Markenplein

Complex form is een driedelig artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum.

De Nederlandse Filmacademie, meestal aangeduid als "de filmacademie" (en door studenten als "de academie"), is gevestigd in Amsterdam aan het Mr. Visserplein. De Filmacademie is een faculteit van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (AHK). De Academie biedt een vierjarige hbo-opleiding, waarin studenten worden opgeleid op alle sleutelfuncties van het filmvak (zie onder). Studenten werken gedurende de hele opleiding in crews en worden begeleid door ervaren filmmakers. Volgens de website richt het onderwijs zich op "de creatieve, vakinhoudelijke, de technische en de artistieke ontwikkeling van de student". Sinds 2009 biedt de Filmacademie ook een masteropleiding Film aan. Pathé stelt de Tuschinski Award beschikbaar, die jaarlijks wordt toegekend aan de regisseur van het beste eindexamenwerkstuk van deze school.

Valkenburgerstraat 202- 210 te Amsterdam is een gebouw aan de Valkenburgerstraat in Amsterdam-Centrum.

De Markusbrug (brug 284) is een voormalige brug in Amsterdam-Centrum. De verkeersbrug was gelegen in de Valkenburgerstraat en overspande de Houtkopersburgwal. De brug was vernoemd naar het Markenplein (dat sinds 2017 nog in kleinere vorm bestaat), de Markensteeg (gesloopt) en verwees naar het voormalige eilandje Marken ook wel Valkenburg genoemd. Er lag hier eeuwen een brug. Al op de kaart van Pieter Bast uit 1599 is de brug terug te vinden. Balthasar Florisz. van Berckenrode tekende niet veel later (1625) een dubbele ophaalbrug op de plek. Een eeuw later op de kaart van Gerard de Broen (1724) is er geen ophaalbrug meer te zien maar een vaste brug. Op de onderhoudslijst voor bruggen opgemaakt in 1913 staat dat brug 284 (Houtkoopersburgwal voor de Valkenburgerstraat) dateert uit 1843, een brug die van de hand kwam van Allard Cornelis Pierson, van het Stadsfabriekambt van de stad. Die brug moest in 1885 gerepareerd worden (watersloven). In 1925 is die dusdanig versleten dat er een nieuwe brug wordt ontworpen en neergelegd door de hoofdingenieur van de stad. Het gebied ging eind jaren zestig bij de aanleg (van de toevoer) van de IJtunnel geheel op de schop. Straten, pleinen en bruggen verdwenen, zeker ook toen de Houtkopersburgwal geheel gedempt werd voor de bouw van het Maupoleum. De sloop van Brug 284 werd begeleid door de Dienst der Publieke Werken (opvolger van Stadsfabriekambt), omdat niet alleen de brug gesloopt moest worden, maar dat ook walmuren (tot op de paalfundering) en pijlers en landhoofden verwijderd moesten worden. De Houtkopersburgwal werd na de oplevering van dat gebouw weer gedeeltelijk uitgegraven, maar een brug ter plaatse was niet meer nodig. De Valkenburgerstraat sluit dan al naadloos aan op de Jodenbreestraat. De brug zou een rol spelen in Altijd is Kortjakje ziek.

Brug 158 is een kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het bouwwerk is als zodanig niet meer in gebruik. Alhoewel genummerd als brug is het een tunnelsysteem voor voetgangers. Deze werd vanaf 1967 aangelegd om voetgangers in de gelegenheid te stellen ongestoord bij de tramhalte van tramlijn 9 op brug 85 te kunnen komen die midden op het Mr. Visserplein lag. Het systeem had toegangen op het plein voor de Portugees-Israëlietische Synagoge, in de Muiderstraat, in de Nieuwe Amstelstraat, naast de Mozes en Aäronkerk en nabij de Jodenbreestraat. De tunnel werd in oktober 1970 geopend. Het ontwerp is afkomstig van Dick Slebos toen architect bij de Dienst der Publieke Werken. De voetgangers zagen het echter anders en bleven bovengronds oversteken; de tunnel werd steeds meer een illegale plaats voor daklozen, drugsgebruikers en helers van de nabijgelegen Waterloopleinmarkt. Voor de veiligheid van de overstekende voetgangers werd de tramhalte verplaatst naar de Muiderstraat, waardoor er nog minder doorstroom kwam. De gemeente besloot de voetgangerstunnel in 1985 te sluiten; eerst met een hekwerk en daarna werd alles dichtgemetseld. Vervolgens begon een getouwtrek wat er moest gebeuren met het bovenliggende plein en de onderliggende tunnels, want ook lag brug 157, de onderdoorgang Wibautstraat naar IJtunnel, hier. De gemeente wilde herinrichten en bebouwen, maar zag er weer van af etc. In 2003 werd in het tunnelcomplex de kinderspeelplaats TunFun (tunnelplezier) geopend met klimrekken en een bioscoop. Dit bracht rust op dit gedeelte van het plein. TunFun is bereikbaar vanaf de ingang voor de synagoge; de andere ingangen verdwenen in de loop der jaren onder het zand. In 2018 kwam TunFun en ook de tunnel weer in het nieuws; het bedrijf zou niet voldoen aan de veiligheidseisen van de brandweer, hetgeen de eigenaar betwistte. Het bedrijf werd op last van het stadsdeel Centrum in april 2018 gesloten, maar later heropend.

Het Nederlands Israëlitisch Meisjesweeshuis was een weeshuis gevestigd aan de Rapenburgerstraat 171 (en later ook nummer 169) in de voormalige Amsterdamse Jodenbuurt. Aanvankelijk werden de Joodse weesmeisjes in Amsterdam opgevangen in gezinnen, die financieel werden ondersteund door de Collegie; een in 1761 opgerichte organisatie die zich het lot van de weesmeisjes aantrok en voor opvang en onderwijs zorgde. In het tehuis werden de meisjes opgevangen tussen 1861 en 1943. Het weeshuis was een van acht Joodse weeshuizen in Nederland. Er waren Joodse weeshuizen in: Amsterdam, Utrecht, Leiden, Rotterdam en Den Haag. Tot 1930 leidde men de meisjes op tot dienstmeisje of naaister. Later kwamen daar opleidingen tot verpleegster, secretaresse en onderwijzeres bij. In de jaren dertig moest uitbreiding gerealiseerd worden vanwege de opvang van Joodse weesmeisjes (soms vooruit gezonden door hun ouders). Op 10 februari 1943, tijdens de Holocaust gedurende de Tweede Wereldoorlog, werd het weeshuis door de Duitse bezetter ontruimd. De bewoonsters zijn weggevoerd en ter dood gebracht. Sinds de restauratie zijn de monumentale 18e-eeuwse panden in gebruik als appartementen. De, in opdracht van de huidige bewoners en de Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen gerestaureerde gevelstenen en Hebreeuwse teksten in de daklijsten zijn in 2003 onthuld. Er staat te lezen: tot de goede werken behoort de opvoeding van weesmeisjes. Gebouw 169 heeft als gevelsteen Vergroot 5649-1889. De gebouwen zijn al sinds september 1970 een rijksmonument, de omschrijving in het monumentenregister is zeer summier: Pand onder dwars dak (vermoedelijk 18e eeuw) met de toevoegingen "Gevel onder klossenlijst" (169) en "rechte lijst" (171).

Livraria Montezinos is een Joodse bibliotheek in de Portugees-Israëlietische Synagoge in Amsterdam. Deze wordt gezien als een van de belangrijkste Joodse bibliotheken ter wereld. De collectie van de bibliotheek bestaat uit 30.000 gedrukte werken (van 1484 tot nu) en 500 handschriften (van 1282 tot de 20e eeuw). Alle aspecten van Joodse studies, literatuur, geschiedenis en natuurwetenschappen zijn in de bibliotheek vertegenwoordigd. De collecties vormen daardoor de neerslag van de Sefardische cultuur die ontstond in Spanje en Portugal. De bibliotheek werd enorm verrijkt toen de bibliograaf David Montezinos in 1891 zijn privécollectie schonk. Bij die gelegenheid kreeg de bibliotheek de naam Livraria Montezinos. In 2004 is de bibliotheek onder de naam Bibliotheek Ets Haim - Livraria Montezinos geplaatst op de Werelderfgoedlijst voor documenten van UNESCO. Daarmee werd het universele belang van de bibliotheek officieel erkend.

De Portugees-Israëlietische Synagoge van Amsterdam, ook wel Esnoga (Hebreeuws: אסנוגה) of kortweg Snoge genoemd, is een synagoge uit de 17e eeuw die gebouwd werd door de Sefardische Joden. De synagoge ligt aan het Mr. Visserplein en het Jonas Daniël Meijerplein in de voormalige Jodenbuurt van Amsterdam. Toen het gebouwd werd, was het de grootste synagoge ter wereld. De synagoge wordt gebruikt voor erediensten door de in 1639 opgerichte Portugees-Israëlietische Gemeente. De Snoge is onderdeel van een groot synagogencomplex. Slechts de Portugees-Israëlietische Synagoge vervult nog haar oorspronkelijke functie. De Grote Sjoel vormt tegenwoordig samen met de Obbene Sjoel (1685), de Dritt Sjoel (1700) en de Neie Sjoel (1750/1752) het Joods Historisch Museum. Het interieur van de Portugees-Israëlietische Synagoge is in tegenstelling tot dat van de Hoogduitse synagogen bewaard gebleven, inclusief de koperen kaarsenkronen en -houders, en dateert nog geheel uit de bouwtijd, wat buitengewoon zeldzaam is. De synagoge heeft in opzet en ruimtelijke indeling onder meer als voorbeeld gediend voor de Mikvé Israël-Emanuelsynagoge in Willemstad op Curaçao en de Tzedek ve-Shalom-synagoge in Paramaribo.

Brug 85 is de aanduiding van twee bruggen in Amsterdam-Centrum.

Brug 157 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Centrum.

Het Mr. Visserplein is een druk verkeersplein in Amsterdam-Centrum, op het knooppunt van het Waterlooplein, het Jonas Daniël Meijerplein, de Muiderstraat, de Rapenburgerstraat, de Valkenburgerstraat en de Jodenbreestraat. Het plein is vernoemd naar Lodewijk Ernst Visser, die van 1939 tot 1940 als president van de Hoge Raad diende en die zich sterk verzette tegen de onderdrukking van Joden tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog. Aan het plein staat de 17e-eeuwse Portugees-Israëlietische Synagoge (Snoge), ooit de grootste synagoge ter wereld. Op de hoek van de op het plein uitkomende Nieuwe Amstelstraat is, in een complex van voormalige 17e-eeuwse Hoogduitse synagogen, het Joods Historisch Museum gevestigd. De 19e-eeuwse Mozes en Aäronkerk staat op de hoek met het Waterlooplein. De kerk is gebouwd op de plek waar Baruch Spinoza is geboren. Aan de zuidmuur van de kerk is het 8 Decembermonument, een plaquette ter herdenking van de slachtoffers van de Decembermoorden in Suriname aangebracht. Hier vindt jaarlijks een herdenking plaats. Langs de hoek van de Jodenbreestraat naar de Valkenburgerstraat stond van 1971-1994 het Maupoleum, destijds vaak het 'lelijkste gebouw van Amsterdam' genoemd. Tegenwoordig staat er aan de zijde van de Valkenburgerstraat een kantoorgebouw van de gemeente Amsterdam, met daaronder winkels en aan de zijde van de Zwanenburgwal de Academie voor Theater en Dans. Sinds 1999 is de Nederlandse Film en Televisie Academie gevestigd aan het Mr. Visserplein. De ingang bevindt zich aan het Markenplein. Over het uiterlijk van dit gebouw, met een strakke gevel van groen glas, zijn de meningen verdeeld. Volgens velen nam het de plaats van het afgebroken Maupoleum over als lelijkste gebouw van Amsterdam. Onder het Mr. Visserplein was van 2003 tot 2020 het "kinderspeelparadijs" TunFun gevestigd in de vroegere auto- en voetgangerstunnel. Het ging tijdens en vanwege de coronapandemie failliet. Tram 14 heeft een halte aan beide kanten van het Mr. Visserplein, op het Waterlooplein en in de Muiderstraat.

De Valkenburgerstraat is een straat in Amsterdam-Centrum.