place

Valkenburgerstraat 202-210

Bouwwerk in Amsterdam-CentrumGemeentelijk monument in Amsterdam
Spijer Valkenburgerstraat
Spijer Valkenburgerstraat

Valkenburgerstraat 202- 210 te Amsterdam is een gebouw aan de Valkenburgerstraat in Amsterdam-Centrum.

Fragment uit het Wikipedia-artikel Valkenburgerstraat 202-210 (Licentie: CC BY-SA 3.0, Auteurs, Beeldmateriaal).

Valkenburgerstraat 202-210
Valkenburgerstraat, Amsterdam Centrum

Geografische coördinaten (GPS) Adres Nabijgelegen plaatsen
placeToon op kaart

Wikipedia: Valkenburgerstraat 202-210Lees verder op Wikipedia

Geografische coördinaten (GPS)

Breedte Lengte
N 52.369133333333 ° E 4.9051388888889 °
placeToon op kaart

Adres

Valkenburgerstraat 206-H
1011 ND Amsterdam, Centrum
Noord-Holland, Nederland
mapOpenen op Google Maps

Spijer Valkenburgerstraat
Spijer Valkenburgerstraat
Ervaringen delen

Nabijgelegen plaatsen

Markusbrug

De Markusbrug (brug 284) is een voormalige brug in Amsterdam-Centrum. De verkeersbrug was gelegen in de Valkenburgerstraat en overspande de Houtkopersburgwal. De brug was vernoemd naar het Markenplein (dat sinds 2017 nog in kleinere vorm bestaat), de Markensteeg (gesloopt) en verwees naar het voormalige eilandje Marken ook wel Valkenburg genoemd. Er lag hier eeuwen een brug. Al op de kaart van Pieter Bast uit 1599 is de brug terug te vinden. Balthasar Florisz. van Berckenrode tekende niet veel later (1625) een dubbele ophaalbrug op de plek. Een eeuw later op de kaart van Gerard de Broen (1724) is er geen ophaalbrug meer te zien maar een vaste brug. Op de onderhoudslijst voor bruggen opgemaakt in 1913 staat dat brug 284 (Houtkoopersburgwal voor de Valkenburgerstraat) dateert uit 1843, een brug die van de hand kwam van Allard Cornelis Pierson, van het Stadsfabriekambt van de stad. Die brug moest in 1885 gerepareerd worden (watersloven). In 1925 is die dusdanig versleten dat er een nieuwe brug wordt ontworpen en neergelegd door de hoofdingenieur van de stad. Het gebied ging eind jaren zestig bij de aanleg (van de toevoer) van de IJtunnel geheel op de schop. Straten, pleinen en bruggen verdwenen, zeker ook toen de Houtkopersburgwal geheel gedempt werd voor de bouw van het Maupoleum. De sloop van Brug 284 werd begeleid door de Dienst der Publieke Werken (opvolger van Stadsfabriekambt), omdat niet alleen de brug gesloopt moest worden, maar dat ook walmuren (tot op de paalfundering) en pijlers en landhoofden verwijderd moesten worden. De Houtkopersburgwal werd na de oplevering van dat gebouw weer gedeeltelijk uitgegraven, maar een brug ter plaatse was niet meer nodig. De Valkenburgerstraat sluit dan al naadloos aan op de Jodenbreestraat. De brug zou een rol spelen in Altijd is Kortjakje ziek.

Gedenksteen restauratieatelier Uilenburg
Gedenksteen restauratieatelier Uilenburg

De Gedenksteen restauratieatelier Uilenburg is een gedenktekentje aangebracht in Nieuwe Uilenburgerstraat in Amsterdam-Centrum. Het terrein van de Uilenburger Synagoge wordt door een muur afgescheiden van de overige bebouwing aan de Nieuwe Uilenburgerstraat. In die bakstenen muur zijn twee gevelstenen te vinden. Een daarvan is al eeuwenoud, draagt het wapen van Amsterdam en is afkomstig uit de gerenoveerde Haarlemmersluis. De andere is van veel recentere datum: 1974. Het terrein van de synagoge was namelijk na de Tweede Wereldoorlog een aantal jaren in gebruik als opslag-, werk- en restauratieplaats van de "Gemeentelijk Bureau Monumentenzorg" in Amsterdam. In de werkplaats leerden ambachtslui beschadigde oude tot zeer oude gevelonderdelen te restaureren, denk bijvoorbeeld aan klauwhamers, gevelstenen etc. Dat gebeurde eerst in allerlei kunstenaarsateliers, maar daar konden de kunstenaars niet gezamenlijk vakkennis opdoen. Kunstenaar Hans 't Mannetje kwam daarop met het idee, dat centraal te regelen en zodoende kwam er in 1969 een centrale opslag- en werkplaats. Bijkomend voordeel was dat er ook op verzoek nieuwe gevelstenen konden worden ontworpen en gemaakt in de oude traditie. Het atelier kreeg enigszins naam in de herstelwerkzaamheden. Het was echter van korte duur want de gemeente Amsterdam liet de aandacht al snel weer verslappen. Het bestuur maakte er in 1974 een eind aan. Hans 't Mannetje zette vervolgens het atelier zelf voort (Stichting Restauratieatelier Uilenburg), daarin gesteund door het Nederlands Instituut voor Nijverheid en Techniek (NINT; het latere NEMO Science Museum) en van het Nederlands Openluchtmuseum, onderdeel Ambachten en Bedrijven. Tegen de verwachting in groeide de interesse weer, in 1980 had ’t Mannetje twintig man personeel. De faam van het atelier bereikte ook het buitenland, zo werd het ingeschakeld bij restauratiewerken aan de Al-Aqsamoskee in Jeruzalem. Toch zou het atelier in 1986 opgeheven worden. De oorzaken werden gevonden in een tweestrijd binnen monumentenbeheer; de ene kant wilde de oude situatie herstellen, de andere kant wilde zich daar juist van losmaken en niet terug naar oud vakmanschap. Een andere reden was (de nadering) van de economische recessie van de jaren tachtig. Hetzelfde lot hing boven de gemeentelijke monumentenzorg. Het atelier zag opdrachten en inkomsten afnemen en sloot in 1986 haar deuren. 't Mannetje vertrok zelfs uit de stad. Het gedenkteken komt in de vorm van een fors uitgevallen plaquette in de muur, geplaatst boven de aparte ingangsdeur tot het terrein. 't Mannetje zette er de volgende tekst op en noemde het een zerk: 1974Zeshonderd negenennegentigjaar bestaat de staddie d’ambachtsman vervaardigd hadNog één jaar en hij is klaardie’t vak nog willen leren kunnenbeter ommekerendie komt met werk-gaat onderdeze zerk Het 1974 is in Hebreeuwse typografie geplaatst. Verderop in de straat zijn nog twee gevelstenen van Hans 't Mannetje te vinden, de Kroonlantaarn en Ritterlantaarn.

Nederlands Israëlitisch Meisjesweeshuis
Nederlands Israëlitisch Meisjesweeshuis

Het Nederlands Israëlitisch Meisjesweeshuis was een weeshuis gevestigd aan de Rapenburgerstraat 171 (en later ook nummer 169) in de voormalige Amsterdamse Jodenbuurt. Aanvankelijk werden de Joodse weesmeisjes in Amsterdam opgevangen in gezinnen, die financieel werden ondersteund door de Collegie; een in 1761 opgerichte organisatie die zich het lot van de weesmeisjes aantrok en voor opvang en onderwijs zorgde. In het tehuis werden de meisjes opgevangen tussen 1861 en 1943. Het weeshuis was een van acht Joodse weeshuizen in Nederland. Er waren Joodse weeshuizen in: Amsterdam, Utrecht, Leiden, Rotterdam en Den Haag. Tot 1930 leidde men de meisjes op tot dienstmeisje of naaister. Later kwamen daar opleidingen tot verpleegster, secretaresse en onderwijzeres bij. In de jaren dertig moest uitbreiding gerealiseerd worden vanwege de opvang van Joodse weesmeisjes (soms vooruit gezonden door hun ouders). Op 10 februari 1943, tijdens de Holocaust gedurende de Tweede Wereldoorlog, werd het weeshuis door de Duitse bezetter ontruimd. De bewoonsters zijn weggevoerd en ter dood gebracht. Sinds de restauratie zijn de monumentale 18e-eeuwse panden in gebruik als appartementen. De, in opdracht van de huidige bewoners en de Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen gerestaureerde gevelstenen en Hebreeuwse teksten in de daklijsten zijn in 2003 onthuld. Er staat te lezen: tot de goede werken behoort de opvoeding van weesmeisjes. Gebouw 169 heeft als gevelsteen Vergroot 5649-1889. De gebouwen zijn al sinds september 1970 een rijksmonument, de omschrijving in het monumentenregister is zeer summier: Pand onder dwars dak (vermoedelijk 18e eeuw) met de toevoegingen "Gevel onder klossenlijst" (169) en "rechte lijst" (171).

Brug 158
Brug 158

Brug 158 is een kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het bouwwerk is als zodanig niet meer in gebruik. Alhoewel genummerd als brug is het een tunnelsysteem voor voetgangers. Deze werd vanaf 1967 aangelegd om voetgangers in de gelegenheid te stellen ongestoord bij de tramhalte van tramlijn 9 op brug 85 te kunnen komen die midden op het Mr. Visserplein lag. Het systeem had toegangen op het plein voor de Portugees-Israëlietische Synagoge, in de Muiderstraat, in de Nieuwe Amstelstraat, naast de Mozes en Aäronkerk en nabij de Jodenbreestraat. De tunnel werd in oktober 1970 geopend. Het ontwerp is afkomstig van Dick Slebos toen architect bij de Dienst der Publieke Werken. De voetgangers zagen het echter anders en bleven bovengronds oversteken; de tunnel werd steeds meer een illegale plaats voor daklozen, drugsgebruikers en helers van de nabijgelegen Waterloopleinmarkt. Voor de veiligheid van de overstekende voetgangers werd de tramhalte verplaatst naar de Muiderstraat, waardoor er nog minder doorstroom kwam. De gemeente besloot de voetgangerstunnel in 1985 te sluiten; eerst met een hekwerk en daarna werd alles dichtgemetseld. Vervolgens begon een getouwtrek wat er moest gebeuren met het bovenliggende plein en de onderliggende tunnels, want ook lag brug 157, de onderdoorgang Wibautstraat naar IJtunnel, hier. De gemeente wilde herinrichten en bebouwen, maar zag er weer van af etc. In 2003 werd in het tunnelcomplex de kinderspeelplaats TunFun (tunnelplezier) geopend met klimrekken en een bioscoop. Dit bracht rust op dit gedeelte van het plein. TunFun is bereikbaar vanaf de ingang voor de synagoge; de andere ingangen verdwenen in de loop der jaren onder het zand. In 2018 kwam TunFun en ook de tunnel weer in het nieuws; het bedrijf zou niet voldoen aan de veiligheidseisen van de brandweer, hetgeen de eigenaar betwistte. Het bedrijf werd op last van het stadsdeel Centrum in april 2018 gesloten, maar later heropend.