Eerste Helmersstraat 21

Eerste Helmersstraat 17-19 te Amsterdam is een gebouw aan de Eerste Helmersstraat te Amsterdam Oud-West. Groeiend Amsterdam had behoefte aan een nieuwe vestiging voor de Geneeskundige en Gezondheidsdienst. Voor de binnenstad voerde de dienst al werkzaamheden uit in een gebouw aan de Nieuwe Achtergracht, maar andere diensten zaten verspreid over kleine ruimten in de stad. Die wilde de gemeente op één plaats hebben. De gemeente had een open plek tussen de Eerste Helmersstraat en de Overtoom, maar kon daar niet zoveel mee, omdat daar nog wat gammele huisjes stonden bekend onder de naam Sophiapark. Toen de gemeente die huisjes had opgekocht en gesloopt kon er gebouwd worden aan een groot gebouw voor de GGD. Aan de Dienst der Publieke Werken werd om een ontwerp gevraagd, architect van dienst werd Jan Leupen. Bij de opening in 1932 vond men vooral de hoeveelheid licht (grote ramen) opvallend, als ook het solarium op de bovenste etage, met een dak dat opgeschoven kon worden. De glaspartijen waren in beton gezet in plaats van in hout. Boven de entree zijn jaarstenen te vinden Anno 1932. Het gebouw was er bijna niet gekomen. De crisis van de jaren dertig zou tot afstel hebben geleid, ware het niet dat de gemeente niet voor die crisis het gebouw had aanbesteed (besluit bouw 1930, aanbesteding 1931). Het kostte circa 280.000 gulden om het te bouwen (excl. inrichting). Men verwachtte 600 (zomer) tot 1000 (winter) patiënten, alhoewel men destijds ook inschatte dat dat aantal zou oplopen, omdat gezondheid privé in de crisis niet op de eerste plek kwam. Het gebouw had bij oplevering een groot bouwvolume ten opzichte van de omringende portiekwoningen uit de 19e eeuw. In de jaren negentig vestigde zich Stichting Aanvullende Dienstverlening zich in het gebouw (Gezondheidszorg en –voorlichting voor homoseksuele mannen), de zogenaamde Weekendpoli. In 2021 hebben de HIV-Vereniging en Gay Amsterdam News er een vestiging. Al eerder vond er de organisatie plaats van Europride.

Standing stone is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. Het bestaat uit een kei op sokkel, liggend voor Overtoom 16. De kei maakte/maakt deel uit van performances die kunstenaar PINK de Thierry (Helena Scheerder) verzorgde onder de titel MWC (Man Woman Child of wel Scheerder, Donald Louw en dochter Sara of wel familie De Koning). Een van die performances getiteld Standing stone-Portret van Holland vond plaats in 1989 bevatte de kei. Deze zwerfkei, vermoedelijk uit de omgeving van Växjö (rode Växjö graniet) met een geschatte ouderdom van 2 miljard oud, werd door gletsjers gedurende de ijstijd naar Drente gesleurd. De steen was opgeslagen in Hilversum. Man en vrouw hadden de gemeente Amsterdam inmiddels om goedkeuring gevraagd tot plaatsing van de steen voor de deur van het atelier aan de Overtoom. (er waren twaalf goedkeuringen nodig). Zodra de steen was geplaatst vond een fotosessie plaats waarbij persfotografen de familie als een staatsieportret vastlegden, staande op de steen. Van daaruit ondernam de Familie de Koning een voetreis naar Zandvoort aan Zee (de kei ging per vrachtauto en op het zand per shovel) waarbij een overnachting/tussenstop werd gehouden in het Frans Halsmuseum te Haarlem. De directeur Derk Snoep wees de familie op de overeenkomst op Everard Meysters De Amersfoortse steentrekking uit 1661, waarbij ook personen op een kei staan. De kei werd in de Noordzee gelegd (de uiterste grens van de ijstijd uit Saalien), waarna opnieuw een fotosessie van de familie volgde, staande op de kei in de branding. Vervolgens ging het Standing Stone-project Europa door; de leegte aan de Overtoom werd opgevuld middels een overzichtskaart. Aan het eind van het project kwam de kei terug naar de Overtoom. Het was oorspronkelijk de bedoeling dat zodra het project eindigde de steen verwijderd zou worden. In 1996 probeerde het Amsterdams Fonds voor de Kunst de steen vanwege het tijdelijk karakter te laten verwijderen, maar ze ligt er ook in 2022 nog voor de deur van het gebouw.

Overtoom 39-41, Amsterdam is een gebouwencomplex aan de Overtoom in Amsterdam-West.

Overtoom 45 , Amsterdam is een gebouw aan de Overtoom in Amsterdam-West. Op deze plaats stonden al eeuwen gebouwen, maar deze moesten steeds afgebroken en vernieuwd worden. Dat gebeurde ook toen de gemeente Amsterdam hier grond opslokte van Nieuwer-Amstel en vol liet bouwen. De Overtoom, lange tijd een vaart, werd gedempt en moest omgebouwd worden van industriegebied tot woonwijk. In dit deel werd pand voor pand neergezet; grote bouwblokken met doorlopende gevelwanden ontbreken. Overtoom 45 werd neergezet naar ontwerp van of in opdracht van Hendrik Lesage (1859-1929), een aannemersbedrijf met timmerwerkzaamheden, maar ook een makelaarstak. Van Lesage is bekend dat hij wel werkte voor architecten als Dolf van Gendt. Op genoemd terrein werd na sloop van de “oudbouw” “nieuwbouw” neergezet in een strak ontworpen gebouw. In de gevel is een afwisseling te zien tussen helderrood baksteen (hier en daar is nog een lichtere variant geplaatst) en grijs natuursteen, waaronder graniet. Voorts zijn er sierlijke smeedijzeren balkon- en loggiabalustrades te zien. Het gebouw ontbeert een symmetrie door de plaatsing van een smal rechterdeel (1 raam met trappenhuis) en een breed (3 ramen) linkerdeel in de gevel met erker. Het pand kent een indeling van een bedrijfsruimte op de begane grond met daarboven vier woonetages (of drie met zolderetage). Het geheel wordt afgesloten door een bijna plat puntdak, waarin de jaarsteen “1914” is verwerkt. Voorts zijn er daar kunstzinnige tegeltableaus te zien op de pilasters. De hijsbalk is te vinden aan de smalle kant van het gebouw. De familie Lesage kon tijdenlang genieten van het gebouw. Het aannemersbedrijf zou er tot in de 21e eeuw bedrijf voeren, bovendien woonden sommige families Lesage op de woonetages en kunstschilder Hendrik Lesage (1884-1975) werkte wel vanuit het tuinhuis. Het gebouw valt mede op als architectonische schakel tussen de stijl van het rijksmonument Overtoom 37-43 dat in de stijl van de Amsterdamse School is opgetrokken en Overtoom 47 dat uit de 19e eeuw stamt. Het gebouw werd op 16 december 2008 tot gemeentelijk monument verklaard.

De Palamedesstraat is een doodlopende straat in Amsterdam-West.

Overtoom 13-17 te Amsterdam is een gebouw aan de Overtoom in Amsterdam-West. Toen het gebouw in 1890/1891 werd neergezet was er nog volop bedrijvigheid langs de Overtoomse Vaart (Overtoomsche Vaart) met haar Vondelkade. Op nummer 13-17 was sinds midden jaren zeventig (19e eeuw) gevestigd houthandel Firma A. van de Vijsel NV, die hier een bedrijfspand neerzette waarin hij een kantoor, een paardenstal en opslag vestigde. Arie van der Vijsel was naast houthandelaar ook makelaar. Het ontwerp kwam van architect/bouwkundige J.W.F. Hartkamp, die wel vaker bedrijfspanden ontwierp zoals voor Drukkerij Senefelder Admiraal de Ruijterweg 56. Hij ontwierp voor de plek aan de Overtoom een stenen bedrijfsgebouw met daarachter houten bijgebouwen. Een van de nakomelingen Arie van de Vijsel kon lang van zijn gebouw genieten; geboren in 1878 overleed hij in 1981 op 103-jarige leeftijd. Ook na zijn dood zat er een handel in bouwmaterialen in het gebouw. Het gebouw werd op 15 november 2005 aangewezen als gemeentelijk monument, ook toen zat er de houthandel in het gebouw. Vlak daarna kwam het leeg te staan. Een verbouwing tot hotel liet lang op zich wachten door protesten van omwonenden (geluidsoverlast) en liefhebbers van cultureel industrieel erfgoed (gebouw). Tot aan de Raad van State werd geprocedeerd; er volgde in 2012 de goedkeuring, mits een aantal monumentale delen van het gebouw bewaard bleven. In 2017 onderging het gebouw een gedaanteverwisseling; het werd omgebouwd tot Hotel Van de Vijsel.

Willem Fredrik is een vrijmetselaarsloge in Amsterdam die is opgericht in 1814 en deel uitmaakt van de Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden. Het is de Nederlandse voortzetting van de Franse loge Saint Napoléon, die in 1810 in Amsterdam werd opgericht. Deze nieuwe Nederlandse loge is in 1813 met instemming van koning Willem I naar hem vernoemd. De leden van Loge Willem Fredrik komen op tweewekelijkse basis samen voor een rituele bijeenkomst of een lezing en wel op de maandag in de tweede week en op de vrijdag in de vierde week van de maand. Driemaal per jaar organiseert de loge openbare lezingen, die toegankelijk zijn voor niet-leden.

Loge Concordia Vincit Animos is een vrijmetselaarsloge in Amsterdam. De loge is opgericht in 1755 en valt onder het Grootoosten der Nederlanden.

Wending is een vrijmetselaarsloge in Amsterdam en is onderdeel van Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden. De loge komt bijeen in het logegebouw aan de Vondelstraat 39 te Amsterdam.

De vrijmetselaarsloge Nos Vinxit Libertas is een Amsterdamse loge die werkt onder de Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden. De loge is in 1887 toegetreden tot de orde, met nummer 69. In 2017 heeft de loge zijn 130-jarig jubileum kunnen vieren.

Loge La Bien Aimée is een vrijmetselaarsloge die in 1735 is opgericht in Amsterdam, en valt onder het Grootoosten der Nederlanden.

Loge La Charité is een vrijmetselaarsloge in Amsterdam opgericht in 1755, vallende onder het Grootoosten der Nederlanden.