De Nieuwe Ooster

De Aula van De Nieuwe Ooster is een bouwwerk in Amsterdam-Oost. Het is sinds 12 januari 2004 (deels) een rijksmonument. In 1938/1939 werd gebouwd aan een nieuwe aula, ontworpen door Jan Leupen. Deze moest een verouderde aula van Adriaan Willem Weissman vervangen. Leupen ontwierp met hulp van de Dienst der Publieke Werken in de traditionalistische stijl. Het gebouw staat op de hoofdas van de begraafplaats, vrijwel direct achter de hoofdingang, ook een rijksmonument en nog wel van Weismann. Het gebouw past in die hoofdas vanwege haar symmetrische opzet. Het oorspronkelijke gebouw uit de jaren 30 bestaat uit één bouwlaag, die op zich diverse hoogten kent. Centraal (op de as) staat de aula; in de vleugels huisden administratie en archief. Het zadeldak en de topgevel van het centrale deel hebben de vorm van een fronton. Verder vallen het groene dak van koper en de sierrozen op. Het gebouw werd tot rijksmonument verklaard vanwege de toegepaste stijl, tevens binnen de gebouwen op begraafplaatsen; de toegepaste traditionalistische stijl en ook het belang binnen het totale oeuvre van Leupen. Onder het monumentschap vallen ook de wandschilderingen van Albert Muis. Het gebouw werd 1990 uitgebreid met een crematorium. Achter deze aula kwam in 2014 nieuwbouw van de hand van Bierman Henket, dat verpakt is in metaal, en eveneens symmetrisch gebouwd. Sinds 1955 hangt het beeld Engel des doods van Fred Carasso aan de achtergevel, ook nadat bovengenoemde nieuwbouw gerealiseerd was.

De Engel des doods is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost, Watergraafsmeer. Beeldhouwer Fred Carasso maakte zijn bronzen weergave van de Engel des doods, ook wel Geest van de dood genaamd, in 1955. Het werk is door de jaren heen vrij onzichtbaar geweest; het hing namelijk aan de achterzijde van de aula van de begraafplaats De Nieuwe Ooster. Toen die in 2014 een forse uitbreiding kreeg met nieuwbouw in de vorm van een crematorium, werd het beeld ook daarop geplaatst. Het beeld waakt daarbij over de stoffelijke resten die via de De laan naar de hemel naar hun laatste rustplaats worden gebracht. Bezoekers zien het vaak pas als zij van de begraafplaats afkomen.

Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover is een museum in Amsterdam dat vertelt over verleden, heden en toekomst van onze omgang met de dood. Het nationaal funerair erfgoed en de moderne uitvaart in het multiculturele Nederland van nu staan hierin centraal. Het museum werd in december 2007 geopend. Het is gevestigd op begraafplaats en crematorium De Nieuwe Ooster. De vaste collectie bestaat uit funeraire kunst en een verzameling objecten die een relatie hebben met de geschiedenis en hedendaagse uitvaartcultuur van Nederland. Het museum organiseert daarnaast exposities op het gebied van (hedendaagse) kunst, fotografie en geschiedenis. Bekende tentoonstellingen zijn o.a. De Laatste Aai (2019-2020), over de rouw om (huis)dieren, Especially for you (2017), over de marketing van doodskisten en Afterlife (2011-2012), waarin verschillende internationale kunstenaars reflecteerden op het leven na de dood.

De Dienstwoningen De Nieuwe Ooster is een bouwwerk in Amsterdam-Oost. Het is sinds 31 oktober 2003 een rijksmonument. Het gebouw bood onderdak aan de doodgravers van de in 1894 geopende begraafplaats De Nieuwe Ooster/Nieuwe Oosterbegraafplaats. Het bouwwerk bestaat uit drie geschakelde woningen direct bij de hoofdingang van de begraafplaats. De gebouwen op het terrein werden ontworpen door Adriaan Willem Weissman van de Dienst der Publieke Werken. Hij was ook verantwoordelijk voor de toegangspoort. Er zijn daarom gemeenschappelijke versieringen te zien. Het gebouw is opgetrokken in een eclectische stijl met invloeden uit de neorenaissancestijl. Het grondplan is uitgevoerd in de weinig voorkomende W-vorm, waarbij de twee vleugels symmetrisch zijn gebouwd, terwijl het middenstuk juist niet symmetrisch van opzet is. De gebouwen bestaan uit slechts een bouwlaag met daarbovenop de onder de met leien bedekte zadel- en puntdaken gesitueerde zolder. In de twee vleugels zijn de toegangen geplaatst in een half uitwendig trappenhuis. Een derde ingang bevindt in de voorgevel van het gebouw (niet in het midden geplaatst). De drie ingangen kregen een hardstenen opstap mee en zijn geplaatst onder een lessenaarsdak. Er werd gebruik gemaakt van rood verblendsteen met banden van hardsteen. Verder zijn er schuifvensters te vinden met bovenramen bestaande uit acht ruitjes; er is siermetselwerk in nissen (geglazuurde tegels met bloemmotieven). De punten in de puntgevels zijn opgevuld met hardstenen driehoeken en ook weer opgesierd in bloemmotieven. Die bloemmotieven in de punten komen overeen met de bovenstukken in de toegangspoort. Het geheel werd tot rijksmonument verklaard vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde alsmede de typologische waarde. Er staat trouwens nog een woning op het terrein; de directeurswoning De gebouwen dragen huisnummers Kruislaan 130, 132 en 134.

De Directeurswoning De Nieuwe Ooster is een bouwwerk in Amsterdam-Oost. Het gebouw is sinds 12 januari 2004 een rijksmonument. Het gebouw, gesitueerd direct bij de toegangspoort (een monument op zich) bood onderdak aan de directeur van de Nieuwe Oosterbegraafplaats, voorloper van De Nieuwe Ooster geheten. De gebouwen op het terrein werden ontworpen door Adriaan Willem Weissman van de Dienst der Publieke Werken, ook verantwoordelijk voor de toegangspoort. Bouwwerk en poort vertonen dan ook gelijkenis. Anders dan de dienstwoningen aan de overzijde van het pad, is de directeurswoning geheel symmetrisch qua opzet, hetgeen bijvoorbeeld terug te vinden is bij de entree. Ook dit gebouw bestaat uit een bouwlaag met daarboven een zolder onder het zadeldak. Het gebouw is opgetrokken uit rood verblendsteen met banden van natuursteen; ook hier rechte schuiframen met rondboognissen met bloemmotieven. Bloemmotieven zijn ook terug te vinden in de top van de puntgevel; die bloemmotieven zijn tevens terug te vinden in de dienstwoningen als ook de toegangspoort. Beide gebouwen zijn gebouwd in de ecletische stijl met neorenaissance-invloeden. Vanaf 2000 werd het gebouw geschikt gemaakt voor het Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover dat het gebouw en de aanbouwen in 2007 betrok. Het gebouw werd tot rijksmonument verklaard vanwege cultuur- en architectuurhistorisch oogpunt alsmede haar typologische kwaliteiten. Overigens is de aan- en nieuwbouw buiten het monument gehouden.

De Toegangspoort van begraafplaats De Nieuwe Ooster is sinds 12 januari 2004 een rijksmonument. Op de begraafplaats zijn meerdere onderdelen benoemd tot monument. De toegangspoort geeft vanaf de Kruislaan ter hoogte van het Robert Kochplantsoen toegang tot de begraafplaats, die straatnummer 124 draagt. De landschapsarchitect Leonard Anthony Springer ontwierp de indeling, maar de bouwkundige onderdelen zoals aula etc. werden ontworpen door Adriaan Willem Weissman, werkzaam bij de Dienst der Publieke Werken in Amsterdam. In 1892 ontwierp hij een toegangspoort inclusief brug. Het bouwwerk bevat vier rechthoekige staanders opgebouwd uit rode verblendsteen geplaatst op hardstenen plinten. Het geheel werd afgewerkt met een ezelsrugafdekking en reliëfs met bloemmotieven. Tussen de vier pilaren zijn vier smeedijzeren hekwerken geplaatst. Van links naar rechts vindt men een relatief laag enkel hekwerk, een relatief hoog dubbel hekwerk en weer een relatief laag enkel hekwerk. Naar de Kruislaan toe gaat de poort over in een brug over een duiker. De balustrades van die brug zijn aangebouwd aan de buitenste pilaren en bestaan eveneens uit rode verblendsteen, hier afgedekt met hardsteen. Achter deze poort en het ontvangstterrein stond origineel een aula eveneens ontworpen door Weissman. Deze werd al snel vervangen door een aula naar een ontwerp van Jan Leupen (1938/1939).

Het grafmonument van Piet van Nek op begraafplaats De Nieuwe Ooster in de Nederlandse stad Amsterdam is sinds 12 januari 2004 een rijksmonument.

Het Graf van Ed. Hoornik is een artistiek kunstwerk op begraafplaats De Nieuwe Ooster in Amsterdam-Oost. Het bevat een reliëf en dichtregel. Ed. Hoornik overleed op 1 maart 1970 en werd begraven op De Nieuwe Ooster. Zijn graf werd voorzien van een gedenkplaat, waarop een vis met mensenkop is afgebeeld. Het is een verwijzing naar zijn gedicht De vis. Boven de vis staat namelijk een deel van de tekst van dat gedicht: O dag, dek hem toe met je vrede, laat hem slapen, zolang als hij kan. De vis, afkomstig van zijn dichtbundel De vis. Gevolgd door in den vreemde is afgebeeld in een plaat waarin een kommetje is aangebracht. Het zou volgens Het Parool uit 1989 gaan om een vogelbadje, Hoornik was dierenliefhebber. Bedoeld of onbedoeld zorgt het vogelbadje ervoor dat de vis altijd deels onder water staat. De steen is ontworpen door de latere politicus Edo Spier, maar toen architect. Op zijn begrafenis droeg J. Bernlef, echtgenoot van dochter Eva Hoornik een gedicht voor.

Grafmonument van Jacques Perk is een monumentje voor schrijver Jacques Perk, van grote invloed op de literaire beweging Tachtigers. Overleden op 1 november 1881 werd perk op 5 november onder grote belangstelling begraven op de Oosterbegraafplaats. Deze begraafplaats werd in de jaren daarna geruimd vanwege de aanleg van het Oosterpark, Amsterdam breidde uit. In februari 1900 werden zijn stoffelijke resten in aanwezigheid van zijn vader Marie Adrien Perk overgebracht naar De Nieuwe Ooster in de Watergraafsmeer (klasse 2, vak 1, graf 19). Al op de Oosterbegraafplaats werd er een staande grafsteen geplaatst met halfronde zijvoluten, bekroning en een medaillon, ontworpen door P. Dager uit Luik. Zijn vader werd in december 1916 bij zijn zoon begraven onder een liggende grafsteen. De grafsteen werd op 12 januari 2004 tot rijksmonument verklaard vanwege de cultuur- en funerairhistorische waarde.

Het grafmonument van Willem Breuker is gesitueerd op de begraafplaats De Nieuwe Ooster in Amsterdam-Oost. Het graf van musicus Willem Breuker wordt begeleid door een beeldhouwwerk van Marinus Boezem. De twee kunstenaars ontmoetten elkaar al in de jaren zeventig wanneer Breuker het festival Nieuwe Muziek Zeeland bezoekt in Zeeland. Beiden bevinden zich in de hoek van kunstenaars, die zich buiten de platgetreden paden bevinden. Ze deden vanaf toen gezamenlijke projecten waarvan Podio del mondo per l’arte er een was. Breukers bijdrage aan de galerie was later het 3:18 durende werk Time is an empty bottle of wine, opgedragen aan Marinus en Maria-Rosa Boezem, dat na gespeeld te zijn opgeborgen werd in een put. Toen Willem Breuker in juli 2010 overleed vroeg zijn levenspartner Olga Zuiderhoek aan Boezem een grafmonument. Boezem kwam met een meteoriet/komeet die op de kop van de grafsteen inslaat, weergegeven als in een 3D-strip. Edo Dijksterhuis van de kunstredactie van Het Parool maakte in augustus 2021 de vergelijking met de “explosieve creativiteit” van Breuker, als ook het effect van Breukers overlijden in de samenleving. De botsing wordt weergegeven in graniet, weerbarstig als Breuker zelf. Boezem ontving voor dit werk een opvallend kledingstuk dat Breuker tijdens concerten weleens droeg; de sterrenhemel was hierop aangebracht.

Het grafmonument van Jan Albregt (en Wilhelmina Engelman) op begraafplaats De Nieuwe Ooster in de Nederlandse stad Amsterdam is een rijksmonument.

Het Grafmonument van Ookawa Kitaroo is een monument ter ere van de Japanner Kitarō Ōkawa.