zou droog blijven staan. De forten van de Stelling van Amsterdam werden gesitueerd op plaatsen waar de waterlinie wordt doorkruist door dijken, wegen of spoorlijnen. Op die plaatsen zou de oprukkende vijand niet door het water worden tegengehouden, zodat hij op deze plekken onder vuur genomen moest kunnen worden. In het militaire jargon stonden deze wegen etc. bekend als accessen. Omdat bij het Fort bij Vijfhuizen het gebied dat droog zou blijven staan vrij breed is heeft men een dubbele slotgracht aangebracht Het fort heeft nog een prachtig gerestaureerde Genieloods uit 1897. Dit is de laatste nog bestaande metalen Genieloods van de Stelling van Amsterdam. De loods diende voor opslag van kanonnen, die elders in de Stelling gebruikt konden worden. Als de vijand aanviel, en de stelling in gereedheid gebracht moest worden, moest de Genieloods worden afgebroken. Daarom is de loods demontabel gemaakt. Het fort bij Vijfhuizen was de proeftuin voor de oorspronkelijke beplanting. Mede daarom was hier de Militaire Boomkwekerij gevestigd. Het doel was het kweken van bomen (en struiken) om te gebruiken op en bij de forten. Het fortcomplex is in 2002 gerestaureerd naar het restauratie-herbestemmingsplan van architect Jan Boot (1960).