André Hazes (Frankey)

De hoofdstad van Nederland is sinds 1808 Amsterdam. Eerder had Nederland geen officiële hoofdstad. Pas in 1983 werd de status van Amsterdam als hoofdstad verankerd in de Grondwet. De hoofdstad van een land is meestal de stad waar het parlement gevestigd is en het staatshoofd woont. Nederland vormt hierop een van de zeldzame uitzonderingen.

Een plaquette en tweeëndertig straatstenen op de Dam in Amsterdam-Centrum herinneren aan de slachtoffers van de Schietpartij op de Dam op 7 mei 1945.

Op 7 mei 1945, twee dagen na de capitulatiebespreking in Wageningen, werd de bevrijding gevierd op de Dam in Amsterdam toen rond drie uur 's middags plotseling schoten werden gelost door Duitse militairen vanaf het balkon van De Groote Club, op de hoek met de Kalverstraat. Hierbij vielen minstens 32 doden. Mogelijk waren het er meer. Het aantal gewonden is eveneens ongewis. Verschillende krantenartikelen uit die tijd schreven over 100 tot 120 gewonden. In het Binnengasthuis werden negentig gewonden verpleegd, waarvan er 44 werden opgenomen. Op 7 mei 2016 werden op de Dam 31 naamstenen onthuld van degenen waarvan zeker was dat ze aan het bloedbad waren overleden. Een jaar later werd er een steen aan toegevoegd met een 32ste naam.

Draaiorgel Het Snotneusje is een 48-toets draaiorgel uit omstreeks 1938, gebouwd door Karel Struys; een halfbroer van de bekende orgelbouwer Gijs Perlee van het gelijknamige orgelbedrijf G. Perlee. Het orgel heeft een hoogte van 270 cm, een breedte van 316 cm en een diepte van 149,5 cm. In 1940 werden geluidsnamen van het orgel op een 78-toerenplaat gezet. De bellendames van het orgel komen uit draaiorgel de Gouwe. Op 7 mei 1945 speelde het instrument van de firma G. Perlee op de Dam in Amsterdam tijdens de verwachte intocht van de Canadese bevrijders toen Duitse soldaten het vuur openden op de menigte. In paniek zochten mensen dekking – ook achter het draaiorgel. Hiervan zijn foto's overgeleverd. Het draaiorgel zou mensen goede dekking hebben geboden. Tijdens deze schietpartij op de Dam vielen zeker 32 doden en een nog onbekend aantal gewonden, maar in elk geval meer dan honderd. Het orgel werd door kogels geraakt en na de schietpartij reed er een auto van de Grüne Polizei tegenaan. De schade bleek mee te vallen. Op 15 december 1992 werd Het Snotneusje, de stille getuige van het drama, gekocht door het Amsterdams Historisch Museum, die het vanwege het historische karakter in het bezit wilde hebben. Bij de restauratie in 1992 werden twee kogels van 9×19mm Parabellum-patronen aangetroffen. Deze kunnen in meerdere soorten wapens gebruikt worden, waardoor het niet is na te gaan met welk wapen ze werden afgeschoten. Voor 75 jaar Bevrijdingsdag in 2020 werd het orgel gerestaureerd, waarbij de kogelgaten wegens het historische karakter weer zichtbaar werden gemaakt. De kleuren van de schildering werden teruggebracht tot die uit 1940. Dat was geen makkelijke opgave, want er waren alleen zwart-witfoto's voorhanden. Het was de bedoeling dat het draaiorgel bij de bevrijdingsfeesten dat jaar weer op de Dam zou spelen, maar de coronacrisis gooide roet in het eten; de feesten werden afgelast. Desondanks was het draaiorgel op 5 mei 2020 even op de Dam.

De Dam is een plein in het centrum van Amsterdam. Het is het historische hart van de stad en de locatie van veel evenementen van nationale betekenis. Aan en op de Dam staan het Koninklijk Paleis, de Nieuwe Kerk en het Nationaal Monument, waar de jaarlijkse Nationale Dodenherdenking wordt gehouden.

De Grote Suriname-tentoonstelling was een tentoonstelling van 5 oktober 2019 tot en met 1 maart 2020 over Suriname in de Nieuwe Kerk in Amsterdam.

De gedenkramen ter gelegenheid van het veertigjarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina zijn een gedenkteken in de Nieuwe Kerk in Amsterdam.

Het Bevrijdingsraam is een gedenkraam in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, ter herinnering aan vijftig jaar bevrijding.

De Nieuwe Kerk is een kerkgebouw in Amsterdam. De kerk is gelegen aan de Dam, op nummer 12, naast het Paleis op de Dam. Tussen de kerk en het Paleis loopt de Mozes en Aäronstraat.

Een tuin van glas is een gedenkraam in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, dat in 2005 als nationaal geschenk werd aangeboden aan de jubilerende koningin Beatrix. Het wordt ook wel de tuin of Koninginneraam genoemd.

Het Kroningsraam is een gedenkraam in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, ter gelegenheid van de inhuldiging van koningin Wilhelmina. Het wordt ook wel Inhuldigingsraam genoemd.

Het Sierklinkerwerk Gravenstraat is een kunstzinnig kunstwerk in Amsterdam-Centrum Voor het bekijken van het kunstwerk moet naar de grond gestaard worden. De Gravenstraat vormt al eeuwenlang samen met de Eggerstraat de noordoostelijke terreinafscheiding van de Amsterdam. Ze vormen een halve cirkel tussen de Dam en de Nieuwezijds Voorburgwal, die tijdens de aanleg nog een gracht was. De straatjes zijn gedurende de eeuwen steeds opnieuw ingericht, tot in de 20e eeuw waren beide een verkeerstraat, soms nog geasfalteerd. In de jaren zeventig moest de straat opnieuw ingericht worden, vermoedelijk in verband met het verbannen van autoverkeer. Het werd voetgangersgebied. Bij de aanleg van de klinkers in dat voetgangersgebied werden kennelijk leerling-stratenmakers ingeschakeld, die op de kruising van beide straten een cirkelpatroon hebben (aan)gelegd. Het geheel werd benadrukt door een siertegel. De siertegel werd geplaatst namens de opleidingscommissie van de Stichting Bevordering Wegenbouw. Van die siertegels werden er in Nederland vermoedelijk minder dan tien geplaatst; er is vrijwel niets (meer) over bekend. Inventarisatie leverde een stuk of zeven tegels op, waarvan één variant de afbeelding van een stoomwals weergeeft met de teksten:Stichting Bevordering WegenbouwDit straatwerk is gemaakt door leerling-stratenmakersDie wals is of was te zien in Bavel, Groningen, Delfzijl en Amsterdam. Het ontwerp is afkomstig van Gerrit Piek dan werkzaam in Groningen en Schiermonnikoog. Hij ontwierp meer kunstwerken met name voor de provincie Groningen. Bijzonder is dat in de Eggertstraat ook een kunstwerk is geplaatst dat op de grond ligt, een kroningsdeksel. In de Houthavenkade ligt Tafereel met gracht, moderne klinkerkunst.