Steigereiland

Pieter Holmplein is een plein in Amsterdam-Oost.

Gevouwen bootje of papieren bootje is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost, IJburg. Het is een creatie uit 2007 van Suzanne Willems. Het werd onthuld bij de opening van De Vrijburcht, een in 2000 door bewoners geïnitieerd complex van (atelier)woningen, zorgwoningen, crèche, café, plantenkas en theater; naar ontwerp van Hein de Haan; opgeleverd in 2007. Willems maakte voor dat gebouw aan de Steigerkade op Steigereiland een kunstwerk (gevelbeeld) bestaande uit naast elkaar liggende vissen. Daartegenover staat vrij opgesteld een evenknie van een gevouwen papieren bootje. De versie van Willems is echter van plaatstaal en staat op een sokkel. Het Gevouwen bootje laat op het witte metaal allerlei weergegeven diertjes zien. Het krioelt van kreeftjes, slakken, vissen, algen en schelpen. Het zijn net als de eerder genoemde vissen een verwijzing naar de historie van de plek. Steigereiland werd aangelegd in het IJsselmeer, ooit Zuiderzee. Willems lichtte zelf toe dat haar beelden in de openbare ruimte gerelateerd (moeten) zijn aan de historie van de plek. Het beeld dient mede tot oefening van Pokémon GO.

De Enneüs Heermabrug (brug nr. 2001 in de Amsterdamse nummering), verbindt het Zeeburgereiland met het Steigereiland in het Amsterdamse stadsdeel Oost. Het is een brug voor wegverkeer (S114), en bevat daarnaast een trambaan (tram 26) en een vrijliggend fietspad. De brug is vernoemd naar de politicus Enneüs Heerma (1944-1999). Het is de eerst opgeleverde brug in IJburg en werd geopend in 2001. De brug vormt de belangrijkste toegangspoort tot IJburg en wordt sinds 2005 ook door de IJtram gebruikt. De brug werd in 2000 geplaatst en is een ontwerp van de Engelse architect Nicholas Grimshaw. De twee grote overspanningen zijn elk 75 meter lang. Het is een van de grootste bruggen van Amsterdam. Brug nr. 2002 is door dezelfde architect ontworpen en een kleinere uitvoering van brug nr. 2001. Deze brug verbindt het Steigereiland met het Haveneiland. De IJtram maakt gebruik van beide bruggen. De Enneüs Heermabrug heeft in 2002 de Nationale Staalprijs, in de Categorie D Infrastructuur en overige staalconstructies, gewonnen.

Brug 2037 is een vaste brug in Amsterdam-Oost, IJburg. Ze is gelegen in de Jan Olphert Vaillantlaan en voert vanaf het Steigereiland over het IJmeer naar de Diemerzeedijk op het “vasteland” (er liggen hier veel plassen en binnenwateren). De moderne brug is niet geschikt gemaakt voor zwaar vervoer (zwaarder dan 30 ton) en kreeg daarom in 2016 (elf jaren na oplevering) alsnog een verkeersbord om dat aan te geven. De gemeente besteedde de ontwerpen voor bruggen op en naar IJburg destijds uit aan diverse architectenbureaus. Zij kregen elk de opdracht mee met een bruggenfamilie te komen. Architect Jan Benthem van Benthem Crouwel Architekten kwam met een serie bruggen, die bekend werd onder de naam Buitenwater. De bruggen 2004, 2011, 2012, 2014, 2030, 2037, 2048, 2051 en 2125 behoren tot die familie. De brug, een stalen vakwerkbrug met betonnen rijdek steunt op vijf open jukken/pijlers. De balustrades staan enigszins hellend naar binnen. De brug kreeg de officieuze bijnaam de Hein de Haanbrug, een vernoeming naar architect Hein de Haan, die het gebouw Vrijburcht ontwierp, dat aan de noordkant van brug staat.

Brug 2002 verbindt het Steigereiland met het Haveneiland in de woonwijk IJburg in het Amsterdamse stadsdeel Oost. Over deze vaste brug loopt de IJburglaan met daarover de Amsterdamse stadsroute s114. Dit is een liggerbrug met een lengte van 101 meter. Dit was na de Enneüs Heermabrug uit 2001 de eerstvolgende opgeleverde brug in IJburg; zij werd geopend in 2002. Brug 2002 is de belangrijkste toegangspoort tot IJburg en wordt sinds 2005 ook door de IJtram gebruikt. Deze brug is evenals de Enneüs Heermabrug ontworpen door de Engelse architect Nicholas Grimshaw, maar heeft daarentegen geen boogconstructies. De overbrugging over het IJmeer is eigenlijk uitgevoerd met vier bruggen, van west naar oost, een brug voor fiets- en voetgangersverkeer, een brug voor de tramsporen, een brug voor gemotoriseerd wegverkeer met twee rijbanen met respectievelijk twee en een rijstrook, en terug een brug voor fiets- en voetgangersverkeer. De buitenste bruggen hebben een rijdek in staalplaat, het gemotoriseerd verkeer rijdt over een betonnen rijdek.

Brug 2012 is een vaste brug in Amsterdam-Oost, IJburg. Het is een van de langere bruggen in die wijk. Ze is gelegen in het voet- en fietspad Dick Hilleniuspad aan vaste wal en de Oeverzeggestraat op IJburg. Ze vormt samen met brug 2011 en brug 2051 de directe verbinding van IJburg met Diemerpark in de Diemer Buitendijksche polder. De overspanning is circa 285 meter, terwijl slechts circa 65 meter open water wordt overspannen; de rest is riet- en grasland. De gemeente besteedde de ontwerpen voor bruggen op en naar IJburg destijds uit aan diverse architectenbureaus. Zij kregen elk de opdracht mee met een bruggenfamilie te komen. Architect Jan Benthem van Benthem Crouwel Architekten kwam met een serie bruggen, die bekend werd onder de naam Buitenwater. De bruggen 2004, 2011, 2012, 2014, 2030, 2037, 2048, 2051 en 2125 behoren tot die familie. De brug, steunend op jukken/pijlers heeft een door een reling gesplitst rijdek (voetgangers enerzijds, ander verkeer anderzijds). De metalen balustrades van de brug hellen enigszins naar binnen.

Floating poetry room is een kunstwerk uit 2005 in Amsterdam-Oost. Het is ontworpen door de Amerikaanse kunstenaar Siah Armajani en werd geproduceerd door de Nederlandse kunstenaar Ben Raaijman. Het kunstwerk werd gefinancierd uit het kunstbudget bij project IJtram, de aanleg van tramlijn 26, onder controle van het Amsterdams Fonds voor de Kunsten (AFK). De onthulling vond plaats op 17 december 2005. De bedoeling was om in de nieuwe wijk een ontmoetingsplaats te creëren; een klein drijvend plein voor een buurt met drijvende woningen in het binnenwater bij het Steigereiland. Aanvankelijk slaagde men daar niet in. Het ponton raakte vervolgens beschadigd bij een aanvaring en moest worden opgeslagen op een werf. In de winter van 2011 onderzocht Fleur Gieben in opdracht van stadsdeel Amsterdam-Oost en het AFK wat er mis was gegaan, hoe het kunstwerk beter tot zijn recht kon komen, en hoe de kosten daarvan moesten worden verdeeld. Onder beheer van het AFK werd het gerenoveerd en aan de Paul Hufkade gelegd, waar het wel tot zijn recht zou komen. Het werd hier op 13 juli 2012 opnieuw onthuld.

Nijlpaard is een kunstwerk in Amsterdam-Oost. Het kunstwerk in de vorm van een nijlpaard is te zien aan de Paul Hufkade, aan de noordwestkant van het Haveneiland van IJburg. Hier ligt een sluiscomplex Nijlpaardenschutsluis en brug 2009. In het water staat er een relatief groot nijlpaard, dat oorspronkelijk deel uitmaakte van een trio nijlpaarden dat Tom Claassen voor IJburg had ontworpen. Het nijlpaard hier is de enige die gerealiseerd werd. De tweede, bedoeld voor een toen nog leegstaand woonhuis en de derde zou op een sokkel staan. Het dier is gefabriceerd van hardrubber en kan dienen als stootkussen voor boten. Het gevaarte staat in de sluiswand en is vast opgesteld. Bij laagwater in de sluis staat hij op een verhoging met zijn poten net in het water, bij hoogwater staat hij deels onder water. Bewegen doet het water echter zelden, sinds 2015 is de sluiswachter wegbezuinigd en was de sluis in wezen buiten gebruik, totdat de bediening vanuit het kantoor van Waternet geregeld kon worden; het is dan 23 mei 2017. Het van oorsprong titelloze beeld is een nijlpaard (hippopotamus amphibius), het beeld kreeg echter in de volksmond rhino mee, hetgeen verwijst naar neushoorns (rhinocerotidae). Claassen vond in de naamsverwisseling inspiratie voor volgende beelden; zo kwam er een beeld in Hoofddorp dat het midden houdt tussen hert, eland, nijlpaard en neushoorn. Van het nijlpaard is ook een aantal bronzen miniatuurbeelden in omloop, afgegeven door galerie Fons Welters; het Kröller-Müller Museum heeft er een in het collectie. Tom Claassen ontwierp later de veel bekendere Waakhond (alleen al omdat ze achter het Amsterdam Centraal Station bij de drukke veren stond), sinds 2016 op het Hoofddorpplein, en Pelikaan aan de Tidorestraat. Amsterdam kent behalve een sluis ook een brug die naar nijlpaarden is vernoemd; ze ligt in de binnenstad, dus kilometers verwijderd van deze sluis en dit beeld.

De Nesciobrug (brug nr. 2013 in de Amsterdamse nummering), genoemd naar de Nederlandse schrijver Nescio, is een gebogen hang-tuibrug en een van de langste fiets- en voetgangersbruggen van Nederland. De totale lengte van de brug is 780 meter. De brug is sinds 2006 in gebruik voor voet- en fietsverkeer. Passanten op motor, brommer of scooter lopen kans op een geldboete.

De Ipenslotersluis is een spuisluis in Amsterdam-Oost. De naamgever van de sluis is de voormalige buurtschap Ipensloot/Ypensloot.

Kors van Bennekombrug (Brug 2009) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Oost. De brug is gelegen in de Vennepluimstraat en zorgt voor de verbinding tussen het noordelijke en zuidelijke deel van het Westelijk Haveneiland in IJburg. Ze ligt daarbij over de gracht Groene Tunnel. De gemeente besteedde de ontwerpen voor bruggen op en naar IJburg destijds uit aan diverse architectenbureaus. Ze kregen elk de opdracht mee met een bruggenfamilie te komen. Architect Jeroen van Schooten van (toen nog) Meyer en Van Schooten (MVSA) kwam met een serie bruggen, die bekend werd onder de naam Groene Tunnel, naar de gracht waar zij overheen liggen. De bruggen 2003, 2009, 2010, 2045, 2046 en 2047 behoren daartoe. De brug kent twee bijzonderheden: Ze maakt deel uit van het complex rondom de Nijlpaardenschutsluis (sluis 121, in de volksmond Nijlpaardsluis), die op afroep geopend kan worden. Naast de brug en in de kolk van de sluis staat het kunstwerk Nijlpaard van Tom Claassen.

Het Diemerpark is een landschapspark van 90 hectare, gelegen tussen de Diemerzeedijk en het IJmeer in Amsterdam-Oost, nabij de wijk IJburg. In het park liggen fiets- en wandelpaden, en er ligt een sportpark met voetbal- en hockeyvelden. Ook is er een zandstrandje aan het IJmeer met zicht op IJburg. Het park is met bruggen verbonden met de Rieteilanden van IJburg, en is ook te bereiken via de Nesciobrug over het Amsterdam-Rijnkanaal of via de Diemerzeedijk. Het Diemerpark maakt onderdeel uit van het Natuurnetwerk Nederland en er loopt een belangrijke ecologische verbindingszone door het park: de Parkzone Amsterdam-Rijnkanaal of ARK-zone. Het grootste deel van het park heeft de beschermingsstatus ‘struingebied’, dit is wild ogend gebied, met voor Amsterdam zeldzame soorten fauna en flora. Het Diemerpark is het park met de hoogste biodiversiteit van alle Amsterdamse parken. Er broeden ongeveer 60 soorten vogels, waaronder het hoogste aantal rodelijstsoorten van Amsterdam: nachtegaal, spotvogel, koekoek, torenvalk, kneu, snor en matkop. Het is ook een hotspot voor de ringslang en de rugstreeppad. Verder zitten er vossen en hermelijnen en groeien er diverse soorten orchis, zoals rietorchis, moeraswespenorchis en bijenorchis. In het Diemerpark zijn paden vernoemd naar Dick Hillenius, Thijs Hendriksen en Han Rensenbrink.