Bushuissluis

Het Bushuis was het geschutsmagazijn van de stad Amsterdam. Het is gebouwd omstreeks 1550 en afgebroken in 1890 of 1891 om plaats te maken voor het huidige neogotische gebouw. Het pakhuis had een korte gevel aan de Oude Hoogstraat en een lange zijde aan de Kloveniersburgwal. Het was het eigendom van de stad. In 1603 huurde de pas opgerichte VOC een deel van het pand voor de opslag van haar goederen. Twee jaar later kreeg ze beschikking over het geheel, en vertrok de schutterij naar de Singel. Aan de zuidzijde werden al gauw bijgebouwen rond een binnenhof neergezet. In 1604 was begonnen met de bouw van het Oost-Indisch Huis, dat in 1606 in gebruik werd genomen. Deze bebouwing is toegeschreven aan de stadsarchitect Hendrick de Keyser: zijn hand is te zien in de zandstenen banden en blokken, de ornamenten onder de ontlastingsbogen en de afsluitende balustrade op de topgevel, alles in de stijl van de Hollandse Renaissance. De Heeren XVII, het centrale college van bestuur van de zes kamers van de Compagnie, hielden hier hun halfjaarlijkse vergaderingen. De twintig bewindvoerders van de kamer Amsterdam zetelden hier permanent. De Heeren XVII kwamen bij toerbeurt zes jaren bijeen in het Oost-Indisch Huis, en vervolgens twee jaren in Middelburg. Tot de ontbinding van de VOC in 1798 was zij hier gevestigd. Daarna, tot 1808, was het de zetel van het koloniaal bestuur. Tegenwoordig is het complex Bushuis / Oost Indisch Huis een onderdeel van de Universiteit van Amsterdam, het dient nu voornamelijk als huisvesting voor de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Het Stads-Bushuis uit 1606 aan het Singel werd het nieuwe arsenaal, met twee grote deuren voor de kanonnen. De fraai gerestaureerde gevel is nu nummer 423.

Het Oost-Indisch Huis is een gebouw in het centrum van Amsterdam aan de Oude Hoogstraat 24, dat als bestuurs- en administratiekantoor diende voor de Amsterdamse kamer van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC). Naast de vergaderingen van de 20 bewindhebbers van de Amsterdamse kamer, vonden hier ook meestal de vergaderingen plaats van de Heren XVII, de 17 leden tellende centrale directie van de VOC. Het Oost-Indisch Huis was het eerste gebouw dat speciaal voor de VOC gebouwd werd. Naast het vergaderen werden hier ook scheepsbemanningen geronseld en de archieven en kaarten van de VOC bewaard. Een poort met Toscaanse halfzuilen aan de Oude Hoogstraat leidt via een tunneltje naar een binnenplaats met sierlijke gevels. De gevels op de binnenplaats zijn in Amsterdamse renaissance-stijl, typerend voor de stadsarchitect Hendrick de Keyser, die het gebouw (waarschijnlijk) heeft ontworpen.

Kloveniersburgwal 26 te Amsterdam is een gebouw aan de Kloveniersburgwal in Amsterdam-Centrum. Het staat bekend als het Klein Trippenhuis, het staat namelijk schuin tegenover het Trippenhuis op huisnummer 29. Beide gebouwen zijn rijksmonument. Huisnummer 26 is één van de smalste gebouwen in Amsterdam. Het is slechts circa 2,40 meter breed. Het in breedte kleine gebouw werd neergezet omstreeks 1696 (jaartal in de gevel) naar een ontwerp van vermoedelijk Justus Vingboons, schepper van het veel grotere Trippenhuis met een breedte van 22 meter. Het ontstaan van het kleine huis is vervat in een aantal anekdotes: Een bediende (en zijn vriendin) van Hendrick Trip en Louys Trip, zagen de bouw van het grote Trippenhuis en zuchtte “hadden wij maar een huisje zo breed als de deur van het Trippenhuis”, dan zou ik al gelukkig zijn; een van de van gebroeders Trip stond toevallig achter hem en de bediende schrok terug met “het is maar een grapje”; Trip zou daarop hebben gezegd, dat hij zou kijken of er nog wat materiaal overbleef voor een pand ter breedte van een deur in zijn pand. Geschiedkundig onderzoek leverde de ontkenning van het verhaal op; er zit 34 jaar tussen de oplevering van de gebouwen (groot 1662, klein 1696); beide broers Trip waren in dat laatste jaar overigens ook al overleden (respectievelijk 1684 en 1666) Het zou ook het resultaat kunnen zijn van een weddenschap om een zo smal mogelijk gebouw neer te zetten. Ook nu weer gold de breedte van de deur van het Trippenhuis als maatstaf Een kleine wraakneming van Vingboons, die niet geheel zijn zin kreeg bij het Trippenhuis en overgebleven materiaal gebruikte om te laten wat hij er allemaal niet mee had kunnen doen; dit verhaal kon ook naar de prullenmand vanwege de jaren tussen de opleveringen Matthias Trip (zoon van Hendrick) zou een huisje hebben neergezet voor zijn minnares; echter Trip en zijn vrouw woonden in 1696 niet hier maar aan de Keizersgracht. Probleem bij dit alles is dat de geschiedenissen opgebouwd zijn uit mondelinge overlevering. Ook het jaartal kan bedrieglijk zijn, dergelijke datumstenen werden ook wel gebruikt als er een nieuwe gevel geplaatst werd. De smalte wordt toegewezen aan de plaatselijk belasting voor huizen; deze werd berekend op basis van de gevelbreedte. Dit wordt mede ingegeven omdat de achtergevel bijna zeven meter breed is; het gebouw is gelegen om Kloveniersburgwal 22-24 heen (of Kloveniersburgwal 22-24, dat jonger is, is neergezet op een nog beschikbare ruimte). De tijd kon wel vastgesteld worden aan de hand van het beeldhouwwerk in de voorgevel. Jan Gijselingh (de jonge) ontwerp en/of leverde onder meer vrouwelijke sfinxen, druiven, zonnebloemen en zandloper uit Bentheimer zandsteen. Historische Vereniging Amsterdam schat in dat het gebouwd is om een steeg dicht te bouwen; het pand kent met twaalf meter een opmerkelijke diepte. De stadsplattegrond van Balthasar Florisz. van Berckenrode laat echter tussen de Koestraat en Bethaniënstraat (waar het gebouw staat) geen steeg zien. De winkelpui is van later datum; vanaf het midden van de 19e eeuw zijn er winkels in het pand gevestigd. In 1974 vond er een grootscheepse renovatieplaats. Het gebouw is sinds 25 juni 1970 een rijksmonument; de omschrijving in het monumentenregister is summier: Pand met zeer smalle zandstenen lisenengevel onder gebeeldhouwde gebogen beëindiging (1696).

Het Trippenhuis is een paleisachtig gebouw aan de Kloveniersburgwal 29 in Amsterdam. Het is een ontwerp van Justus Vingboons en tussen 1660-1662 gebouwd voor de gebroeders Louys en Hendrick Trip, wapenhandelaren. Het Trippenhuis is een van de laatste voorbeelden van het Hollands classicisme in Amsterdam. Dit grachtenpand is een van de weinige met een monumentale achtergevel. Al aan het begin van de 19e eeuw kreeg het pand een representatieve functie, toen de stad Amsterdam eigenaar werd van het zuidelijke gedeelte. Sinds 1812 is het in gebruik door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en haar voorloper het Koninklijk Instituut van Wetenschappen, Letteren en Schoone Kunsten. Van 1817 tot 1885 deelde de Akademie het gebouw met het Rijksmuseum. Sinds 1887 is het gehele Trippenhuis eigendom van de Staat der Nederlanden (Rijksvastgoedbedrijf). Het behoort tot de 'Top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg' uit 1990.

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) is zowel een genootschap van uitmuntende geleerden, en een organisatie van nationale wetenschappelijke instituten, als een adviesorgaan voor de overheid op wetenschapsgebied. De Akademie is gevestigd in het Trippenhuis in Amsterdam.

De Nieuwe Hoogstraat is een Amsterdamse straat die de Oude Hoogstraat verbindt met de Sint Antoniesbreestraat in Amsterdam-Centrum. De straat loopt van de Bushuissluis over de Kloveniersburgwal, in de richting van de Snoekjessteeg. In de schaduw van de Zuiderkerk grenzen de Zanddwarstraat en het Zuiderkerkhof aan de Nieuwe Hoogstraat. De straat is van oudsher een winkelstraat en maakt deel uit van de deels autovrije route vanaf de Dam - Damstraat – Oude Doelenstraat – Oude Hoogstraat - Nieuwe Hoogstraat. Naast de in dit deel van de stad te verwachten op het toerisme gerichte bedrijvigheid (coffeeshops, souvenirwinkels, horeca) vindt men hier een gevarieerd winkelaanbod. In de middeleeuwen vormde de Nieuwe Hoogstraat een deel van de belangrijkste oost-westas van Amsterdam, die van de Dam naar de Sint Antoniesdijk liep; de toenmalige oostgrens van de stad. De Nieuwe Hoogstraat lag binnen de 'Jodenhoek', zoals men dit deel van de stad in de volksmond noemde. Deze Joodse wijk lag tussen het Centraal Station, de Kloveniersburgwal, Waterlooplein, Valkenburgerstraat en de Prins Hendrikkade. Tijdens de Tweede Wereldoorlog - vanaf februari 1941- werd de wijk door de Duitsers afgesloten. Er leefden, naast niet-Joden, meer dan 25.000 Joden. Velen van hen werden vermoord in vernietigingskampen. De Nieuwe Hoogstaat grenst aan het gebied waar zich in 1975 tijdens de aanleg van de eerste metrolijn de Nieuwmarktrellen afspeelden. Sindsdien verrees hier veel nieuwbouw, zoals het complex aan de Nieuwe Hoogstraat 10, 12, 14 (van Overbeek Architekten) en de metro-ingang en woningen aan de Nieuwe Hoogstraat en het Zuiderkerkhof van Theo Bosch uit 1982. In 2006 werden de autovrije Oude en Nieuwe Hoogstraat heringericht, waarbij een verdiept fietspad werd aangelegd om een duidelijker verschil tussen het fiets- en voetpad aan te brengen. Desondanks wordt het doel van de paden, vooral door toeristen, niet altijd begrepen. Aan de Nieuwe Hoogstraat / hoek Sint Antoniesbreestraat ligt een uitgang van het metrostation Nieuwmarkt.

Het kleinste huis van Amsterdam is gelegen aan de Oude Hoogstraat 22 in het oude centrum van Amsterdam, vlak naast het Oost-Indisch Huis en het toegangspoortje naar de Waalse Kerk. Het huisje, door sommigen ook het ‘Kleinste huis van Europa’ genoemd, is 2,02 meter breed en 5 meter diep. Met haar kenmerkende tuitgevel, vertegenwoordigt dit huis een miniatuurversie van een typisch Amsterdams grachtenpand. Het kleinste huis van Amsterdam staat geregistreerd als rijksmonument.

De Oude Hoogstraat is een Amsterdamse straat die de Oude Doelenstraat verbindt met de Nieuwe Hoogstraat in Amsterdam-Centrum. De straat loopt in min of meer oostelijke richting van de Paulusbroedersluis (brug 215) over de Oudezijds Achterburgwal naar de Bushuissluis (brug 224) over de Kloveniersburgwal. De straat loopt parallel aan de zuidelijke grens van het prostitutiegebied op de Wallen en scheidt het noordelijke Wallengebied van het rustiger zuidelijke deel van de Oudezijds Achterburgwal. Ter hoogte van Oude Hoogstraat 19 ligt de Bethaniëndwarsstraat. De straat is van oudsher een winkelstraat en maakt deel uit van de doorgaande, deels autovrije, route vanaf de Dam - Damstraat - Oude Doelenstraat - Oude Hoogstraat - Nieuwe Hoogstraat. Naast op toerisme gerichte bedrijvigheid (coffeeshops, souvenirwinkels, horeca) vindt men hier een gevarieerd winkelaanbod, waaronder een van de grootste antiquariaten van de hoofdstad. In het verlengde van de Oude Hoogstraat aan de Nieuwe Hoogstraat / hoek Sint Antoniesbreestraat ligt een uitgang van het metrostation Nieuwmarkt.

Het Wijnkopersgildehuis is een voormalig gildehuis in Amsterdam. Het 17e-eeuwse dubbelpand bevindt zich aan Koestraat 10-12, nabij de Nieuwmarkt. Het is een van de weinige overgebleven gildehuizen van de stad en heeft de oudst bekende halsgevels. Het is aangewezen als rijksmonument. Het gebouw is eigendom van Vereniging Hendrick de Keyser. Het diende in de tweede helft van de 20e eeuw een aantal jaar als museum en wordt anno 2012 verhuurd als woonhuis met atelier.

Het Compagnietheater is gehuisvest in de voormalige kerk van de Hersteld Lutherse gemeente aan de Kloveniersburgwal in Amsterdam.

Amsterdam Centrum is een stadsdeel van de gemeente Amsterdam in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Dit stadsdeel werd ingesteld in 2002. Daarvoor ressorteerde het gebied rechtstreeks onder de Centrale Stad. Het stadsdeel telt 87.310 inwoners per 1 januari 2020 en heeft een oppervlakte van 8,04 km² (waarvan 0,22 km² water). Het stadsdeel wordt bestuurd als bestuurscommissiegebied. Het centrum is een beschermd stadsgezicht.

Brug 225 is een vaste brug in Amsterdam-Centrum.