Berlin-Staaken

Spandau is een stadsdeel van Berlijn en was tot de vorming van Groot-Berlijn in 1920 een zelfstandige stad. Het stadsdeel Spandau maakt deel uit van het gelijknamige district en is van oudsher bekend om zijn wapenfabriek.

Altstadt Spandau is een station van de metro van Berlijn, gelegen in het noordwestelijke stadsdeel Spandau. Het station bevindt zich aan de rand van het historische centrum van Spandau, dat tot 1920 een zelfstandige stad was. Station Alstadt Spandau werd geopend op 1 oktober 1984 als onderdeel van de noordwestelijke verlenging van lijn U7. Omdat de metrolijn direct ten oosten van station Altstadt Spandau de rivier de Havel kruist, ligt het metrostation 14 meter onder de oppervlakte, aanzienlijk dieper dan de meeste Berlijnse metrostations. Om de oude binnenstad te ontzien werd de tunnel ten westen van het station, richting het eindpunt Rathaus Spandau, aangelegd met de boorschildtechniek, station Altstadt Spandau zelf ontstond in de caissonmethode. Het station werd ontworpen door Rainer Rümmler en heeft een breed eilandperron met twee rijen achthoekige zuilen. De wanden langs de sporen zijn bekleed met witte metaalplaten, waarop met rode letters de stationsnaam is aangebracht. De kleur rood komt ook terug in de voegen en in de vloertegels. Aan beide uiteinden van het perron leiden trappen en roltrappen naar een ondergrondse stationshal, één aan de Carl-Schurz-Straße en één aan de Breite Straße.

Het Rathaus Spandau is het stadhuis van de voormalig zelfstandige stad Spandau, die sinds 1920 deel is van de Duitse hoofdstad Berlijn. Het raadhuis verrees tussen 1910 en 1913 naar een ontwerp van de architecten Heinrich Reinhardt en Georg Süßenguth en werd gebouwd op de voormalige stadsomwalling. Het gebouw verving het oude, te klein geworden raadhuis aan de Markt en een aantal nevenlocaties. Tegenwoordig is Rathaus Spandau de zetel van het bestuur van het district Spandau. Het gebouw staat aan het begin van de Carl-Schurz-Straße, aan de rand van de Spandause binnenstad, en is een beschermd monument. Het symmetrische, strenge gebouw heeft een 116 meter lange façade met een middenrisaliet die de entree markeert. Boven de entree staat de 80 meter hoge klokkentoren die het centrum van Spandau domineert en het raadhuis tot het hoogste gebouw van het district maakt. Het vier etages tellende Rathaus Spandau wordt overkapt door een met rode dakpannen bedekt mansardedak en is gebouwd rond drie binnenhoven. Van de oorspronkelijke rijkere decoratie van het gebouw zijn delen verloren gegaan tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de vijftiger jaren werd het zwaar beschadigde raadhuis in vereenvoudigde vorm herbouwd. Op het voorplein van het raadhuis bevindt zich het belangrijkste vervoersknooppunt van het district, gevormd door het metrostation Rathaus Spandau, het spoorweg- en S-Bahnstation Berlin-Spandau en een busstation.

Berlin-Spandau is een spoorweg- en S-Bahnstation in het gelijknamige Berlijnse stadsdeel Spandau, dat zich in het noordwesten van de Duitse hoofdstad bevindt. Het is verbonden met het Berlijnse metronet via het station Rathaus Spandau, dat het eindpunt is van lijn U7. Het stationscomplex bevindt zich aan de rand van het historische centrum van Spandau, tot de vorming van Groot-Berlijn in 1920 een zelfstandige stad, nabij het districtsraadhuis (Rathaus Spandau). Station Berlin-Spandau bestaat in zijn huidige vorm sinds 1998, hoewel de eerste spoorweghalte op deze plaats al in 1871 werd geopend. Het hoofdstation van Spandau lag echter lange tijd verder naar het oosten, aan de overzijde van de Havel, op de locatie van het huidige station Stresow. Berlin-Spandau, gelegen aan de spoorlijnen richting Hamburg en Hannover, is een station van de tweede categorie, hetgeen betekent dat alle passerende personentreinen (intercity, ICE, RegionalBahn en RegionalExpress) er stoppen. Voor de S-Bahnlijn S5, die vanuit Strausberg via het stadscentrum naar Spandau voert, is Spandau het eindpunt; verlenging naar het westen is echter gepland. Op het stationsplein vindt men een van de drukste busstations van Berlijn, dat wordt aangedaan door zowel een groot aantal stadsbuslijnen als regionale bussen richting het Havelland.

Het metrostation Rathaus Spandau ligt onder de Altstädter Ring, haaks op en ten noorden van het spoorwegstation. Station Rathaus Spandau is het noordwestelijke eindpunt van lijn U7 en werd geopend op 1 oktober 1984. De jaren 1970 en 1980 gelden als het hoogtepunt van de metrobouw in West-Berlijn. De U7 is een van de lijnen die grotendeels in deze periode vorm kregen. Tussen 1971 en 1984 werd de lijn in vier etappes met een kleine 18 kilometer naar het westen verlengd. Hierdoor ontstond een al lang gewenste metroverbinding met Spandau, die door het wegvallen van de S-Bahn in 1980 nog dringender was geworden. Voor 1984 verliep de bulk van het openbaar vervoer naar het noordwestelijke stadsdeel via metrostation Ruhleben, eindpunt van lijn U2, dat over een zeer frequente busverbinding met Spandau beschikte. Aangezien station Ruhleben niet bijzonder ver (ongeveer drie kilometer) van het Spandause centrum ligt, was in de dertiger jaren al een verbinding met Spandau door middel van een verlenging van de U2 gepland. Uiteindelijk besloot men echter de U7 naar Spandau door te trekken, waardoor ook de Siemensstadt ontsloten zou worden. Dit betekende echter dat er veel meer kilometers tunnel gegraven moesten worden, de metro bovendien door deels dunbevolkte industriegebieden zou lopen én men met moeilijke geologische omstandigheden te maken kreeg. De aanleg van het traject Rohrdamm - Rathaus Spandau vergde zes verschillende bouwmethodes en kostte een kleine 150 miljoen mark per kilometer, hetgeen op veel kritiek stuitte. Zoals gezegd beleefde de metrobouw echter een ware hausse, subsidiegelden van de bondsregering vloeiden rijkelijk. Dat kosten niet gespaard werden is ook te zien aan de inrichting van de stations op het Spandause traject, die alle werden ontworpen door Rainer Rümmler, huisarchitect van de Berlijnse metro. Station Rathaus Spandau is door zijn weelderige inrichting, maar ook door zijn enorme omvang, met recht het pronkstuk van de lijn te noemen. De brede en hoge perronhal heeft de aanblik van een balzaal, met grote, met zwart graniet afgewerkte vierkante zuilen, gedecoreerde kapitelen en sierlijke verlichtingselementen. De ruim opgezette en als vide boven de sporen uitgevoerde tussenverdiepingen aan beide uiteinden van het station zijn door een wijdvertakt stelsel van gangen verbonden met de omliggende straten en het spoorwegstation. Om het verkeer op de drukke Altstädter Ring niet al te zeer te verstoren, koos men bij de bouw van station Rathaus Spandau voor de wanden-dakmethode. Deze tunnelbouwwijze heeft als voordeel dat er slechts gedurende beperkte tijd een open bouwput nodig is en de oorspronkelijke situatie op het maaiveld betrekkelijk snel hersteld kan worden. De aansluitende tunnels naar station Altstadt Spandau ontstonden, om de historische binnenstad te ontzien, door middel van de boorschildtechniek. Metrostation Rathaus Spandau beschikt over twee eilandperrons en vier spoorbeddingen, waarvan overigens alleen de binnenste twee worden gebruikt. De buitenzijde van de perrons zijn dan ook voor het publiek afgeschermd met (uiteraard decoratief uitgevoerde) hekken. In de buitenste spoorbeddingen liggen nog geen rails, maar wellicht zal hier ooit de U2 gaan rijden. Deze lijn, waarvan de verlengingsplannen al werden vermeld, wordt mogelijk in de verre toekomst doorgetrokken naar Falkenhagener Feld, terwijl voor de U7 een tracé naar Staaken gereserveerd is. Om een cross-platform-overstap in de richting "stad-uit" en "stad-in" van beide lijnen mogelijk te maken, zou de U2 in station Rathaus Spandau links rijden. Realisering van de plannen is vanwege de slechte financiële situatie van Berlijn echter zelfs op middellange termijn niet te verwachten. Het prioriteitenplan voor het stadsvervoer tot 2030 rept dan ook met geen woord over metroverlengingen in Spandau.

Stresow is een S-Bahnstation in het noordwestelijke Berlijnse stadsdeel Spandau. In 1846 opende het eerste spoorwegstation op de locatie van het huidige station Stresow. Hoewel het niet bijzonder centraal gelegen is (de Spandause binnenstad bevindt zich verder naar het westen, aan de overzijde van de rivier de Havel), was Stresow lange tijd het belangrijkste station van de tot 1920 zelfstandige stad Spandau en heette het zelfs ooit Spandau Hauptbahnhof. Deze functie werd in de jaren 1990 echter definitief overgenomen door het nieuwe station Berlin-Spandau. Station Stresow, genoemd naar de gelijknamige wijk waarin het ligt, is tegenwoordig een eenvoudige halte en wordt bediend door de S-Bahn van Berlijn.

Zitadelle (Duits voor citadel) is een station van de metro van Berlijn, gelegen in het stadsdeel Haselhorst (district Spandau). Het station bevindt zich onder de straat Am Juliusturm, nabij de Citadel van Spandau, waaraan het zijn naam dankt, in een overwegend industrieel gebied. Station Zitadelle werd geopend op 1 oktober 1984 en is onderdeel van lijn U7. Voor de verlenging van lijn 7 naar Spandau maakte men gebruik van een grote variatie aan tunnelbouwtechnieken. Station Zitadelle en de aansluitende tunnels ontstonden in de zogenaamde diepwandmethode met onderwaterbeton. Deze techniek heeft als voordeel dat het grondwaterpeil ook bij toepassing in zeer drassige grond niet aangepast hoeft te worden, hetgeen in deze omgeving belangrijk was om verzakking van de nabije Spandause citadel te voorkomen. Voor de kruising van de Havel, iets ten westen van station Zitadelle, gebruikte men de afzinkmethode. Net als alle stations op het westelijke deel van de U7 werd Zitadelle ontworpen door Rainer Rümmler. Zoals vaak het geval is in Rümmlers werk verwijst de inrichting van het station naar zijn omgeving: de Citadel van Spandau. De met rode bakstenen beklede muren, de houten afwerking van het plafond, vierkante zuilen en de beschildering van de deuren van de dienstruimtes geven de perronhal de aanblik van een middeleeuwse zaal. De wanden worden bovendien gesierd door afbeeldingen die de geschiedenis van de tot 1920 zelfstandige stad Spandau illustreren. Terwijl de grote meerderheid van de Berlijnse metrostations met een eilandperron is uitgerust, beschikt station Zitadelle over twee zijperrons. In het midden van het station leiden trappen en roltrappen naar een tussenverdieping, die uitgangen heeft aan beide zijden van de straat Am Juliusturm. Ook aan de bovengrondse toegangen, ondergebracht in uit rode baksteen opgetrokken gebouwtjes met zadeldak, besteedde de architect bijzondere aandacht. Boven de ingangen prijkt een beeld van Rochus zu Lynar, de Italiaanse bouwmeester van de Spandause citadel die in 1596 in Spandau overleed.Sinds een aantal jaren worden de Berlijnse metrostations een voor een toegankelijk gemaakt voor mindervaliden. Station Zitadelle zal volgens de prioriteitenlijst van de Berlijnse Senaat pas na 2010 van een lift voorzien worden.

Haselhorst is een station van de metro van Berlijn, gelegen in het gelijknamige stadsdeel Haselhorst (district Spandau). Het station bevindt zich onder de Nonnendammallee ter hoogte van de Ferdinand-Friedensburg-Platz, op de grens tussen een industriegebied en woonwijken. Station Haselhorst werd geopend op 1 oktober 1984 en is onderdeel van lijn U7. Zoals alle stations op de in 1984 geopende verlenging van de U7 naar Spandau werd Haselhorst ontworpen door Rainer Rümmler. Terwijl in de andere stations op dit deel van de lijn vooral de wanden en pilaren gedecoreerd zijn, valt in station Haselhorst met name de dakconstructie op. Een reliëf in de dwarsbalken zorgt in combinatie met de verlichting voor een diffuus schaduwspel. De wanden zijn, in contrast met de fleurigheid van de meeste aangrenzende stations, bekleed met antracietkleurige metaalplaten. Uitgangen bevinden zich aan beide uiteinden van het eilandperron en leiden via een tussenverdieping naar de Nonnendammallee. Het alleen via trappen en roltrappen bereikbare station zal volgens de prioriteitenlijst van de Berlijnse Senaat pas na 2010 van een lift voorzien worden. Op den duur moeten alle Berlijnse metrostations volledig toegankelijk voor mindervaliden zijn.

De Britse begraafplaats aan de Heerstraße is een Britse militaire begraafplaats in Duitsland in de Berlijnse wijk Westend. Op de begraafplaats liggen omgekomen militairen van het Verenigd Koninkrijk en Gemenebest uit de Tweede Wereldoorlog die worden beheerd door de Commonwealth War Graves Commission.Na de oorlog werden gevallen soldaten van het Gemenebest in Berlijn en de rest van Oost-Duitsland naar de begraafplaats overgebracht. Het grootste deel, circa tachtig procent, zijn vliegeniers. De overige slachtoffers zijn voornamelijk krijgsgevangenen. In totaal rusten er 3594 slachtoffers, waarvan er 397 niet geïdentificeerd zijn. Daarnaast liggen er nog 266 naoorlogse graven.

Ruhleben is een station van de metro van Berlijn, gelegen langs de Charlottenburger Chaussee in de wijk Ruhleben, op de grens van de stadsdelen Westend en Spandau. Het metrostation werd geopend op 22 december 1929 en is het westelijke eindpunt van lijn U2. Station Ruhleben ligt op een spoordijk in een overwegend groen gebied en bestaat uit een overdekt eilandperron en een daaronder gelegen stationshal. Onder de sporen bevinden zich tevens enkele winkels. Voor het ontwerp van het metrostation, een beschermd monument, tekende Alfred Grenander, destijds huisarchitect van de Berlijnse metro. Terwijl de meeste eindstations over uitloopsporen beschikken, keren de treinen in station Ruhleben aan het perron. Ruhleben was oorspronkelijk bedoeld als tijdelijk eindpunt van de lijn, die uiteindelijk naar Spandau zou moeten leiden. Vanwege de economische crisis verdween de westelijke verlenging echter voorlopig in de ijskast. Terwijl de plannen bleven bestaan, ontwikkelde het metrostation zich tot een bijzonder druk overstappunt, vanwaar diverse buslijnen reizigers uit het centrum van de stad verder vervoerden. Het station werd vanwege het hoge aantal passagiers met roltrappen uitgerust en speciale lampen op het op het voorplein gelegen busstation gaven een zojuist binnengekomen trein aan. Nadat in 1984 echter lijn U7 in plaats van de U2 naar Spandau werd verlengd, werd het een stuk rustiger in het station. Sinds 2004 komt ongeveer de helft van de treinen van de U2 niet eens meer in het dunbevolkte Ruhleben – zij eindigen aan de Theodor-Heuss-Platz. Desondanks werd het station aan het einde van de jaren 1990 voorzien van een lift. Volgens de laatste plannen voor de U2 zal de lijn ooit via Rathaus Spandau, waar reeds extra sporen aanwezig zijn, het Falkenhagener Feld bereiken. Of deze verlenging ooit realiteit zal worden valt nog te bezien, aangezien ze niet opgenomen is in het uitbreidingsplan tot 2030. Daarnaast zou het traject grotendeels parallel lopen aan de S-Bahnlijn naar Spandau (Spandauer Vorortbahn).

Het Olympiastadion ligt in het westen van Berlijn, in het stadsdeel Westend. Het stadion is onderdeel van het grote Olympiagelände (voorheen Reichssportfeld), waartoe verder het Sportforum, olympisch hockeystadion, olympisch zwemstadion, Reitstadion, de Waldbühne, het Maifeld (meiveld), de beroemde klokkentoren en de Langemarckhalle behoren.

Paulsternstraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen op de grens van de Berlijnse stadsdelen Haselhorst en Siemensstadt. Het station bevindt zich onder de kruising van de Nonnendammallee en de Paulsternstraße, in een hoofdzakelijk industrieel gebied. Station Paulsternstraße werd geopend op 1 oktober 1984 en is onderdeel van lijn U7. De Paulsternstraße is genoemd naar een voormalige herberg die in de negentiende eeuw de naam van zijn eigenaar Paul Stern kreeg.Zoals alle stations op het westelijke deel van de U7 werd Paulsternstraße ontworpen door Rainer Rümmler, die tekende voor het merendeel van de naoorlogse Berlijnse metrostations. Het station kan tot de bontste in Berlijn gerekend worden. De blauw betegelde wanden zijn gedecoreerd met kleurrijke bloemmotieven, terwijl de vierkante zuilen op het perron zijn uitgevoerd als bomen, waarbij de kapitelen het bladerdek vormen. Het dak, in overeenstemming met de wanden blauw geschilderd, vormt met afbeeldingen van sterren rond de lampen de nachtelijke lucht boven het sprookjesachtige bos. Dit soort "totaalontwerp", waarbij een maximaal aantal bouwkundige elementen bij de kunstzinnige aankleding wordt betrokken, is kenmerkend voor Rümmlers late stijl. Uitgangen bevinden zich in het midden van het eilandperron en leiden via een tussenverdieping naar de zuidkant van de Nonnendammallee. Het alleen via trappen en roltrappen bereikbare station zal volgens de prioriteitenlijst van de Berlijnse Senaat pas na 2010 van een lift voorzien worden. Op den duur moeten alle Berlijnse metrostations volledig toegankelijk voor mindervaliden zijn.