Ontdek de Dam

Het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam is een oorlogsmonument voor de herdenking van oorlogsslachtoffers. Het monument staat centraal bij de jaarlijkse Nationale Dodenherdenking op 4 mei. Vanaf 1961 wordt deze live op televisie uitgezonden door de NOS.

Bougainville is een restaurant in Amsterdam. De eetgelegenheid heeft sinds 2019 een Michelinster.

Op 7 mei 1945, twee dagen na de capitulatiebespreking in Wageningen, werd de bevrijding gevierd op de Dam in Amsterdam toen rond drie uur 's middags plotseling schoten werden gelost door Duitse militairen vanaf het balkon van De Groote Club, op de hoek met de Kalverstraat. Hierbij vielen minstens 32 doden. Mogelijk waren het er meer. Het aantal gewonden is eveneens ongewis. Verschillende krantenartikelen uit die tijd schreven over 100 tot 120 gewonden. In het Binnengasthuis werden negentig gewonden verpleegd, waarvan er 44 werden opgenomen. Op 7 mei 2016 werden op de Dam 31 naamstenen onthuld van degenen waarvan zeker was dat ze aan het bloedbad waren overleden. Een jaar later werd er een steen aan toegevoegd met een 32ste naam.

Draaiorgel Het Snotneusje is een 48-toets draaiorgel uit omstreeks 1938, gebouwd door Karel Struys; een halfbroer van de bekende orgelbouwer Gijs Perlee van het gelijknamige orgelbedrijf G. Perlee. Het orgel heeft een hoogte van 270 cm, een breedte van 316 cm en een diepte van 149,5 cm. In 1940 werden geluidsnamen van het orgel op een 78-toerenplaat gezet. De bellendames van het orgel komen uit draaiorgel de Gouwe. Op 7 mei 1945 speelde het instrument van de firma G. Perlee op de Dam in Amsterdam tijdens de verwachte intocht van de Canadese bevrijders toen Duitse soldaten het vuur openden op de menigte. In paniek zochten mensen dekking – ook achter het draaiorgel. Hiervan zijn foto's overgeleverd. Het draaiorgel zou mensen goede dekking hebben geboden. Tijdens deze schietpartij op de Dam vielen zeker 32 doden en een nog onbekend aantal gewonden, maar in elk geval meer dan honderd. Het orgel werd door kogels geraakt en na de schietpartij reed er een auto van de Grüne Polizei tegenaan. De schade bleek mee te vallen. Op 15 december 1992 werd Het Snotneusje, de stille getuige van het drama, gekocht door het Amsterdams Historisch Museum, die het vanwege het historische karakter in het bezit wilde hebben. Bij de restauratie in 1992 werden twee kogels van 9×19mm Parabellum-patronen aangetroffen. Deze kunnen in meerdere soorten wapens gebruikt worden, waardoor het niet is na te gaan met welk wapen ze werden afgeschoten. Voor 75 jaar Bevrijdingsdag in 2020 werd het orgel gerestaureerd, waarbij de kogelgaten wegens het historische karakter weer zichtbaar werden gemaakt. De kleuren van de schildering werden teruggebracht tot die uit 1940. Dat was geen makkelijke opgave, want er waren alleen zwart-witfoto's voorhanden. Het was de bedoeling dat het draaiorgel bij de bevrijdingsfeesten dat jaar weer op de Dam zou spelen, maar de coronacrisis gooide roet in het eten; de feesten werden afgelast. Desondanks was het draaiorgel op 5 mei 2020 even op de Dam.

De Dam is een plein in het centrum van Amsterdam. Het is het historische hart van de stad en de locatie van veel evenementen van nationale betekenis. Aan en op de Dam staan het Koninklijk Paleis, de Nieuwe Kerk en het Nationaal Monument, waar de jaarlijkse Nationale Dodenherdenking wordt gehouden.

Het Commandantshuis was een groot pand aan de oostzijde van de Dam in Amsterdam, ongeveer ter plekke van het huidige Nationaal Monument op de Dam, dat oorspronkelijk, tot 1807, als het 'Huis onder 't Zijl' (ook wel als 'Huis onder 't Zeil' gespeld) bekend stond. Het werd in 1774-1775 in neoclassicistische stijl gebouwd naar ontwerp van stadsarchitect Jacob Eduard de Witte en in 1912 gesloopt. Het was een rechthoekig blok van drie bouwlagen onder schilddak, met aan de voorzijde zeven vensterassen, waarvan de middelste drie in een middenrisaliet met grote pilasters en een bekronend driehoekig fronton waren opgenomen. Vlak na de voltooiing verscheen een door Caspar Philips vervaardigde prent van de voorgevel in het tijdschrift De Maandelykse Nederlandsche Mercurius

De Bijenkorf in Amsterdam is een filiaal van De Bijenkorf. De hoofdingang is aan de Dam, verder grenst het gebouw aan het Damrak en het Beursplein. Het ontwerp is van de architecten Jacobus Augustinus van Straaten en Bernardus Antonius Lubbers; de uitvoering vond plaats onder meer door IJsbrand van der Veen tussen 1912 en 1915 iets ten zuiden van de plaats waar tot 1903 de Beurs van Zocher stond. In 1912 verscheen naast dit bouwterrein al een houten tijdelijk onderkomen. Het gebouw is sinds 2001 een rijksmonument en gebouwd in een historiserende stijl, onder andere refererend aan het tegenoverliggende Paleis op de Dam. De Bijenkorf bestaat uit drie afzonderlijke gebouwen, het oorspronkelijk hoofdgebouw, de uitbreiding van 1937 tussen de Beursstraat en de Warmoesstraat en de nieuwbouw tussen deze twee delen uit begin jaren tachtig. De Amsterdamse Bijenkorf is met 20.000 m² de grootste vestiging van de winkelketen. Op de 5e etage bevindt zich een restaurant met uitzicht over Amsterdam.

Een plaquette en tweeëndertig straatstenen op de Dam in Amsterdam-Centrum herinneren aan de slachtoffers van de Schietpartij op de Dam op 7 mei 1945.

De Rokinfontein is een kunstwerk in de vorm van een fontein in Amsterdam-Centrum. Het werk maakt deel uit van de grote herinrichting van de binnenstad onder de noemer De Rode Loper. De fontein is gebouwd volgens een ontwerp van Mark Manders. Hij kwam met een relatief grote voorstelling van gepatineerd brons (3 meter lang, drie meter hoog) op een kubusachtige sokkel van natuursteen (Gascogne Azul) van 4,5 bij 2,5 bij 1 meter. De voorstelling zelf bestaat uit twee ruw afgewerkte van elkaar wegkijkende hoofden, die in de loop der tijden beschadigd lijken te zijn. Het kunstwerk werd op 31 juli 2017 geplaatst op het Rokin in de hoek tussen Gassan Diamonds en boekhandel Scheltema. Het geheel weegt 27.000 kilogram. Het waterreservoir, de filters en de pomp bevinden zich onder de stellage.. De opdracht voor dit werk kwam in 2015 van de gemeente Amsterdam, nadat ze aan een drietal kunstenaars (Manders, Jennifer Tee en Rob Birza) had gevraagd een fontein voor het Rokin te ontwerpen, die ook fraai zou ogen als er geen water stroomde. De keus viel door middel van een jury en deelnemend publiek op het werk van Manders, die tot dan toe voornamelijk werken op verzoek van musea had geleverd. Manders zag een uitdaging in het verschil; nu een werk ontwerpen die mensen en passant zien, in plaats van dat ze specifiek naar een museum gaan om kunst te bekijken. Manders wilde met zijn fontein een tijdloos stuk straatmeubilair neerzetten, waarbij voorbijgangers het idee krijgen dat het beeld er al tijden staat. Op 5 september 2017 is de fontein door de Amsterdamse wethouder Kunst en Cultuur Kajsa Ollongren en de twee zonen van de kunstenaar officieel onthuld. In de nazomer van 2018 bleek het systeem niet geheel waterdicht; de fontein verloor water. De fontein werd tijdelijk buiten werking gezet.

Aan het Rokin in Amsterdam-Centrum staat vanaf 2017 een titelloze poëtische uiting. Het betreft dichtregels van Anna Enquist aangebracht op zitbanken die een boom beschermen nabij Rokin 9-15. Bij de herinrichting en herbestrating van het Rokin na de metrobouw, werden de zitmeubels geplaatst. Op de leuninglatten is een metaalplaat met daarop een tekst van de toenmalige stadsdichteres geplaatst. De tekst luidt: Geloof het maar, hij strekt zijn wortels naar de metrobuis, onmogelijk, en rekt zijn takken naar de hemel, niet te doen. Hier staat de boom, bescherm zijn stam, wij zijn verloren zonder groen. Initiatiefnemer van de straatpoëzie was Max Bögel, hoofdaannemer van de Noord/Zuidlijn. Ze werd geplaatst in het kader van het project 'De Rode Loper'. Vergelijkbare bankjes met andere teksten zijn te vinden op de Vijzelgracht en de Ferdinand Bolstraat.

De Beurs van Zocher is een voormalig beursgebouw aan de Dam in Amsterdam, op de plek van de huidige Bijenkorf. De Beurs van Zocher werd tussen 1841 en 1845 gebouwd naar ontwerp van architect Jan David Zocher ter vervanging van de beurs van Hendrick de Keyser en is in 1903 gesloopt, na voltooiing van de Beurs van Berlage.

Rokin 9-15 is een gebouw aan het Rokin in Amsterdam-Centrum. Het gebouw werd op 16 maart 2004 een gemeentelijk monument (201028).