Binnengasthuis (Amsterdam)

Drie bomen, zes lenzen (The lens trees, Lensbomen) is een kunstwerk in Amsterdam-Centrum. De bomen met daarin lenzen is een creatie van Thom Puckey; het was zijn eerste opdracht van de gemeente Amsterdam. Het zeven meter hoge beeld bestaat uit bronzen takken die zes lenzen in stalen frames met een diameter van 120 cm als vrucht dragen. De kunstenaar liet zich inspireren door de onderzoeken die plaatsvinden in de vele gebouwen van de Universiteit van Amsterdam die hier in de buurt staan. Het gevaarte staat op een binnenplein van de Binnengasthuisstraat, ook al een verwijzing naar het voormalige en deels afgebroken universiteitsziekenhuis Binnengasthuis. De lenzen weerspiegelen (indien niet aangeslagen) de kijker in een omgekeerd vergrootglas, zodat hij zichzelf kan onderzoeken. Tevens kan de kijker ook de omgeving verkennen, maar dan ook ondersteboven. De kunstenaar liet zich daarbij inspireren door werken van Johannes Vermeer, waarvan hij liefhebber is. Vermeer zou daarbij op zijn beurt gebruik gemaakt hebben van de camera-obscuratechniek (vermoedelijk niet het object, maar wel de uitwerking daarvan), hetgeen Puckey terugbracht in de lenzen. Een andere inspiratiebron was Les trois danseuses van Pablo Picasso. Puckey werkte ten tijde van het ontstaan van het beeld (ca. 1989) aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam.

Het Oudezijds Heerenlogement, was een chique herberg voor voorname gasten aan de Grimburgwal te Amsterdam, gebouwd in 1647. Het gebouw werd in 1874 afgebroken om plaats te maken voor nieuwe bebouwing van het Binnengasthuis.

Het Huis aan de Drie Grachten, ook wel Huis op de Drie Grachten genoemd, is een 17e-eeuws grachtenpand in Amsterdam. Het is een dubbel huis in Hollandse renaissance-stijl, met aan elke gracht een trapgevel. Het pand heeft de status van rijksmonument. Het huis dankt zijn naam aan het feit dat het aan drie kanten is omgeven door grachten: de Grimburgwal aan de zuidkant, Oudezijds Voorburgwal aan de westkant en Oudezijds Achterburgwal aan de oostkant. Het adres is Oudezijds Voorburgwal 249.

Brug 219 was een vaste brug in Amsterdam-Centrum. Zij lag over de Grimburgwal in de buurt van de Oudezijds Voorburgwal. De brug werd destijds omschreven als 'steenen wulfbrug' (stenen welfbrug) met één boog. De brug werd vanaf het najaar van 1874 gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw voor het Sint-Pietergasthuis/Binnengasthuis. In de aanbesteding werden de volgende werkzaamheden samen vervat: sloop van steenen wulfbrug brug 219 sloop van het Oudezijds Heerenlogement (stadshotel voor rijke gasten en veilinghuis) sloop van twee pakhuizen (Wapen van Amsterdam, Sint Pieter) bouw van een gesticht tot verpleging van 60 vrouwenzieken voor het Binnengasthuis bouw van een gebouw voor anatomie ten behoeve van het ziekenhuis bouw van wachtkamers nabij de apotheek het maken van een kademuur (kaaimuur) ter plaatse. Alle werkzaamheden vonden plaats onder toezicht van stadsarchitect Bastiaan de Greef. Met de bouw van het Administratiegebouw Binnengasthuis in 1913 kwam er ook weer een brug, maar niet onder dit nummer. Deze "tijdelijke vaste houten brug" werd tijdens of vlak voor de aanvang van de bouw van dit complex gelegd. Dat "tijdelijke" duurde lang, want pas in 1940 verdween deze brug pas weer. Al die tijd was ze de toegang (met hek) vanaf de noordelijke kade tot het ziekenhuiscomplex op de zuidelijke kade van de Grimburgwal.

Brug 218 is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De brug is gelegen op de plaats waar de Oudezijds Achterburgwal overgaat in de Grimburgwal. Ten westen van deze overgang (de binnenbocht) staat het rijksmonument het Huis aan de Drie Grachten. Aan de buitenbocht staan al de gebouwen van het voormalige Binnengasthuis. Er ligt hier al eeuwen een brug. De geschilderde kaart van Cornelis Anthonisz. uit 1538 laat hier al een brug zien, maar vermoedelijk was er al eerder sprake van een overspanning. Het riviertje, beter slootje, de Grim was enige tijd de stadsgrens en men moest toch van de Oudezijds Voorburgwal de Oudezijds Achterburgwal kunnen bereiken, bovendien lag aan de overzijde van de brug enige tijd bierbrouwerij De Sleutel. De “moderne” geschiedenis van de brug gaat terug tot rond 1780. Toen tekende Jan Spaan hier een welfbrug met een enkele onderdoorvaart. Het jaartal kan kloppen want in de walmuur zijn nog twee jaarstenen terug te vinden "Anno" "1782". Bij een volgende vastlegging in tekening of foto is er sprake van een 19e-eeuwse liggerburg. In 1876 was de staat van de brug namelijk dermate slecht dat zij vervangen moest worden en tevens verlaagd en verbreed. De brug werd toen in opdracht van de Publieke Werken vervangen, net als andere bruggen over de Oudezijds Achterburgwal kwam er een brug van Bastiaan de Greef. Een groot gedeelte van de brug werd nog wel in 1955/1956 vernieuwd, waaronder het wegdek (met sindsdien van stalen liggers met gewapend beton) daarover. De brug wordt gedragen door een houten paalfundering met stalen buispalen. Die renovatie maakte deel uit van het vernieuwen van de kadewand van dit deel van de Grimburgwal tot voorbij de Sleutelbrug. In verband met de slechte toestand van de kade van de Oudezijds Achterburgwal is rond 2018 een vaarverbod ingesteld.

Frederik Muller & Co. was een kunstveilinghuis te Amsterdam. Het werd door Frederik Muller in 1843 als antiquariaat gestart en ging vanaf 1919 verder als de eerste internationale kunstveiling in Nederland. In 1963 werd het bedrijf opgeheven.

De Nieuwe Doelenstraat is een straat in de binnenstad van Amsterdam. De straat ligt in het verlengde van de Kloveniersburgwal en loopt vanaf de hoek met de Staalstraat in zuidwestelijke richting naar de Oude Turfmarkt, waar de Doelensluis over het Rokin ligt. Aan deze straat lag de Kloveniersdoelen, waar De Nachtwacht oorspronkelijk hing. De straat staat vooral bekend om het Hotel de l'Europe, het Doelen Hotel en het grand-café De Jaren. Aan de straat bevindt zich ook een deel van de Universiteit van Amsterdam (UvA), waaronder het Universiteitstheater en het Instituut voor Theaterwetenschap. De Nieuwe Doelenstraat vormt de zuidoostgrens van het Binnengasthuiscomplex, waar een groot deel van de UvA gevestigd is. Enkele bekende inwoners van de straat die vroeger hier woonden zijn Rembrandt van Rijn, Frederik Muller, Pieter de Carpentier, Bartholomeus van der Helst, Jan J. Hinlopen, Jacob Boreel en Hope & Co.

De Sleutelbrug is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De welfbrug met drie doorvaarten is gelegen in de zuidelijke kade van de Grimburgwal en overspant de Oudezijds Voorburgwal. Vanaf de brug heeft men vol zicht op de gebouwen van het voormalige Binnengasthuis. De brug wordt omringd door gemeentelijke en rijksmonumenten. De grote blikvanger daaronder is het uit 1610 stammende Huis aan de Drie Grachten (de derde gracht is Oudezijds Achterburgwal). De brug zelf is vanaf 1995 een gemeentelijk monument. Naamgever van de brug is de Brouwerij De Sleutel, die in de 16e eeuw gevestigd was op het terrein van het Binnengasthuis en het Oudezijds Herenlogement. Er ligt hier al eeuwen een brug. Op de vroegst bekende plattegrond van Amsterdam van Cornelis Anthonisz. uit 1538 is al een brug ingetekend. De brouwerij was er toen nog niet, er lagen hier stadstimmertuinen. De brug wordt op de tekening van Claes Jansz. Visscher nog gedragen door houten jukken, maar een halve eeuw later op het schilderij van Gerrit Berckheyde is er al een stenen brug te zien. De brug is daarna nog wel verlaagd om het vervoer over de brug makkelijker te maken, maar sinds circa 1860 is er eigenlijk niets meer veranderd, zo valt uit een foto van Pieter Oosterhuis te zien. Een groot gedeelte van de brug werd nog wel in 1955/1956 vernieuwd, waaronder de middenboog en het wegdek (met sindsdien gewapend beton) daarover. De brug wordt gedragen door een houten paalfundering met stalen buispalen. Die renovatie maakte deel uit van het vernieuwen van de kadewand van dit deel van de Grimburgwal tot voorbij de brug 218. De brug ligt als een parallellogram over het water. De brug kreeg in 1995 de status van gemeentelijk monument en wordt omringd door gemeentelijke en rijksmonumenten. In die laatste categorie is het Huis aan de Drie Grachten het bekendst.

Oudemanhuispoort (vaak afgekort als: OMHP) is een gebouwencomplex in Amsterdam, tussen het Spui en het Waterlooplein. Het is een van de hoofdlocaties van de Universiteit van Amsterdam, de faculteit der geesteswetenschappen is er gevestigd. Het is in de 17e eeuw gebouwd in carrévorm en werd oorspronkelijk gebruikt als Oude mannen en vrouwen gasthuis, het is beschermd als rijksmonument. In een van de vier vleugels is een doorgang die de Oudezijds Achterburgwal aan de westzijde verbindt met de Kloveniersburgwal aan de oostzijde, de poort aan de Oostzijde van deze doorgang is naamgever van het gebouwencomplex.

De Jaren is een grandcafé in de Nieuwe Doelenstraat 20-22 in Amsterdam. Op 4 juli 1990 opende Joseph Jansen in dit pand café De Jaren. Hij drukte een duidelijk stempel op de zaak, onder meer door te bepalen dat eten en drank vers moesten zijn en er geen frituur mocht komen omdat het café anders naar vet en patat ging ruiken. De leestafel werd bestemd de betere Nederlandse tijdschriften en een reeks van buitenlandse kranten. Een bijzondere attractie bij de opening was het onbeperkte saladebuffet, dat sindsdien kenmerkend voor de zaak is gebleven. Het hoge interieur met grote ramen is modern ingericht. Aan de achterzijde, pal aan de Amstel, is een wat lager gelegen terras dat zich op een steiger bevindt waar boten kunnen aanmeren. Op de bovenverdieping is een restaurant met een terras op het balkon. Gezien de uitstraling wordt De Jaren vaak een grand-café genoemd, maar dat wordt vanuit de zaak zelf te pretentieus gevonden. In 1994 werd De Jaren overgenomen door René en Fred Boerdam, sinds 2013 met Remco Poelmans als mede-eigenaar. De Jaren trekt zo'n 500.000 bezoekers per jaar, van oudsher met name mensen die voor het eerst in Amsterdam komen, waaronder winkelend publiek, toeristen en studenten die pas nieuw zijn in de stad. Wie later de vele andere Amsterdamse uitgaansgelegenheden leert kennen komt niet zo gauw meer bij De Jaren. De bediening, waarin aanvankelijk veel studenten van de Gerrit Rietveld Academie werkten, gold jarenlang als chagrijnig en langzaam, maar bij dat laatste speelde ook de grootte van de zaak mee. Tegenwoordig worden bestellingen elektronisch doorgegeven.

De L'Europe Amsterdam (voorheen Hotel de l'Europe genoemd) is een vijfsterrenhotel aan de Amstel in Amsterdam. Het 19e-eeuwse hotel werd in 2001 aangewezen als rijksmonument. De L'Europe Amsterdam ligt aan de Nieuwe Doelenstraat, op de hoek met de Oude Turfmarkt, vlak bij het Muntplein, waar de Amstel overgaat in het Rokin. De bar van het hotel, Freddy's Bar, is vernoemd naar Freddy Heineken en werd door het Amsterdamse dagblad Het Parool uitgeroepen tot beste hotelbar van Amsterdam. Het terras aan de Amstel werd in 2008 uitgeroepen tot terras van het jaar door Gault Millau. Het oude restaurant Excelsior is vervangen door Bord'Eau en deze vernieuwing werd beloond met één Michelinster in de gids van 2013 en een tweede ster in 2014, die echt in 2018 weer verloren ging. Het restaurant sloot op 1 september 2021. Hierna opende restaurant Flore op dezelfde locatie.

Het Rondeel was een bolwerk in de 15e-eeuwse stadsmuur van Amsterdam, op de huidige hoek Rokin / Nieuwe Doelenstraat, waar de Amstel de stad binnenstroomde. In de 17e eeuw werd dit torenfort gesloopt en vervangen door een herberg, ook Het Rondeel geheten. Deze werd op zijn beurt eind 19e eeuw vervangen door het huidige Hotel de l'Europe. Rond 1480 werd op bevel van Maximiliaan van Oostenrijk begonnen met de bouw van een bakstenen stadsmuur rond Amsterdam. De muur moest de stad vooral beschermen tegen mogelijke aanvallen door Utrecht. De muur bevatte een aantal poorten, waltorens en een rondeel, een halfronde muurtoren zonder dak, met zwaar metselwerk. Het Rondeel werd gebouwd aan de oostelijke oever van de Amstel. Het opgestelde geschut beheerste zo de toegang tot de stad vanaf de rivier. De halfronde vorm van het Rondeel vinden we nog steeds terug in de gevelwand van de Amstel op de plek van het huidige Hotel de l'Europe. Vanuit het Rondeel liep een stadswal naar de toren Swych Utrecht. In 1593 werd het gebied tussen het Singel en de Herengracht bij de stad gevoegd en een nieuwe stadsmuur aangelegd, waardoor het Rondeel zijn functie verloor. De toren werd verkocht door de stad en werd in 1633 afgebroken. Op de fundamenten van de toren werd een logement (herberg) gebouwd die in 1638 werd geopend en Het Rondeel genoemd werd. De herberg werd in 1652 uitgebreid met een zijgevel in Renaissancestijl en in 1882 met een extra verdieping en nieuwe gevel aan de Amstel (in verband met de een jaar later gehouden wereldtentoonstelling). In 1895 werd de herberg afgebroken om plaats te maken voor het Hotel de l'Europe, dat twee jaar later werd geopend. In dit vijfsterrenhotel bevindt zich nu een Rondeelzaal, vernoemd naar de oude toren en herberg.