Gneisenaustraße (metrostation)

De Kerk van het Heilige Kruis (Duits: Kirche zum Heiligen Kreuz) is een evangelisch-luthers kerkgebouw in Berlijn.

Mehringdamm is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de gelijknamige straat in het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg. Het metrostation werd geopend op 19 april 1924 als onderdeel van de Nord-Süd-Bahn en droeg oorspronkelijk de naam Belle-Alliance-Straße. Tegenwoordig is Mehringdamm een cross-platform-overstapstation voor de lijnen U6 en U7.

Hallesches Tor is een station van de metro van Berlijn, gelegen tussen het Landwehrkanaal en de Mehringplatz in de Berlijnse wijk Kreuzberg. Het metrostation bestaat uit twee delen: een viaductstation voor van lijn U1 en U3 en een ondergronds perron voor lijn U6. Het complex geniet in zijn geheel de monumentenstatus. Zijn naam dankt het station aan de Hallesches Tor (Hallepoort), een voormalige poort in de Berlijnse stadsmuur. Het bovengrondse station Hallesches Tor opende op 18 februari 1902 als onderdeel van de eerste metrolijn in Berlijn. Het gebouw werd ontworpen door Hermann Solf en Franz Wichards in een stijl die zowel elementen van de neorenaissance als de neobarok in zich droeg. Op het ingangsportaal stonden twee torentjes gekroond met gevleugelde wielen, het embleem van de Hochbahngesellschaft. Het station met twee overdekte zijperrons bevindt zich in een bocht op de oever van het Landwehrkanaal; het zuidelijke perron hangt gedeeltelijk boven het kanaal. Op 30 januari 1923 werd naast het reeds bestaande viaductstation een station voor de nieuwe Nord-Süd-Bahn (lijn C, nu U6) gebouwd. In tegenstelling tot de privaat geëxploiteerde Hochbahn was deze lijn echter eigendom van de stad Berlijn. Beide stations werden door een voetgangerstunnel met elkaar verbonden om overstappen mogelijk te maken. De afstand tussen de stations is groter dan gebruikelijk bij Berlijnse overstapstations, omdat het stadsbestuur weigerde de Belle-Alliance-Brücke te reconstrueren, wat voor een gunstigere locatie van het ondergrondse station nodig was. Tot april 1924 was Hallesches Tor het eindpunt van de noord-zuidlijn C. Het reizigersaantal groeide door de overstapfunctie van het station en de perrons bleken te smal voor de passagiersstroom. In het midden van de jaren 1930 werd het viaductstation zodanig aangepast dat de perrons in breedte bijna verdubbelde. Stadsvervoerbedrijf BVG overwoog ook het station geheel te herbouwen, maar die plannen werden vanwege geldgebrek nooit verwezenlijkt. De Tweede Wereldoorlog bracht met name het viaductstation ernstige schade toe. Nadat de dienst in april 1945 was stilgelegd konden vanaf 4 juli weer treinen gaan stoppen in het ondergrondse station. Bovengronds waren vanaf oktober 1945 houten noodperrons beschikbaar voor treinen in oostelijke richting. De herbouw van het viaductstation, in vereenvoudigde vorm, duurde nog vier jaar en kwam gereed op 2 oktober 1949. In 1975-1976 werd het eilandperron van de U6 verlengd van 80 tot 110 meter, om langere treinen te kunnen ontvangen. Tegelijkertijd kregen de oorspronkelijk wit betegelde wanden een bekleding van blauwe asbestcementplaten.

De Mehringplatz is een rond plein in het Berlijnse Friedrichstadt dat in 1730 werd aangelegd. Het is in 1947 vernoemd naar Franz Mehring. Tot 1860 werd het plein aan de zuidzijde afgesloten door de Hallesches Tor. Tegenwoordig vormt het plein het zuidelijke eindpunt van de Friedrichstraße, terwijl tot 1970 ook de Wilhelmstraße en de Lindenstraße hier eindigden. Oorspronkelijk heette het plein Rondell, naar zijn ronde vorm; in 1815 werd het herdoopt in Belle-Alliance-Platz naar de Slag van La Belle Alliance, een andere naam voor de Slag bij Waterloo die toen zeer populair was in Pruisen.

Het Jüdisches Museum Berlin, het Joodse Museum Berlijn, is het grootste Joodse museum in Europa. Het museum, dat geopend werd in september 2001, is gevestigd in de Lindenstraße in de Berlijnse wijk Kreuzberg. Het bestaat uit twee ondergronds verbonden gebouwen: het oude gebouw van het barokke Kollegienhaus (voorheen Kammergericht) en het zigzagvormige nieuwe gebouw ontworpen door de Amerikaanse architect Daniel Libeskind. Er wordt wel gezegd dat Libeskind het gebouw eruit heeft willen laten zien als een gebroken davidster, maar daaraan wordt getwijfeld. Aan de andere kant van de Lindenstraße werd in 2011 de Academie van het Joodse Museum gebouwd in de voormalige markthal voor bloemen, ook volgens een ontwerp van Libeskind. In de academie bevinden zich het archief, de bibliotheek, het museumonderwijs, de tuin van de Diaspora en een evenementenhal. De bedoeling van dit Joodse museum is de bezoekers te laten nadenken over antisemitisme en Jodenvervolging.

De Sint-Bonifatiuskerk (Duits: Sankt Bonifatiuskirche) is een katholieke parochiekerk in het Berlijner stadsdeel Kreuzberg. De kerk werd in de jaren 1906-1907 naar het ontwerp van Max Hasak in neogotische stijl samen met woonhuizen gebouwd.

De Kerk aan de Südstern (Duits: Kirche am Südstern) werd in van 1894 tot 1897 als protestantse garnizoenskerk in neogotische stijl op het Kaiser-Friedrich-Platz in het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg gebouwd. Sinds 1947 is de naam van het plein waar de kerk aan staat omgedoopt tot Südstern. De kerk is een ontwerp van de architect Ernst August Roßteuscher. Tegelijkertijd met de Kerk aan de Südstern werd in de onmiddellijke nabijheid de Johannes-basiliek als katholieke garnizoenskerk gebouwd. Beide kerken werden op 8 mei 1897 in aanwezigheid van keizer Wilhelm II en keizerin Auguste Viktoria ingewijd. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog verloor de kerk de functie als garnizoenskerk en werd daarna voor 30 jaar verpacht aan de Evangelische-Lutherse Kerk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kerk beschadigd. Na de oorlog werd in de kerk de Berlijner Stadsmissie gevestigd, een zelfstandige vereniging binnen de Evangelische Kerk Berlijn-Brandenburg-Silezische Oberlausitz, die tot 1970 er de erediensten vierde. Na het vertrek van de Stadsmissie verpachte de Evangelische Landskerk het gebouw tot 1981 aan de Servisch-Orthodoxe gemeente. Daarna stond het gebouw enige tijd leeg, totdat het Christliche Zentrum Berlin het gebouw verwierf en het de oorspronkelijke bestemming terugkreeg.

De Südstern is een plein in het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg, nabij de grens met Neukölln. Het plein draagt sinds 1947 de naam Südstern. Van 1893 tot 1938 heette het plein Kaiser-Friedrich-Platz en vervolgens Gardepionierplatz. Het kleine middendeel ligt als een eiland midden in de hoofdweg tussen Neukölln en Kreuzberg, die oostwaarts Hasenheide heet en westwaarts Gneisenaustraße. De Gneisenaustraße is het laatste deel van de zogenaamde Berliner Generalszug, een vele kilometers lange aaneengesloten serie straten die genoemd zijn naar de Duitse veldheren uit de bevrijdingsoorlog tegen de Fransen van 1813-1815 (Zesde Coalitieoorlog). Onder beide straten loopt metrolijn U7, die de stadsdelen Spandau en Rudow met elkaar verbindt; op het plein ligt het metrostation Südstern. De benaming Stern komt van de stervorm waarin de verschillende straten uitkomen op het plein. Naast de reeds genoemde hoofdstraten zijn dat de Lilienthalstraße, Bergmannstraße, Blücherstraße, Fontanepromenade en Körtestraße. Het midden van het plein wordt beheerst door een monumentale neogotische evangelische kerk waarvan de eerste steen gelegd werd in 1894. De kerk heeft een 90 meter hoge toren en werd in 1897 in aanwezigheid van keizerin Auguste Viktoria en Wilhelm II ingewijd. De kerk diende tot 1918 als garnizoenskerk voor de troepen die voor de poorten van de stad gelegerd waren. Sinds 1982 is hij eigendom van het Christliches Zentrum Berlin. Ten westen van het park en de Lilienthalstraße ligt er, evenwijdig met de Bergmannstraße, een kerkhofgebied met veel historische eregraven. In dit gebied liggen het Kirchhof Luisenstadt, het Werdersche Kirchhof en het Kirchhof Jerusalem. Dicht bij de Südstern ligt, naast de Johannesbasiliek in de Lilienthalstraße, de ambassade (nuntiatuur) van het Vaticaan.

Südstern is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder het gelijknamige plein in het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg. Het metrostation werd geopend op 14 december 1924 als voorlopig eindpunt van de Nord-Süd-Bahn. Het station heette oorspronkelijk naar een nabije straat Hasenheide, onderging meerdere naamswijzigingen en is tegenwoordig onderdeel van lijn U7. Het Berlijnse stadsbestuur kampte bij de aanleg van de Nord-Süd-Bahn met een constant gebrek aan financiële middelen, waardoor de lijn na de opening in 1923 steeds in kleine etappes werd verlengd. Als eerste besloot men de oostelijke tak naar Neukölln, de latere lijn CI en de huidige U7, aan te leggen. Nadat op 19 april 1924 de eerste verlenging tot Gneisenaustraße gereed was, volgde op 14 december de openstelling van station Hasenheide. Tot de verdere verlenging van de lijn naar de Bergstraße op 11 april 1926 was Hasenheide het zuidoostelijke eindpunt van de Nord-Süd-Bahn. Het metrostation werd ontworpen door Alfred Grenander en kreeg als eerste station van de Nord-Süd-Bahn een bekleding met tegels. Vanwege geldgebrek werden de wanden in de eerder geopende stations namelijk gepleisterd. De rode kenkleur van het station kwam onder andere tot uiting in de omlijsting van de stationsborden en de betegeling van de zuilen op het eilandperron. In 1933 werd het station naar het bovenliggende plein hernoemd tot Kaiser-Friedrich-Platz; zes jaar later volgde de tweede naamswijziging en ging het station Gardepionierplatz heten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog leed het metrostation aanzienlijke schade. Op 24 mei 1944 werd het station voor het eerst getroffen en raakte de tunnel beschadigd. Bij een tweede treffer in het midden van april 1945 stortte een deel van het dak in. Meteen na het einde van de oorlog begonnen de herstelwerkzaamheden, zodat op 11 juni 1945 weer konden rijden tussen Hermannplatz en Mehringdamm - het eerste traject van het gehele metronet dat weer in dienst kwam - en de doorgaande dienst op lijn CI vanaf 5 december hersteld was. In 1947 kregen het plein en het metrostation hun huidige naam Südstern. In 1958 kreeg het station een nieuw uiterlijk. Het oorspronkelijk 80 meter lange perron werd in oostelijke richting verlengd tot 110 meter, om ruimte aan zesrijtuigtreinen te bieden. Hierbij werden de uitgangen aan de beide uiteinden van het perron gesloten en ontstond er een nieuwe uitgang in het midden van het station, leidend naar een bovengronds toegangsgebouw. In het kader van het drempelvrij maken van de Berlijnse metrostations kreeg station Südstern in december 2009 een lift..

De Platz der Luftbrücke is een plein in de Duitse hoofdstad Berlijn. Het schelpvormige plein ligt op de grens van de stadsdelen Tempelhof en Kreuzberg en vormt de kruising van de noord-zuidas Mehringdamm-Tempelhofer Damm (deel van Bundesstraße 96) en de van oost naar west verlopende Columbiadamm en Dudenstraße. De Platz der Luftbrücke kreeg zijn naam in 1949 ter nagedachtenis van de Berlijnse Luchtbrug. Ook een monument op het plein herinnert aan deze bevoorradingslijn. Het meest markante gebouw aan het plein is de terminal van luchthaven Tempelhof, gebouwd in de jaren 30 van de twintigste eeuw. Onder de noordzijde van het plein ligt het gelijknamige metrostation Platz der Luftbrücke, onderdeel van lijn U6. De Platz der Luftbrücke is een beschermd monument.

Prinzenstraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen aan de kruising van de Gitschiner Straße en de Prinzenstraße in de Berlijnse wijk Kreuzberg, ten noorden van het Böcklerpark. Het viaductstation werd geopend op 18 februari 1902 aan de eerste Berlijnse metrolijn, het zogenaamde stamtracé. Station Prinzenstraße, een beschermd monument, is tegenwoordig onderdeel van lijn U1 en U3. Het bovengrondse station, een standaardconstuctie van ijzer en glas, werd ontworpen door het ontwerpbureau van Siemens & Halske en heeft twee deels overkapte zijperrons. Vanwege ruimtegebrek onder de perrons bevinden de uitgangen zich aan weerszijden van de Gitschiner Straße, de toegangen zijn door middel van overdekte bruggen over de straat met het station verbonden. Hierdoor heeft elk van beide perrons een aparte toegang. Aan de zuidzijde stond oorspronkelijk een vrijstaand toegangsgebouw van de hand van Paul Wittig, de noordelijke ingang was in een woonblok geïntegreerd. In 1929 werden de perrons vanwege het toenemende aantal reizigers verlengd. Het metrostation zelf werd in de Tweede Wereldoorlog nauwelijks getroffen, maar van de beide toegangen bleef weinig over. Het verwoeste huizenblok aan de noordzijde van de Gitschiner Straße werd na de oorlog afgebroken en alleen het erin geïntegreerde trappenhuis bleef behouden. Aan de zuidkant van het station verees een eenvoudig nieuw toegangsgebouw. Pas in het begin van de jaren 1950 kon het station weer volledig in gebruik genomen worden. In 1981 werd het provisorische trappenhuis aan de noordzijde afgebroken en vervangen door een in 1984 gereedgekomen multifunctioneel gebouw waarin zich een parkeergarage en dienstruimtes van de BVG bevinden. De zuidelijke toegang werd in 1991 herbouwd. Het nieuwe glazen toegangsgebouwd is met een lift uitgerust.

Platz der Luftbrücke is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de Mehringdamm op de grens van de Berlijnse stadsdelen Kreuzberg en Tempelhof. Het metrostation werd op 14 februari 1926 geopend onder de naam Kreuzberg en was op dat moment het zuidelijke eindpunt van lijn CII, een van de takken van de Nord-Süd-Bahn. Tegenwoordig is station Platz der Luftbrücke, genoemd naar het nabijgelegen gelijknamige plein, onderdeel van lijn U6. Het Berlijnse stadsbestuur kampte bij de aanleg van de Nord-Süd-Bahn met een constant gebrek aan financiële middelen, waardoor de lijn na de opening in 1923 steeds in kleine etappes werd verlengd. Als eerste besloot men de oostelijke tak naar Neukölln (lijn CI, tegenwoordig deel van de U7) aan te leggen; de bouw van lijn CII, de westelijke tak van de Nord-Süd-Bahn, begon in 1924. Twee jaar later kwam het eerste deel van deze lijn gereed, met Kreuzberg als enige station. Verdere verlenging zou echter snel volgen: in september 1927 naar station Flughafen (nu Paradestraße) en in december 1929 naar het Ringbahnstation Tempelhof. Op lijn CII gingen zowel pendeltreinen tot aan Belle-Alliance-Straße (nu Mehringdamm geheten), het station waar de hoofdlijn zich splitste, als doorgaande treinen naar het centrum van de stad rijden. De naam van station Kreuzberg verwees niet naar het stadsdeel, aan de rand waarvan het gelegen is, maar naar de heuvel Kreuzberg, die zich ten westen van het metrostation bevindt. Het bij de vorming van Groot-Berlijn in 1920 ontstane stadsdeel heette aanvankelijk Hallesches Tor en zou pas later naar de Kreuzberg genoemd worden. Door een stijging in het landschap in de omgeving van de Kreuzberg kwam de tunnel dieper dan gebruikelijk te liggen. In station Kreuzberg bood deze omstandigheid de mogelijkheid een zeer ruime, hoge hal te creëren. Voor het ontwerp van het station tekende Alfred Grenander, indertijd huisarchitect van de Berlijnse metro. Het dak werd uitgevoerd als tongewelf, hetgeen de in Berlijnse metrostations gebruikelijke pilaren overbodig maakte. Berlijn kent slechts een ander metrostation met deze eigenschap: Märkisches Museum. Decoratief ingesneden betoncassettes, waarin de verlichting is aangebracht, geven het dak de aanblik van een gestuct plafond. De wanden werden bekleed met grijze tegels. Net als in de andere Nord-Süd-Bahnstations uit deze periode koos men voor koudglazuurtegels, die goedkoper zijn dan de gebrande variant. In de oudere stations van de Nord-Süd-Bahn (geopend in 1923) had men nog meer moeten bezuinigen en werden de wanden helemaal niet betegeld. In plaats daarvan is daar een eenvoudige bekleding van pleister te vinden. In de jaren dertig werd de nabijgelegen luchthaven Tempelhof volledig herbouwd; op loopafstand van station Kreuzberg verrees de nieuwe terminal. In 1937 werd het station daarom hernoemd tot Flughafen. Het metrostation dat eerder deze naam droeg en voor de oude hoofdingang van de luchthaven ligt, heet sindsdien Paradestraße. De Tweede Wereldoorlog zorgde voor grote verwoestingen in het Berlijnse metronet, maar het buiten het stadscentrum gelegen station Flughafen bleef ongeschonden. Desondanks moest het station eind april 1945 zijn deuren sluiten, aangezien het metroverkeer in de gehele stad vanwege de vele verwoestingen en gebrekkige stroomvoorziening gestaakt werd. De situatie verergerde nog in mei 1945, toen de Noord-zuidtunnel van de S-Bahn ter hoogte van het Landwehrkanaal werd opgeblazen en onder water kwam te staan. Via een voetgangerstunnel in station Friedrichstraße bereikte het water ook het metronetwerk. Ook lijn C overstroomde, maar het water bereikte het in een heuvel (en dus hoger) gelegen station Flughafen net niet. De dienst kon op dit deel van de lijn dan ook al snel hervat worden, op 11 juni reden de eerste pendeltreinen tussen Tempelhof en Belle-Alliance-Straße. Drie maanden later werd de dienst op lijn CII vanwege een tekort aan materieel echter weer gestaakt. In februari 1946 nam men de dienst weer op en werd station Flughafen definitief heropend. In 1975 onderging het station zijn tweede naamswijziging en ging het Platz der Luftbrücke heten. Het zwaartepunt van het vliegverkeer was inmiddels verschoven naar luchthaven Tegel, waardoor de naam Flughafen niet meer voldeed. Het voorplein van luchthaven Tempelhof was al in 1949 hernoemd tot Platz der Luftbrücke, ter herinnering aan de luchtbrug tijdens de Blokkade van Berlijn (1948-1949).In de jaren negentig werd het metrostation, dat de monumentenstatus geniet, gerestaureerd. Hierbij doken de oorspronkelijke stationsborden met de naam Kreuzberg weer op. Twee van deze borden werden behouden achter een glasplaat met een korte uitleg. Aan beide uiteinden van het eilandperron van het metrostation bevindt zich een tussenverdieping met diverse uitgangen naar de Mehringdamm, de Platz der Luftbrücke en de Tempelhofer Damm. Het station is momenteel alleen te bereiken via trappen en roltrappen. Het stadsbestuur en het vervoerbedrijf BVG bouwen volgens een meerjarenplan liften in alle Berlijnse metrostations. De verbouwing waarbij station Platz der Luftbrücke van twee liften voorzien wordt, is naar verwachting in 2016 voltooid.