Brug 1096

Yellow wings is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het kunstwerk kwam tot stand in de periode 2011-2015. De Bijlmermeer is dan onderhevig aan een grootscheepse sanering waarbij sommige wijken een heel andere indeling kregen.

Echtenstein is een straat en een flatgebouw daaraan in Amsterdam-Zuidoost. Straat en flat kregen op 21 januari 1971 hun naam, een vernoeming naar het herenhuis Echtenstein en indirect dus naar het dorp Echten.

De Egoli-toren (werktitel Nieuw-Echtenstein) is een appartementencomplex in Amsterdam-Zuidoost. Het gebouw is in werkstadium vernoemd naar de honingraatflat Echtenstein, dat direct naast Nieuw-Echtenstein staat. Bij oplevering werd het vernoemd naar Egoli, een straat die voor het gebouw langs loopt en verwijst naar de Zoeloe-aanduiding voor Johannesburg, Egoli betekent Stad van goud. Bij de herinrichting van de terreinen rondom het restant van Echtenstein bleek plaats voor een kleiner appartementencomplex. LEVS architecten ontwierp daarvoor een bescheiden torenflat. Opdrachtgever voor deze woontoren kwam van Rochadale, ook eigenaar van grote broer Echtenstein. De Egoli-toren is gebouwd voor beschermd wonen (sociale woningbouw voor kwetsbare groepen) en heeft in de plint gemeenschappelijke ontmoetingsruimten. Het gebouw markeert de vermenging in de buurt van de originele hoogbouw en de omringende laagbouw. Vanuit een zuidelijk gelegen (naamloos) parkje stijgen de klommen en balkons vanuit de grond. Binnen het tien verdiepingen hoge gebouw heeft elke woning een eigen balkon, dat ingepast is in een strikt rasterwerk (ARCAM omschreef het als dambord). Wat vooral opvalt aan het gebouw zijn de afgeronde hoeken, terwijl het oude Echtenstein juist hoekig was. Er werd duurzaam gebouwd, overgebleven bakstenen uit andere projecten werd gebruikt voor het optrekken van dit gebouw. De meeste eerste bewoners waren afkomstig uit de flats Geldershoofd en Gravestein, die op het punt stonden (opnieuw) gerenoveerd te worden. De bouwtijd bleef beperkt door het gebruik van prefabelementen. Het gebouw, opgeleverd in december 2023, is in maart 2024 genomineerd voor de Amsterdamse Architectuur Prijs.

Brug 1048 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug werd in 1968/1969 gebouwd in de Gooiseweg, die uitgroeide tot een van de verbindingswegen tussen Amsterdam en Amsterdam-Zuidoost, daar waar ze voorheen de verbinding vormde tussen genoemde stad en Het Gooi. Zodra er sprake was van een hoofdverbindingsroute in Amsterdam-Zuidoost hield dat in de meeste gevallen direct in dat ze op een dijklichaam werd geplaatst. Dat is hier dan ook het geval. De Gooiseweg kruist hier het Strandvlietpad en een afwateringstocht bovenlangs. Dirk Sterenberg werkend voor de Dienst der Publieke Werken had een flinke kluif aan het ontwerpen van bruggen bij de inrichting van de nieuwe wijk. Hij kwam vaak met series relatief kleine bruggen voor voetgangers en fietsers, zoals de nabijgelegen brug 1110. Deze relatief grote brug, ontworpen in 1967, past daar qua ontwerp in het geheel niet bij. Het viaduct, dat gebouwd is in een betonskelet, wordt gedragen door brugpijlers bekleed met betonblokken, waarop jukken zijn geplaatst die het wegdek in de breedte moeten ondersteunen. De jukken bestaan doorgaans uit slanke betonbalken dwars liggend onder het wegdek, Sterenberg koos voor brug 1048 voor grote betonnen vlakken. Het talud van het viaduct werd opgevuld met zeshoekige basaltstenen, een techniek die Sterenberg ook bij andere bruggen in Zuidoost toepaste. De brug lag eerst kaal in het landschap. Toen bij de sanering van de nabijgelegen F-buurt rond 2003 er laagbouw tussen Florijn en de Gooiseweg werd gebouwd, werd de brug voorzien van geluidsschermen. Conform de bestektekeningen zou er naast het viaduct nog een kunstwerk geplaatst worden op halfhoog niveau; het werd voor zover bekend nooit gebouwd.

Brug 1047 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1968 deel uit van de infrastructuur van deze toen al in bouw zijnde woonwijk. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Dit werd nog eens benadrukt doordat de snelweg Gooiseweg nog een niveau hoger lag. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1047 werd gebouwd toen de Bijlmerdreef met een halfklaverbladaansluiting werd aangesloten op diezelfde Gooiseweg. Voor die aansluiting waren drie kunstwerken nodig over het Ganzenhoefpad (voor voetgangers en fietsers). De grote centrale brug over Bijlmerdreef en fietspad kreeg nummer 1046 (Bijlmerdreefbrug) geflankeerd door twee bruggen onder de afslag door, waarvan brug 1042 de westelijke is en brug 1047 de oostelijke is. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. Ook standaard is de lengte van de overspanning, meest 17 meter. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam bij de herinrichting en afwaardering van de Gooiseweg liever een andere kruising. In plaats van twee op- en afritten in twee richtingen koos men rond 2006 voor vier op- en afritten met één richtingsverkeer, een zogenaamde Haarlemmermeeraansluiting. Daarbij werd een grotere hellingshoek gekozen, waardoor de op- en afritten langer op maaiveldniveau kwam te liggen; de twee voetgangers- en fietsviaducten werden daartoe gesloopt.

Brug 1015 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Voor de ongelijkvloerse kruising dreef en pad werd veelal gebruik gemaakt van een standaard ontwerp. Dat geldt ook voor deze brug 1015, die werd neergelegd in de Bijlmerdreef over het Kelbergenpad. De viaducten zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam liever dat het oostelijke stuk van de Bijlmerdreef vanaf de Gooiseweg geen weg voor snelverkeer bleef, maar een brede stadsstraat. Het dijklichaam werd afgegraven en de Bijlmerdreef kwam daar ook op maaiveldniveau te liggen. Hoogbouwflats maakten plaats voor laagbouw woningen. Het viaduct werd dus overbodig en verdween uit het straatbeeld. Elders in het stadsdeel zijn de bruggen van Sterenberg behouden gebleven, bijvoorbeeld de Putterbrug (brug 1014), 400 meter naar het westen in hetzelfde ontwerp in dezelfde dreef. In het zuidelijk kwadrant van de kruising lag en ligt Gulden Kruis, een scholencomplex.

Bijlmerdreefbrug (brug 1046) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het viaduct uit de periode 1967-1971 met een overspanning van meer dan zestig meter en een breedte van circa 25 meter is gelegen in een bij de opening in 1971 nog geheel los staand gedeeltevan de Gooiseweg in de Bijlmermeer en werd toen niet doorgetrokken richting Het Gooi, maar naar de Karspeldreef nabij het toekomstige hart van Amsterdam-Zuidoost. De Gooiseweg is een belangrijke verkeersader in de wijk, die grofweg noord-zuid loopt. Ze overspant met brug 1046 de Bijlmerdreef, eveneens een belangrijke verkeersader, maar dan grofweg oost-west. De kruising gaf hoofdbrekens, want zowel de Gooiseweg als de Bijlmerdreef liggen in verband met gescheiden verkeersstromen op een dijklichaam. Er werd gekozen om de Bijlmerdreef onder de Gooiseweg door te voeren. Omdat het twee belangrijke verkeersaders zijn werd er kruising in de variant van een halfklaverbladaansluiting neergelegd. Rond 2006 werd bij een herinrichting het verkeersknooppunt vervangen door een van het type Haarlemmermeeraansluiting. Bij die herinrichting bleef het originele viaduct liggen. Dat viaduct is onder brugnummer 3147 ontworpen door architect Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken, die een veelvoud aan bruggen voor dit stadsdeel uitwierp. Hij hoefde voor hier maar een halfbrede brug te ontwerpen; de andere helft zou bij toenemend verkeer geplaatst worden; de brugpijlers met daarop de jukken werden al wel neergezet. Zijn ontwerp is herkenbaar aan de ronde randplaten als ook de “betegeling” met zeshoekige betonzuiltjes van de landhoofden. Hij ontwierp voor de kruisingen in de Gooiseweg viaducten die gedragen worden door brugpijlers met jukken. Daarbij lijken de brugpijlers op abstracte beeldhouwwerken (Sterenberg was ook kunstenaar). De uiteinden van de jukken dragen de lantaarns. De andere helft van de brug werd nooit gebouwd, de alleenstaande brugpijlers en jukken werden afgebroken (vermoedelijk rond 2006). Bij de noordelijker gelegen Daalwijkdreefbrug zijn deze ongebruikte pijlers nog zichtbaar. De brug ging vanaf oplevering anoniem door het leven, alleen met de aanduiding brugnummer. In 2017 gaf de gemeente Amsterdam de brug haar naam, via de onderliggende weg een vernoeming naar het voormalige meer Bijlmermeer.

Rode poes is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De poes is ontworpen als speeltoestel op een speelplaats tussen de flatgebouwen Fleerde en Frissenstein. De ontwerper en jaar van maak zijn onbekend, maar het beeld zou er al voor de (gedeeltelijke) afbraak van de flats in 1997/1998 hebben gestaan. De kat liep toen gevaar en werd door het stadsdeel Zuidoost verplaatst naar eenzelfde plek, maar dan bij Florijn. Wanneer ook dat flatgebouw rigoureus wordt gerenoveerd, verhuist het speeltoestel naar Gein. Een actieve buurtbewoonster en andere bewoners waren het daarmee niet eens en zonden een bezwaarschrift naar de stadsdeelraad. Zij vonden dat het beeld thuishoorde in de F-buurt. De stadsdeelraad ging overstag en zocht naar een geschikte plek, ook werd het speeltoestel gerestaureerd, maar niet meer als zodanig ingezet. Een nieuwe plek werd gevonden nabij de kruising tussen de Gooiseweg en Bijlmerdreef. Bij die kruising is ook een straat die de F-buurt in gaat. De rode poes wordt gezien als waker van de toegang. De bewoners van Gein zaten niet lang zonder poes; zij kregen een blauwe poes, staande op het Jan Nautahof, wel op een speelplaatsje.

Brug 1110 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Deze verkeersbrug werd gelegd over een afwateringstocht die in de Bijlmermeer de D-buurt van de F-buurt scheidt. Over diezelfde afwateringstocht liggen ook bruggen 1107, 1108 en 1109; die drie zijn voor langzaam verkeer (fietsers en voetgangers). Dirk Sterenberg werkend voor de Dienst der Publieke Werken ontwierp een brug die een verbinding legde tussen het Strandvlietpad en die F-buurt. De brug was alleen bedoeld voor voetgangers en fietsers, want ten zuiden van de brug was alleen een groenstrook. Bij de sanering van dit stuk Bijlmermeer werd de groenstrook rond 2003 opgeofferd voor de nieuwbouw van eengezinswoningen aan de nieuwe Raphael Lemkinstraat. Sterenberg schreef een betonnen brug voor op een betonnen fundering; de brug heeft iele metalen leuningen. Opvallend zijn de “gaten” in de borstweringen, gelijk aan bruggen 1107, 1108 en 1109. Tevens is er gelijkenis in de plaats van het brugnummerplaatje; niet op de overspanning maar aan de leuning.

De Maria Aletta Hulshoffbrug (brug 1119) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De voet- en fietsbrug werd aangelegd in circa 1970 in wat het Nellesteinpad zou worden. De brug ligt ter hoogte van de flat Gravestein, dat tijdens de bouw van de brug nog Gliphoeve heette. De brug maakt deel uit van de bruggen die het langzame verkeer van het snelle gescheiden hield. De brug ligt derhalve op maaiveldniveau (snelverkeer lag op verhoogd niveau). De brug voert over een gracht die in een betonnen bak onder Gravestein doorloopt en ligt aan de westelijke zijde van die flat. Het ontwerp voor de brug maakte ook al deel uit van een serie. Dirk Sterenberg tekende bij de Dienst der Publieke Werken een reeks bruggen met hetzelfde uiterlijk te herkennen aan de iele en holle leuningen, de gaten in de borstwering en een nummerplaatje in de leuningen. Het geheel staat op een betonnen paalfundering met daarop betonnen liggers; leuningen zijn van grijs en zwart geschilderd metaal. Deze brug heeft net als brug 1107 nog toevoegingen in abstracte betonnen blokjes (Sterenberg was ook kunstenaar). De brug werd in juni 2020 vernoemd naar Maria Aletta Hulshoff.

De Bijlmermeer (of Bijlmer) is een woonwijk van Amsterdam in stadsdeel Amsterdam-Zuidoost, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. In het verleden werd deze wijk voor grotendeels gekenmerkt door hoogbouw van negen verdiepingen, met onderbouw van 2 verdiepingen met binnenstraat en bergingen, voor het grootste gedeelte in een kenmerkende zeskantige honingraatstructuur en veel groen, die hier in de jaren 1968-1975 is verrezen op het grondgebied van de in 1966 voor het grootste deel door Amsterdam geannexeerde gemeente Weesperkarspel. Burgemeester van Hall sloeg op 13 december 1966 de eerste paal. De eerste bewoners konden hun woning betrekken op 25 november 1968 in Hoogoord, in de H-buurt.

De Piet Blombrug (Brug B322) is een bouwkundig kunstwerk in de Nederlandse gemeente Diemen. De brug is gelegen over een ringgracht in/van de wijk Holland Park. Deze wijk werd door Sjoerd Soeters ingericht conform de structuur van wijken in Amsterdam en Kopenhagen. Dit had onder meer tot gevolg dat er allerlei kanalen en grachten werden aangelegd. De brug maakt onderdeel uit van een serie bruggen voor deze wijk. De meeste daarvan hebben daarom een standaard ontwerp. Het composieten dek is gemonteerd op een enigszins gebogen stalen frame. Het stalen frame draagt ook de stalen balusters en balustrades. De brug werd afgewerkt middels houten leuningen. De brug is ontworpen door Karres en Brands (Landschapsarchitecten) in samenwerking met ingenieursbureau ABT (techniek) en Janno Hahn (belettering). De infrastructuur van de wijk is vernoemd naar Nederlandse kunstenaars. Zo ligt de Piet Blombrug, vernoemd naar architect Piet Blom in de kade langs de Charley Tooropgracht vernoemd naar kunstschilder Charley Toorop. Over dezelfde gracht ligt de Michel de Klerkbrug, vernoemd naar architect Michel de Klerk.