Compagnietheater

De Kloveniersburgwal is een Amsterdamse gracht, tussen de Nieuwmarkt en de Amstel, ten oosten van de Dam in Amsterdam-Centrum

Amsterdam Centrum is een stadsdeel van de gemeente Amsterdam in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Dit stadsdeel werd ingesteld in 2002. Daarvoor ressorteerde het gebied rechtstreeks onder de Centrale Stad. Het stadsdeel telt 87.310 inwoners per 1 januari 2020 en heeft een oppervlakte van 8,04 km² (waarvan 0,22 km² water). Het stadsdeel wordt bestuurd als bestuurscommissiegebied. Het centrum is een beschermd stadsgezicht.

De Oost-Indische Huisbrug (brug 223) is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De brug overspant de Kloveniersburgwal en vormt zo de verbinding tussen het Rusland en de zuidelijke kade van de Raamgracht. De brug is sinds 10 oktober 1995 een gemeentelijk monument. De brug is vernoemd naar het Oost-Indische Huis gelegen op de hoek Kloveniersburgwal en Oude Hoogstraat, waardoor het gedeelte van de kade tussen Oude Hoogstraat en Rusland Oost-Indische Kaai werd genoemd. Er ligt hier al eeuwen een brug. Op zijn stadsplattegrond uit 1625 tekende Balthasar Florisz. van Berckenrode hier al een ophaalbrug met de hamei aan de stadskant; de Kloverniersburgwal heette toen nog Oude Cingel, Rusland 't Rus-landt en de Raamgracht Verwers Graft. De moderne geschiedenis van de brug begint in 1904. Toen besteedde de gemeente Amsterdam aan “Het vernieuwen van de vaste brug no. 223 over den Kloverniersburgwal vóór het Rusland, met bijbehorende werken". Er moest destijds gewerkt worden onder het regime van de ingenieur, hoofd der afdeling Onderhoud van de Dienst der Publieke Werken. Het werd een brug met ijzeren/stalen liggers die in een lichte welving over een vijftal jukken liggen. Daarboven liggen de planken dwars met daarop weer balustrades. In maart 1940 was de brug even buitendienst, er moesten kabels vernieuwd worden. De brug is in 1970 geheel vernieuwd, inclusief het landhoofd van brug 225 onder leiding van de Dienst der Publieke Werken. Er kwam een brug met stalen balken en beton en houten pijlers. De houten dwarsliggers zijn ook in 2020 nog aanwezig. De brug is sinds 1995 een gemeentelijk monument.

Brug 225 is een vaste brug in Amsterdam-Centrum.

Het Oost-Indisch Huis is een gebouw in het centrum van Amsterdam aan de Oude Hoogstraat 24, dat als bestuurs- en administratiekantoor diende voor de Amsterdamse kamer van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC). Naast de vergaderingen van de 20 bewindhebbers van de Amsterdamse kamer, vonden hier ook meestal de vergaderingen plaats van de Heren XVII, de 17 leden tellende centrale directie van de VOC. Het Oost-Indisch Huis was het eerste gebouw dat speciaal voor de VOC gebouwd werd. Naast het vergaderen werden hier ook scheepsbemanningen geronseld en de archieven en kaarten van de VOC bewaard. Een poort met Toscaanse halfzuilen aan de Oude Hoogstraat leidt via een tunneltje naar een binnenplaats met sierlijke gevels. De gevels op de binnenplaats zijn in Amsterdamse renaissance-stijl, typerend voor de stadsarchitect Hendrick de Keyser, die het gebouw (waarschijnlijk) heeft ontworpen.

Het Sint-Paulusbroederklooster of kortweg Paulusbroederklooster was een middeleeuws klooster in Amsterdam. Alleen de voormalige kapel, nu de Waalse Kerk, is nog overgebleven van dit rooms-katholieke klooster. Het Oost-Indisch Huis staat op het voormalige kloosterterrein, op de plek waar de boomgaard van het klooster had gelegen. Van de voormalige kloostertuin is nu nog een kleine binnenplaats over, het Sint-Jorishof. De Paulusbroederssluis (brug 215), de brug over de Oudezijds Achterburgwal tussen Oude Doelenstraat en Oude Hoogstraat, is vernoemd naar het klooster.

De Waalse Kerk (Frans: Église Wallonne) is een kerk gelegen aan het zuidelijk deel van de Oudezijds Achterburgwal in Amsterdam. De kerk werd vroeger ook wel de Franse Kerk, Walenkerk, Oude Walenkerk of Oude Waalse Kerk genoemd. Iedere zondag om 11 uur 's ochtends wordt hier een kerkdienst in het Frans gehouden. Ook vinden er concerten en muziekopnames plaats; de kerk staat bekend om de zeer goede akoestiek. In de driebeukige kerk liggen onder andere schilder Bartholomeus van der Helst (1613-1670) en wetenschapper Jan Swammerdam (1637-1680) begraven. Elizabeth Timothy (1702-1757), de eerste vrouwelijke Amerikaanse krantenredacteur en -uitgever, werd hier waarschijnlijk gedoopt. Een bekende dominee van de Waalse Kerk was Marie Adrien Perk, die hier preekte in de jaren 1872-1900. De Waalse Kerk werd in 1970 aangewezen als rijksmonument.

Het Bushuis was het geschutsmagazijn van de stad Amsterdam. Het is gebouwd omstreeks 1550 en afgebroken in 1890 of 1891 om plaats te maken voor het huidige neogotische gebouw. Het pakhuis had een korte gevel aan de Oude Hoogstraat en een lange zijde aan de Kloveniersburgwal. Het was het eigendom van de stad. In 1603 huurde de pas opgerichte VOC een deel van het pand voor de opslag van haar goederen. Twee jaar later kreeg ze beschikking over het geheel, en vertrok de schutterij naar de Singel. Aan de zuidzijde werden al gauw bijgebouwen rond een binnenhof neergezet. In 1604 was begonnen met de bouw van het Oost-Indisch Huis, dat in 1606 in gebruik werd genomen. Deze bebouwing is toegeschreven aan de stadsarchitect Hendrick de Keyser: zijn hand is te zien in de zandstenen banden en blokken, de ornamenten onder de ontlastingsbogen en de afsluitende balustrade op de topgevel, alles in de stijl van de Hollandse Renaissance. De Heeren XVII, het centrale college van bestuur van de zes kamers van de Compagnie, hielden hier hun halfjaarlijkse vergaderingen. De twintig bewindvoerders van de kamer Amsterdam zetelden hier permanent. De Heeren XVII kwamen bij toerbeurt zes jaren bijeen in het Oost-Indisch Huis, en vervolgens twee jaren in Middelburg. Tot de ontbinding van de VOC in 1798 was zij hier gevestigd. Daarna, tot 1808, was het de zetel van het koloniaal bestuur. Tegenwoordig is het complex Bushuis / Oost Indisch Huis een onderdeel van de Universiteit van Amsterdam, het dient nu voornamelijk als huisvesting voor de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Het Stads-Bushuis uit 1606 aan het Singel werd het nieuwe arsenaal, met twee grote deuren voor de kanonnen. De fraai gerestaureerde gevel is nu nummer 423.

Het kleinste huis van Amsterdam is gelegen aan de Oude Hoogstraat 22 in het oude centrum van Amsterdam, vlak naast het Oost-Indisch Huis en het toegangspoortje naar de Waalse Kerk. Het huisje, door sommigen ook het ‘Kleinste huis van Europa’ genoemd, is 2,02 meter breed en 5 meter diep. Met haar kenmerkende tuitgevel, vertegenwoordigt dit huis een miniatuurversie van een typisch Amsterdams grachtenpand. Het kleinste huis van Amsterdam staat geregistreerd als rijksmonument.

De Oude Hoogstraat is een Amsterdamse straat die de Oude Doelenstraat verbindt met de Nieuwe Hoogstraat in Amsterdam-Centrum. De straat loopt in min of meer oostelijke richting van de Paulusbroedersluis (brug 215) over de Oudezijds Achterburgwal naar de Bushuissluis (brug 224) over de Kloveniersburgwal. De straat loopt parallel aan de zuidelijke grens van het prostitutiegebied op de Wallen en scheidt het noordelijke Wallengebied van het rustiger zuidelijke deel van de Oudezijds Achterburgwal. Ter hoogte van Oude Hoogstraat 19 ligt de Bethaniëndwarsstraat. De straat is van oudsher een winkelstraat en maakt deel uit van de doorgaande, deels autovrije, route vanaf de Dam - Damstraat - Oude Doelenstraat - Oude Hoogstraat - Nieuwe Hoogstraat. Naast op toerisme gerichte bedrijvigheid (coffeeshops, souvenirwinkels, horeca) vindt men hier een gevarieerd winkelaanbod, waaronder een van de grootste antiquariaten van de hoofdstad. In het verlengde van de Oude Hoogstraat aan de Nieuwe Hoogstraat / hoek Sint Antoniesbreestraat ligt een uitgang van het metrostation Nieuwmarkt.

De Doelenzaal was gevestigd in een gebouw aan de Kloveniersburgwal 87-89 in Amsterdam. Het pand werd in 1883 gebouwd als vervanging van menagerie Blauw Jan, naar ontwerp van L. Beirer en J.J. Bekker, in opdracht van de in 1854 opgerichte vereniging Maatschappij voor den Werkenden Stand, die zich ten doel stelde de zedelijke en stoffelijke belangen van de werkende stand te bevorderen. De maatschappij beijverde zich voor de oprichting van ambachtsscholen. Boven de naam aan de gevel zijn drie beeldhouwwerkjes zichtbaar die de ambachten timmeren, metselen en smeden verbeelden. Na de Tweede Wereldoorlog had het gebouw vele bestemmingen, tot het in de jaren zeventig vaak leeg stond. In 1985 werd De Doelenzaal verbouwd tot een theater met kantoor- en repetitie-ruimten. Het werd de thuishaven voor het Internationaal Danstheater. In 2016 werd het gebouw verkocht en verbouwd tot kantoorruimte en appartementen.

De Menagerie Blauw Jan was een achttiende-eeuwse menagerie bij 'Herberg Blauw Jan' aan de Kloveniersburgwal 87 in Amsterdam. De herberg heette eigenlijk 'De Hoop' maar werd in de volksmond 'Blauw Jan' genoemd naar de bijnaam van Jan Westerhof, die behalve herbergier ook blauwverver was. Deze begon omstreeks 1675 met het verzamelen en huisvesten van exotische vogels, waaronder papegaaien, een Koningsgier en een Helmkasuaris. Deze waren tegen betaling van vier stuivers te bekijken. Later kwamen ook wilde dieren, meegenomen naar Amsterdam op schepen van de Vereenigde Oostindische Compagnie, zoals leeuwen, tijgers, panters en apen in de menagerie. Naast dieren werden later ook opvallende mensen tentoongesteld in de herberg; in 1774 konden Amsterdammers in herberg Blauw Jan de Friese dwerg Wybrant Lolkes, slechts 29 duim hoog, bekijken. De Telegraaf beschreef de tentoonstellingen van mensen in 1941 nog als volgt: Behalve dat (wilde dieren) vond men er ook reuzen en dwergen, ja er werden soms zelfs boschjesmannen en roodhuiden getoond. De personen die in de herberg Blauw Jan te zien waren gaven vaak korte optredens. De dwerg Wybrant Lolkes zong samen met de Friese lange man, 'Lange Jan', Oudfriese liedjes. Met de Finse reus Cajanus kon in Blauw Jan gedamd worden. Ook Tetje Roen, kwakzalver, waarzegger en goochelaar gaf - wanneer hij niet rondreisde langs kermissen - optredens in herberg de Blauw Jan. Herbergbezoeker Jan Velten schreef in 1700 het 'Boek van Blauw Jan' (ook wel bekend als 'Wonderen der Natuur' of 'Album van Jan Velten') over de menagerie Blauw Jan; de wilde dieren uit de collectie van Blauw Jan zijn in dit boek beschreven en getekend. In 1998 verzorgde Florence Pieters een moderne heruitgave van dit boek onder de titel 'De Wonderen der Natuur: in de menagerie van Blauw Jan zoals gezien door Jan Velten rond 1700'. In 1784 werd de menagerie opgeheven. De herberg en de menagerie werden verkocht aan keizerin Maria Theresia, die het pand gebruikte als aardewerkopslag. In 1883 werd het gesloopt. Op de locatie verrees een gebouwencomplex met een theaterzaal van de 'Maatschappij voor de Werkende Stand'. Vanaf 1946 heette de theaterzaal de Doelenzaal. De menagerie van Blauw Jan wordt gezien als de voorloper van dierentuin Artis, die in 1838 de poorten opende.