Cecilienhof

Het Marmerpaleis (Duits: Marmorpalais) is een paleis aan het Heilige Meer in de Nieuwe Tuin in de Duitse stad Potsdam. Het paleis werd in de jaren 1787-1792 in opdracht van koning Frederik Willem II van Pruisen gebouwd door architect Carl von Gontard en vanaf 1789 door Carl Gotthard Langhans, de architect van de Brandenburger Tor in Berlijn.

De Belvédère op de Pfingstberg (Duits: Belvedere auf dem Pfingstberg) is een kasteel gelegen in de Duitse stad Potsdam, ten noordoosten van de Nieuwe Tuin. Het werd gebouwd in opdracht van Frederik Willem IV van Pruisen in twee bouwfasen, van 1847 tot 1852 en van 1860 tot 1863, naar een ontwerp van Friedrich Ludwig Persius, Friedrich August Stüler en Ludwig Ferdinand Hesse. De tuin werd in de periode 1847–1852 aangelegd door de bekende Pruisische tuin- en landschapsarchitect Peter Joseph Lenné en in 1862–1863 door hem voltooid. Het bouwwerk wordt beheerd door de Stiftung Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg. In 1999 werd de Belvédère op de Pfingstberg door UNESCO als cultureel werelderfgoed erkend en opgenomen op de werelderfgoedlijst als een van de laatst toegevoegde onderdelen van de Paleizen en parken van Potsdam en Berlijn.

De Alexander Nevskikerk (Duits: Alexander-Newski-Gedächtniskirche, Russisch : Александро-Невский храм) is een Russisch-orthodoxe kerk op de Kapellenberg in Potsdam. Het is de oudste Russisch-orthodoxe kerk in West-Europa. De kerk vormt onderdeel van de kolonie Alexandrowka die sinds 1999 op de werelderfgoedlijst van UNESCO prijkt.

Alexandrowka is de Russische kolonie in het noorden van Potsdam. Ze bestaat uit 13 houten huizen, die in de jaren 1826 en 1827 in Russische stijl gebouwd werden in opdracht van de Pruisische koning Friedrich Wilhelm III. Het ontwerp was van de bekende Pruisische tuin- en landschapsarchitect Peter Joseph Lenné. De wijk diende als onderkomen voor de Russische zangers van het eerste Pruisische Garderegiment. Ieder huis is door een ruime tuin omgeven (zodat de bewoners hun eigen gewassen en producten konden verbouwen). In het noorden wordt de kolonie afgesloten door de Kapellenberg, waarop de Alexander Newski kerk staat. Ook deze kerk werd speciaal voor de kolonisten gebouwd, om hier hun eigen geloof te kunnen belijden. Als voorbeeld voor de kolonie diende het park Glasovo in Sint-Petersburg. Sinds 1999 is de hele kolonie inclusief kerk en tuinen onderdeel van de wereld-erfgoedlijst van UNESCO. De laatste jaren is door monumentenzorg, restauratoren en de huiseigenaars druk gewerkt aan de complete restauratie van het hele project. Hierdoor moet de kolonie voor verval worden behoed en is zij in originele staat teruggebracht.

Holländisches Viertel is een unieke stedebouwkundig ensemble. Een wijk in Potsdam gebouwd in de periode van 1733 tot 1740 naar een ontwerp van Jan Bouman. De wijk bestaat uit 134 woningen gebouwd in rode baksteen. De Hollandse Wijk ontstond na 1730 als huisvestingsproject voor Nederlandse handwerkslieden. De opdrachtgever, de voor die tijd progressieve Pruisische koning Frederik-Wilhelm I, was tijdens een reis in de Lage Landen onder de indruk geraakt van de Hollandse metselaars en timmerlui. Hij hoopte Nederlanders over te kunnen halen om naar zijn residentie in Potsdam te komen. Om heimwee te voorkomen, kregen de 134 huizen een typisch uiterlijk met rode bakstenen, punt- en tuitgevels en groenwitte luikjes naast de ramen. De wijk, eigenlijk vier blokken van woningen op een kruising van twee straten, bleek geen succes. Hollanders vestigden zich nauwelijks in de voor die tijd ruim opgezette woningen, ontworpen door de geëmigreerde Nederlandse bouwvakker Jan Bouman. Vooral inheemse ambtenaren, kunstenaars en soldaten betrokken de op palen gebouwde huizen in de snel groeiende garnizoensstad. Na de Tweede Wereldoorlog kwam Potsdam in de DDR te liggen. Voor de communistische machthebbers was de wijk aanvankelijk niets bijzonders. Door de woningschaarste bleven de steeds meer vervallen en niet onderhouden huizen echter goed bewoond. Pas in het midden van de jaren zeventig zag het stadsbestuur in dat de Hollandse Wijk toch eigenlijk iets heel bijzonders was, namelijk “het grootste aaneengesloten voorbeeld van de Nederlandse architectuur buiten het koninkrijk in Europa ”. Vrijwel alle huizen zijn tegenwoordig gerenoveerd..

De Berliner Tor is een grotendeels verdwenen stadspoort in de Duitse stad Potsdam. De poort was gelegen aan de Berliner Straße/hoek Türkstraße. Oorspronkelijk lag de poort aan het eind van de Charlottenstrasse, maar bij het verschuiven van de stadsmuur in 1752 werd de poort opnieuw gebouwd onder leiding van de Nederlander Jan Bouman. In 1945 werd de poort bij bombardementen zwaar beschadigd. Tegenwoordig is alleen nog een zijvleugel over.

De Franse kerk (Duits: Französische Kirche, Frans: Temple de Potsdam) in Potsdam is een van de laatste bouwwerken van de architect Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff. In het Edict van Potsdam (1685) had de keurvorst van Brandenburg-Pruisen de uit Frankrijk verdreven hugenoten een nieuw vaderland aangeboden in Pruisen. In 1752/53 werd de kerk gebouwd voor de groeiende Frans-Gereformeerde gemeente van Potsdam. Sinds de zware verwoesting van de stad in de Tweede Wereldoorlog is de Franse Kerk het oudste kerkgebouw in de historische oude stad.

De Glienicker Brücke, ook wel de 'spionnenbrug' genoemd, is een brug over de zuidelijke arm van de Havel tussen de Duitse steden Potsdam en het zuidwesten van Berlijn (stadsdeel Wannsee). De weg over de Glienicker Brücke is onderdeel van Bundesstraße 1. Tijdens de Koude Oorlog lag de grens tussen West-Berlijn en de Duitse Democratische Republiek precies op het midden van de brug. De brug kreeg wereldwijde bekendheid door de agentenruil op 11 februari 1986.

De Nauener Tor is een stadspoort in de Duitse stad Potsdam. Het is een van de drie overgebleven stadspoorten in de stad. De poort werd in 1754/55 gebouwd en is een van de eerste voorbeelden van de neogotiek op het Europese vasteland. Op ongeveer vierhonderd meter van de huidige locatie bevond zich in 1720 de eerste Nauener Tor. Rond 1733 werd op de huidige locatie een poort gebouwd. Het huidige poortgebouw werd in 1755 door de architect Johann Gottfried Büring gerealiseerd in opdracht van Frederik II van Pruisen. Als voorbeeld diende waarschijnlijk het Inveraray Castle in Schotland.

De HH. Petrus en Pauluskerk (Duits: Kirche St. Peter und Paul) is een rooms-katholieke parochiekerk in het centrum van de binnenstad van Potsdam en sluit de Brandenburger Straße naar het oosten toe af.

De Heilige Geestkerk (Duits: Heilig-Geist-Kirche) was een barok kerkgebouw aan de rand van de historische binnenstad van Potsdam.

Het Park Babelsberg (Nederlands: Babelsbergpark) is een 114 ha groot landschapspark in het noordoosten van Potsdam, zo'n 25 km ten zuidwesten van het centrum van Berlijn. Het park werd aangelegd in opdracht van de toenmalige prins Wilhelm I en zijn echtgenote prinses Augusta van Saksen-Weimar-Eisenach door landschapsarchitect Peter Joseph Lenné, die ook al voor de vader van Wilhelm I, Frederik Willem III van Pruisen opdrachten had uitgevoerd. De aanleg zou verder door Hermann von Pückler-Muskau uitgewerkt worden. Zijn jongere broer Karel had Schloss Glienicke, de oudere broer Frederik Willem IV had vervolgens Schloss Charlottenhof laten bouwen. Wilhelm I kreeg van zijn vader in 1833 de middelen voor de aanleg van Schloss Babelsberg en het Park Babelsberg. Het park en de monumenten worden beheerd door de Stiftung Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg (SPSG). In 1990 werd het Babelsbergpark door UNESCO als cultureel werelderfgoed erkend en opgenomen op de werelderfgoedlijst als onderdeel van de Paleizen en parken van Potsdam en Berlijn. In het park zijn naast het grote slot, nog enkele andere bouwwerken opgericht. Het Stoommachinehuis werd in de periode van 1843 tot 1845 naar een ontwerp van Friedrich Ludwig Persius gebouwd. Met de stoommachine werd het nodige water onder druk gebracht voor de irrigatie van het park en de werking van een aantal fonteinen. Tijdens de periode van de Berlijnse Muur lag het gebouw vlak aan het grensgebied en was ontoegankelijk. Het Kleine Slot was oorspronkelijk een eenvoudig tuinhuis dat na twee verbouwingen van Friedrich Ludwig Persius tussen 1833 en 1834, en tussen 1841 en 1842, op vraag van prinses Augusta werd omgebouwd tot een klein kasteel in Tudorstijl. De Gerichtslaube werd in 1871 naar een ontwerp van Heinrich Strack opgericht, met elementen van het middeleeuws Gerichtslaube uit het centrum van Berlijn. Het gebouw moest daar wijken voor de bouw van het Rotes Rathaus. Het Matrosenhaus werd in 1842 naar plannen van de architect Johann Heinrich Strack gebouwd aan de oever van de Havel. De Flatowturm staat op de locatie van een voormalige Nederlandse windmolen, die in 1848 afbrandde. Deze toren werd tussen 1853 en 1856 gebouwd, eveneens naar plannen van Strack.