Sanderijnstraat

Bos en Lommer, in de 21e eeuw in de volksmond ook wel Bolo, is een wijk in Amsterdam-West. Het was van 1990 tot 2010 een stadsdeel van de gemeente Amsterdam in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Per 1 mei 2010 is het stadsdeel opgegaan in het nieuwe stadsdeel West. De wijk wordt aan de noordzijde begrensd door de Haarlemmerweg en aan de zuidzijde door de Jan van Galenstraat. De oostelijke begrenzing wordt gevormd door het Westelijk Marktkanaal, de westelijke begrenzing vormt de Ringspoorbaan. De Einsteinweg, onderdeel van de Ringweg-West (A10), doorsnijdt de wijk. Bos en Lommer telt één park, het Erasmuspark, de eerste 4 hectare aangelegd met een toegangsbrug vanaf de Jan van Galenstraat in 1927 en in de jaren zestig en in de jaren negentig na een grote opknapbeurt definitief ingericht.

Reinaert de vos is een muurschildering in Amsterdam-West. Bij de bouw van de portiekwoningen in de Bos en Lommerbuurt werd gekozen voor blinde muren als afsluiting van de woningblokken. Deze grijze blinde gevels werden met name in de eerste jaren van de 21e eeuw gezien als tekenen van somberheid en verval. Rond 2019 werd daarom besloten een aantal van die gevels op te vrolijken door muurschilderingen onder de gezamenlijke titel “De muren van West”. De gemeente Amsterdam en de Kallenbach Gallery ondersteunden het project De eerste muurschildering werd in 2019/2020 gezet door Stefan Glerum. Hij gaf een toekomstige versie van Reinaert de Vos weer op een flat aan de Egidiusstraat met een zijgevel aan de Bos en Lommerweg (huisnummer 211). Deze flat staat er sinds 1949 en is ontworpen door Louis Göbel en Gerardus den Hertog. De schildering verwijst niet alleen naar de literaire verhandeling, maar ook naar de Reinaert de Vosstraat die even ten zuiden van de Bos en Lommerweg loopt. De muurschildering geeft de indruk van een plaatje uit een stripboek.

De Erasmusparkbuurt is een buurt in Amsterdam-West die is vernoemd naar het Erasmuspark, dat een groot gedeelte van de wijk beslaat. De Erasmusparkbuurt ligt tussen de Admiraal de Ruijterweg, Jan van Galenstraat, Mercatorstraat, Hoofdweg en Bos en Lommerweg en wordt doorsneden door de Erasmusgracht. Tussen 1990 en 2010 maakte de wijk deel uit van stadsdeel Bos en Lommer. Sindsdien is de buurt onderdeel van stadsdeel Amsterdam-West. Met de aanleg van het Erasmuspark werd begonnen vanaf eind jaren twintig - de buurt eromheen dateert voornamelijk uit 1939 en 1940, waarna de Tweede Wereldoorlog de uitvoering van het Algemeen Uitbreidingsplan (AUP) vertraagde. De straten in de Erasmusparkbuurt zijn veelal vernoemd naar historische boeken, toneelstukken en karakters, zoals de Reinaert de Vosstraat en de Merlijnstraat. Het Erasmuspark is vernoemd naar humanist, theoloog en filosoof Desiderius Erasmus.

Leda en de zwaan is een artistiek kunstwerk in het Erasmuspark in Amsterdam-West Beeldhouwer Han Rädecker maakte op verzoek van de gemeente Amsterdam zijn versie van het mythologische verhaal over Leda. Hij beeldde zowel Leda als de tot zwaan veranderde Zeus af. Het beeld van muschelkalksteen staat op een betonplaat en zandstenen sokkel in de noordoosthoek van het park. Het beeld, uit een liggende vrouw met zwaan balancerend op een zandstenen sokkel, is vermoedelijk geplaatst ter gelegenheid van de heropening van het park in november 1970 (het kreeg toen drie nieuwe toegangen). Amsterdam heeft nog een beeld onder de titel Leda en de zwaan; het staat op het Emmaplein en is van Ben Guntenaar.

De Bos en Lommerweg is een straat in Amsterdam-West. De Bos en Lommerweg loopt van de Haarlemmerweg tot de dijk van de Ringspoorbaan. De straat wordt gekruist door de Willem de Zwijgerlaan, Admiraal de Ruijterweg en Hoofdweg. In het verlengde van de straat ligt de Burgemeester De Vlugtlaan voorbij de dijk van de Ringspoorbaan. Hier lag van 1986-2000 aan de zuidzijde Station Amsterdam De Vlugtlaan en ligt aan de noordzijde sinds 1997 het metrostation De Vlugtlaan. De straat werd in 1934 vernoemd naar de in 1940 gesloopte boerenhofstede met die naam langs de Sloterdijkermeerweg die Sloterdijk met de Sloterdijkermeerpolder (thans Sloterplas) verbond. Op deze plaats bevindt zich nu het Bos en Lommerplein. In de omgeving van de Bos en Lommerweg zijn de meeste straten vernoemd naar verwanten van Willem de Zwijger, veldslagen, historische boeken en toneelstukken. De opvallendste gebouwen langs de Bos en Lommerweg zijn de Pniëlkerk van B.T. Boeyinga, beter bekend als het 'Theelichtje' (sinds 2005 'Podium Mozaïek') en de Opstandingskerk van M.F. Duintjer, beter bekend als de Kolenkit. Omstreeks 2000 startten grote verbouwingsplannen voor het Bos en Lommerplein en omgeving. Over de Ringweg A10 werden twee poortgebouwen gerealiseerd langs de Bos en Lommerweg. Sinds 2010 is de Bos en Lommerweg ingedeeld bij het stadsdeel Amsterdam-West. Aan het eind van de weg staat sinds 2012 het appartementencomplex New Kit. Ter vervanging van de markt op het Gulden Winckelplantsoen / Bos en Lommerplein was er van 2021 tot 2023 op woensdag en zaterdag een markt op de ventweg aan de noordkant tussen het Bos en Lommerplein en de Egidiusstraat. Omdat de markt steeds slechter functioneerde besloot de gemeente de markt op te heffen per 1 november 2023.

De Augustanakerk of Augustanahof (als gevolg van nieuwe functies waaraan het gebouw tegenwoordig ook onderdak biedt) is een Luthers kerkgebouw in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer. Het gebouw uit 1956 is ontworpen door de architect Ferdinand B. Jantzen (die in deze wijk woonde) en ligt bij het Wachterliedplantsoen aan de Erasmusgracht, tegenover het Erasmuspark. De kerk is genoemd naar de Augsburgse geloofsbelijdenis (Confessio Augustana) van 1530. De inwijding vond plaats in februari 1957. De kerk was een van de "brandpunten" van de Evangelisch-Lutherse Gemeente Amsterdam. Naast de geloofsruimten was er plaats ingeruimd voor een ontmoetingshal, een kantine, een liturgisch centrum, enkele zalen voor kerkelijke arbeid, een pastorie en kosterswoning. Voor de eredienst was er naar toenmalig inzicht een knielbank geplaatst, die boogvormig rond de altaartafel was geconstrueerd. Het geheel bood plaats aan 264 zitplaatsen in de zaal, met nog een aanvulling van 80 op de gaanderij. De benodigde bouwkosten, exclusief orgel en klokken) van ongeveer 600.000 gulden waren deels afkomstig van de Lutherse gemeente in de Verenigde Staten. Sinds de sluiting van de Pniëlkerk in 2000 kwamen ook de gereformeerden (GKN) en hervormden uit de buurt hier samen. Sinds 2004 maken deze groepen (lutheranen, hervormden en gereformeerden) allen deel uit van de Protestantse Kerk in Nederland. Tussen de kerk en de gracht bevindt zich sinds 2011 een "stiltetuin". Sinds 2013 is ook een kunstgalerie in het gebouw gevestigd. De kerk werd in januari 2015 gesloten. Op 4 januari 2015 werd de laatste gewone zondagse dienst gehouden. De overige activiteiten in het gebouw en de stiltetuin gingen na januari nog door. In 2017 werd het grootste deel van het complex omgebouwd tot woningen, daarbij bleef de Lutherse gemeente eigenaar van het gebouw.

Het Wachterliedplantsoen is een plantsoen in het Amsterdamse stadsdeel West liggende wijk Bos en Lommer. Het plantsoen dat begin jaren 1950 tot stand kwam, ligt tussen de Egidiusstraat (west), de Reinaert de Vosstraat (noord), de Heer Halewijnstraat (oost) en de Erasmusgracht (zuid). Er is een voetgangersbrug over de gracht naar het Erasmuspark. In 2010 is het plantsoen volledig gerenoveerd en opnieuw beplant. Hierbij is rekening gehouden met de wensen van de omwonenden. Het plantsoen is ingericht als een "vulkaanlandschap" met verscheidene heuveltjes. Ook kwam er een nieuw verenigingsgebouw (het Wachterliedpaviljoen) voor de buurt, een kinderboerderij, een speeltuin en enkele sportveldjes. Ook werd het zitmeubilair volledig vernieuwd en zodanig geplaatst dat ouders hun kinderen in de speeltuin goed in de gaten kunnen houden. Ten zuidwesten van het plantsoen staat de protestantse Augustanakerk. Het plantsoen is vernoemd bij een gemeenteraadsbesluit van 26 juli 1939 naar de wachterliederen, een laatmiddeleeuws soort minnelied waarbij afscheid genomen werd door de waarschuwende wachter op een muur van een minnend paar.

Het Monument 1940-1945 is een oorlogsmonument in de wijk Bos en Lommer in Amsterdam-West. Hier staat een standbeeld, gemaakt door beeldhouwster Gerarda Rueter (1904-1993). Het beeld/monument staat bekend onder vele benamingen, zoalsː Zittende vrouw, Zittende figuur, Monument 1940-1945, Monument aan de Bos en Lommerweg en Herdenkingsmonument zittende vrouw. Het beeld Zittende vrouw was overigens al eerder door Rueter tentoongesteld; de zittende vrouw was te zien tijdens de beeldententoonstelling in Sonsbeek van 1949.

Het Erasmuspark is een stadspark in Amsterdam-West. Het is tevens de naam van de buurt waarin het ligt.

Hondje is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. Via de officiële instantie die beheer voert over kunst in de openbare ruimte is weinig bekend over dit werk: "Bronzen hondje op een kademuurtje van de Erasmusgracht". Ook de site Buitenbeeldinbeeld vermeldt geen gegevens. Volgens de kunstenaar Linda van Boven maakte het beeld deel uit van een tunnelproject uit de jaren negentig. Sommige verkeerstunnels waren dermate betonachtig en donker dat ze een onveilig gevoel gaven. Een aantal instanties zoals "Kunst Oude Stad" (KOS) en "Algemeen Beheer Gemeentelijke Dienst" (AJBZ) zagen wel wat in kunstwerken om de donkere gangen op te fleuren. Ideeën werden in de zomer van 1995 tentoongesteld in de Stopera, waarna uitwerking begon. Een van die tunnels was de verlenging van de Leeuwendalersweg komend vanaf het Gulden Winckelplantsoen onder de Rijksweg 10 door (Leeuwendalerswegbrug). Van Boven maakte voor die onderdoorgang twee bronzen hondenbeeldjes alsmede een wisselende galerij met afbeeldingen van een man met hond die de tunnel in loopt. Één van de bronzen hondjes werd al snel gestolen en toen het project afgerond was, verdween ook de galerij met afbeeldingen. Het dan “eenzame” hondje, waarvoor haar eigen hond model stond, moest een nieuwe plaats krijgen. Ze kwam in 2002 daarbij op een keermuur nabij de Saïdja en Adindabrug in de Hoofdweg over de gracht. Deze keermuur ondersteunt een terras op het talud van de brug. Langs het beeld lopen dagelijks tientallen voetgangers al dan niet met hond, komend van gaand naar een waterscheiding tussen de waterhuishouding van het Erasmuspark en de Erasmusgracht. Een later werk dat in hetzelfde project is gemaakt in de Vlucht van een kaketoe van Jeroen Werner in Amsterdam-Zuid.

De Lof der zotheidbrug (brug 394) is een voetgangersbrug in Amsterdam-West. De brug ligt in het noordoosten van het Erasmuspark en overspant de ringvaart die in het park ligt. De brug dateert uit 1970, toen het park voor toen veel geld geheel opnieuw was ingericht. Het park ligt er al sinds 1927, maar alle bomen werden tijdens de Tweede Wereldoorlog opgestookt en onderhoud werd er jaren niet gepleegd. In 1961 werd de grote renovatie afgerond en werd het park opnieuw geopend, de burg kwam pas in 1970, net als de Wil de Graaffbrug en Geert Geertsenbrug. De brug werd in 2006 vernoemd naar het belangrijkste werk van Desiderius Erasmus, Lof der zotheid. Andere bruggen naar het park zijn Desideriusbrug (al uit het begin) en Geert Geertsenbrug.

De Oude en jonge arbeider is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. In 1956 vierde het Nederlands Verbond van Vakverenigingen (NVV) haar vijftigjarig bestaan. Zij gaf vervolgens opdracht aan beeldhouwer Han Wezelaar om een beeld te maken ter gelegenheid van die verjaardag. Het zou deel uitmaken van een uitgebreid aantal beelden dat het NVV bij diverse kunstenaars bestelde. Wezelaar kwam met een beeld met twee mannen; één met een klinkhamer en één met een jas losjes over de schouder. De onthulling van de Oude en jonge arbeider vond echter pas plaats op 2 mei 1960 Het beeld kwam te staan tussen twee bouwblokken aan de Hoofdweg. De twee mannen lopen richting Amsterdam Nieuw-West waar toen grote stadsuitbreidingen plaatsvonden (tuinsteden van de toekomst). De Gemeente Amsterdam, die het in 1960 cadeau kreeg van het NVV, was nog op zoek naar een betere plek dan tegenover het GAK-gebouw, maar ook in 2022 staat het beeld nog tussen de bouwblokken. Het Parool gaf aan dat de tijd van de "gedrongen arbeiders" (stoere werker) van Hildo Krop voorbij waren; de nieuwe arbeider was “gewoon arbeider”. Het beeld is in de grondplaat gesigneerd en ook de naam van de gieterij Binder-Schmidt is te lezen in die grondplaat. .