Darwinplantsoen

Brug 480 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Oost. De brug is gelegen in de Gooiseweg en stamt uit 1956/1957. Die Gooiseweg werd gebouwd als snelweg tussen Amsterdam en Het Gooi. Ze werd aangelegd op een verhoogd dijklichaam en kruist andere straten middels viaducten. Voor het waterbeheerssysteem in Amsterdam was er echter een verbinding noodzakelijk tussen de ene zijde van de weg (De Wetbuurt) en de andere (Tuindorp Frankendael met het Darwinplantsoen). Deze beide wijken liggen in voormalige polders, dus de hoogte waarop de Gooiseweg ligt is hier opvallend. Tussen duiker en wegdek ligt een behoorlijke laag grond, zodat niemand rijdend op de Gooiseweg een vermoeden heeft dat hier een duiker ligt. Voor het watersysteem werd een betonnen duiker geplaatst met een breedte van 3 meter en een lengte van 68,30 meter. Beide uiteinden hebben de vorm van een inham. De zichtbaarheid op de duiker is eigenlijk alleen vanaf het water goed, maar scheepvaart is hier nauwelijks mogelijk; beide aan- en afvoeren zijn of ondiepe afwateringstochten van het dijklichaam of ondiepe ringsloten om de genoemde wijken. Bovendien is het talud van de Gooiseweg hier voorzien van dichte begroeiing die geluidsoverlast moet tegengaan als ook een belemmering vormt voor illegale voetgangers die zo de Gooiseweg willen oversteken. Het ontwerp van de duiker is afkomstig van Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken, die in Amsterdam talloze zichtbare bruggen heeft ontworpen, daar waar deze bijna geheel aan het zicht onttrokken is. Ongeveer tegelijkertijd werden de bruggen brug 168, brug 443, brug 478 en brug 479 gebouwd binnen hetzelfde watersysteem.

Brug 479 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Oost. In het buurtje De Wetbuurt liggen meerdere ringsloten. Een van die ringsloten omringt het woongedeelte van de buurt. De zuidelijk gelegen sportvelden (onder andere Sportpark Drieburg) en tuinderijen hebben elk hun eigen ringsloot. Tussen woonwijk en het recreatiegebied ligt tussen beide watersystemen een landstrook waarop een voet- annex fietspad ligt. Middels brug 479 kunnen voetgangers tussen beide gebieden heen en weer trekken zonder gebruikt te hoeven maken van de verkeersbrug 254 in de Fizeaustraat, de hoofdverkeersroute ter plaatse. De bruggen 254 en 479 liggen amper 100 meter uit elkaar, toch stammen ze uit twee architectonische tijdperken. Beide bruggen zijn ontworpen door de Dienst der Publieke Werken, maar komen uit verschillende tijdvakken. Brug 254 (1950) is ontworpen door Piet Kramer en vertoont nog duidelijk sporen van de Amsterdamse School met de combinatie bak- en natuursteen. Brug 479 (1956) komt uit het tijdperk na Kramer, met als esthetische architecten Dick Slebos en Dirk Sterenberg of zoals in dit geval Cornelis Johannes Henke. In dat tijdperk is beton het belangrijkste bouwmateriaal voor de bruggen. Henke, met circa 35 ontworpen bruggen in Amsterdam, kwam dan ook met een betonnen brug. De brug is uitgevoerd met ranke balustrades en leuningen. De brug “ligt in” de Zwaardemakerstraat, maar die straat heeft al haar eind voordat de brug begint. De brug is een kopie van brug 478, die ongeveer gelijktijdig werd aangelegd, toen de De Wetbuurt hier ingesloten raakte door de aanleg van de Gooiseweg. De brug leidde in de eerste jaren van haar bestaan naar open terrein, dat tot de aanleg van de Gooiseweg bij het Darwinplantsoen werd gerekend.

De brug 254 is een vaste brug in Amsterdam-Oost, Watergraafsmeer. De brug is gelegen in de Fizeaustraat en overspant een ringwater van de plaatselijk sportvelden van Sportpark Drieburg en Speeltuin Amsteldorp. De verkeersbrug heeft de vorm van een duiker. Piet Kramer, bruggen architect van Amsterdam, ontwierp de brug al in 1940, maar hij werd pas in 1950 neergelegd. Uitstel was te danken aan de Tweede Wereldoorlog. De brug heeft een sober karakter binnen de Amsterdamse Schoolstijl. Het door Kramer veelvuldig toegepaste natuursteen ontbreekt hier, net als de sierlijke balustrades en beeldhouwwerken. De bakstenen balustrades zijn aan de landhoofden afgerond. Over dezelfde ringvaart ligt westelijker de Brug 273, in het verlengde van de Fizeaustraat ligt Brug 267, ook die bruggen komen uit de pen van Kramer.

Oost-Watergraafsmeer was van 1998 tot 2010 een stadsdeel van de gemeente Amsterdam in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Per 1 mei 2010 is het opgegaan in het nieuwe stadsdeel Oost.

Brug 478 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Oost. Bij de aanleg van de Gooiseweg, die op een dijklichaam werd aangelegd waren afwateringstochten noodzakelijk om overvloedig regenwater weg te laten stromen. Aan beide zijde kreeg de weg dan ook waterstromen langs zich. Aan de oostkant was er qua afwatering geen probleem, want de weg grenst hier aan het groene Darwinplantsoen. Aan de westzijde ligt verdiept in een voormalige polder de De Wetbuurt met huizen, dus werd de daarin liggende Fahrenheidsingel doorgegraven. Om bewoners toegang te geven vanuit die wijk tot de groenstrook langs de Gooiseweg werd een voetbrug aangelegd. Hij werd ontworpen door architect Cornelis Johannes Henke, die toen werkte bij de Dienst der Publieke Werken. Het werd een van de circa 35 bruggen die Henke voor de stad zou ontwerpen. Henke ontwierp niet alleen deze brug binnen het genoemde watersysteem. Ook de brug 479, bruggen 443 en 442 en brug 168 zijn door hem ontworpen, net als enkele bruggen in Amsterdam-Noord, zoals brug 476. Henke kwam met een betonnen brug die in de jaren volgend op de bouw eigenlijk nog nergens naar toe ging; de groenstrook werd pas later ingericht. De brug is uitgevoerd met ranke balustrades en leuningen. Wanneer die groenstrook geheel in bloei staat is de brug vanuit de omgeving onopvallend.

De Kruislaanbrug (brug 458) is een kunstwerk in Amsterdam-Oost. Alhoewel genummerd als brug, is het een viaduct of tunnel afhankelijk van het gezichtspunt. Het bouwwerk overspant de Kruislaan en is gelegen in de Gooiseweg. De Gooiseweg deelt de Kruislaan in tweeën, aan beide kanten is de Kruislaan geschikt voor al het verkeer, maar ter plaatse van het viaduct is ze alleen toegankelijk voor langzaam verkeer. De wens voor een weg tussen Amsterdam en Het Gooi dateert al vanaf de jaren dertig van de 20e eeuw, een definitief besluit volgde 30 maart 1938. Door de Tweede Wereldoorlog werd alles op de lange baan geschoven. Pas in de jaren vijftig werd er vervolgactie ondernomen. Daartoe moest het originele ontwerp in verband met het toename van autogebruik geheel op de schop. In 1956/1957 werd een begin gemaakt met de aanleg van een dijklichaam, die deze (toekomstige) snelweg moest dragen. In april 1957 was er tot aan de Hugo de Vrieslaan al zoveel zand geplaatst dat het mogelijk was daar aan Hugo de Vriesbrug te kunnen beginnen. Echter het Rijk had een bestedingsstop afgekondigd, zodat nog wel zand kon worden bijgestort, maar van bouwwerkzaamheden kon geen sprake zijn. De gemeente Amsterdam kreeg de financiering door die bestedingsstop niet rond. Een totaalpakket van circa 40 miljoen voor bouwwerken was te veel van het goede. In september 1958 vond de Dienst der Publieke Werken wel de mogelijkheid om voor een bedrag van 10 miljoen gulden aan een elftal bruggen te kunnen bouwen/herstellen waarvan vier in de Gooiseweg (Kamerlingh Onnesbrug, Hugo de Vriesbrug, brug 460 en Kruislaanbrug), maar ook het enorme viaduct (toen grootste brug van de stad) brug 705. De kosten waren inmiddels wel opgelopen tot 350.000 gulden. De breedte van de tunnel zou 6,50 meter bedragen. In december 1959 was het bouwwerk grotendeels voltooid zodat geschat werd dat in de zomer van 1960 het traject Gooiseweg geopend kon worden. Op 2 mei 1960 werd de noordelijk rijbaan van die weg opengesteld voor verkeer (zij diende een aantal maanden als tweerichtingenweg). Er lag een drie kilometer lange nieuwe weg tussen het Prins Bernhardplein (toen nog Mr. Treubplein) en de Harteveldsebrug. De opening werd verricht door wethouder Publieke Werken Goos van 't Tull. Het ontwerp zou zijn van de Amsterdamse Publieke Werken, de specifieke ontwerper is vooralsnog onbekend. De ontwerper liet een voor de tunnel strak rechthoekig model bouwen. De “landhoofden” zijn echter glooiend en betegeld uitgevoerd. De weg maakte een onderdeel uit van een geplande doorgaande route (de Ringweg Amsterdam was er nog niet) tussen Het Gooi en Noord-Holland boven het IJ via de dan nog te bouwen IJtunnel. De opening van de gehele Gooiseweg leverde de jaren daarop direct verkeersproblemen op. Door werkzaamheden aan de Wibautstraat en Weesperstraat moest bijna alle verkeer naar en van de Gooiseweg over de Berlagebrug, die daarop niet berekend was. Het kunstwerk ging vanaf de opening naamloos door het leven. Op 8 december 2017 publiceerde de gemeente Amsterdam een lijst met vernoemingen van bouwwerken voor opname in de Basisregistraties Adressen en Gebouwen. Het ging toen om objecten in en over snelwegen in en om Amsterdam. De brug werd toen direct vernoemd naar de weg die ze overspant de Kruislaan en die werd zo genoemd omdat zij de Watergraafsmeer doorkruiste en dwars stond op de belangrijkste weg (toen en nu), de Middenweg.

Brug 267 is een vaste brug in Amsterdam-Oost. De verkeersbrug vormt de verbinding tussen de Fizeaustraat en de Kruislaan. Ze overspant een ringwater van plaatselijke sportvelden (o.a. AFC TABA) en speeltuin Amsteldorp. De brug heeft de vorm van een duiker, de duiker is uitgevoerd in een boogconstructie. De top van de boog zit net boven de waterlijn. Piet Kramer van de Publieke Werken ontwierp het bouwwerk in de Amsterdamse Schoolstijl. De brug ziet er anders uit dan alle andere uit Kramers pen. De brug bestaat eigenlijk alleen uit twee bakstenen balustrades met aan het eind granieten sluitstenen. De brug dateert van 1950/1951 toen de Fizeaustraat hier werd verlengd en ingericht. Het geheel wordt gedragen door een houten paalfundering, die een betonnen dek draagt.

Tuindorp Frankendael / Jeruzalem is een wijk in de Watergraafsmeer, in Amsterdam-Oost. Het wordt begrensd door de Middenweg, de Kruislaan, het talud van de Gooiseweg en de Hugo de Vrieslaan. De naam van de wijk is ontleend aan het uiterlijk van de huizen, die met hun witte betonnen muren en platte daken enigszins aan Jeruzalem doen denken. De oorspronkelijke naam van deze buurt was Tuindorp Frankendael.

Sluis is een driedelig kunstwerk van Lon Pennock, staande in Amsterdam-Oost. De beeldengroep staat op de plaats waar de Kruislaan in een bocht overgaat in de Rozenburglaan en waar een fietspad onder de Gooiseweg voert. Aan de oostzijde van de groep is brug 168 te vinden, aan de westzijde Kruislaanbrug (brug 458), waarover de Gooiseweg loopt. De groep bestaat uit drie metalen kolommen van verschillende hoogte, breedte en diepte van cortenstaal. De kunstenaar hield zich op de vlakte van wat het beeld weergeeft/de beelden weergeven, zelfs de titel is niet bij het beeld terug te vinden.

Kijker is een kunstvoorwerp ontworpen door Barbara Kletter. Het kunstwerk, inclusief bruggetje dat deel uitmaakt van het werk, is gesitueerd in de molenwetering die parallel loopt aan de Hugo de Vrieslaan in Amsterdam, vernoemd naar bioloog Hugo de Vries. Kletter kreeg het verzoek een kunstvoorwerp te ontwerpen dat een relatie had met wetenschap. De straten en pleinen in de buurt dragen namen van wetenschappers. Zij kwam met een combinatie van een telescoop en microscoop. De persoon die onder de kijker staat is observator van het heelal, maar wordt tegelijkertijd "onder de microscoop" gelegd. Het geheel is gemonteerd op een draaischijf (doorsnee 460 cm), die vanaf het bruggetje met de voet bediend kan worden. Dit heeft tot gevolg dat de positie van het beeld constant wijzigt, niet alleen door de beweging van de Aarde in dat heelal, maar ook op de Aarde zelf.

AFC TABA is een Nederlandse amateurvoetbalclub uit Amsterdam, opgericht in 1933. De club heeft zowel een zaterdag- als een zondagafdeling. Het eerste zondag-elftal komt uit in de Derde klasse (seizoen 2023/24). Sinds 2022 heeft Taba ook damesteams. De club speelt op Sportpark Drieburg in Amsterdam-Oost.

Brug 448 is een vaste brug in Watergraafsmeer, Amsterdam-Oost. De brug is een overspanning van het zuidelijk deel van de ringgracht van het Prins Bernhardpark en gelegen in de Nobelweg. Die weg werd rond 1955 verlengd van de Kamerlingh Onneslaan tot aan de Hugo de Vrieslaan. Een deel van het park werd aan het verkeer opgeofferd. De brug is van beton. In tegenstelling tot brug 447 is het beton onzichtbaar gemaakt door baksteen. De metalen leuningen kennen een strak rechthoekige indeling, doch zijn aan de uiteinden afgebogen. Ze voert over een grote duiker en valt eigenlijk nauwelijks op in het wegdek. Het ontwerp is afkomstig van de Dienst der Publieke Werken.