Haarlemmerstraat 83 (Amsterdam)

Haarlemmerstraat 87, Amsterdam is een gebouw aan de Haarlemmerstraat te Amsterdam-Centrum. In november 2004 kreeg het de beschermde status van gemeentelijk monument (nr. 204020). De Haarlemmerstraat is een eeuwenoude straat net ten noorden van de grachtengordel. De originele gebouwen zijn in de loop der eeuwen grotendeels vervangen door nieuwbouw, dan wel nieuwbouw op nieuwbouw.

Haarlemmerstraat 77, Amsterdam is een gebouw aan de Haarlemmerstraat te Amsterdam-Centrum. De Haarlemmerstraat is een eeuwenoude straat net ten noorden van de grachtengordel. De originele gebouwen zijn in de loop der eeuwen grotendeel vervangen door nieuwbouw, dan wel nieuwbouw op nieuwbouw. Dit hoekpand van de Haarlemmerstraat en de Herenmarkt stamt aldus de jaarsteen uit 1898; de jaarsteen is in een cartouche in de gevel van de Herenmarkt leesbaar. De bestektekening dateert uit december 1897. Van het gebouw is overigens maar weinig bekend, behalve die jaarstenen en de heropening in 1898 van wijnhandel en proeflokaal van horecaondernemer Van Iersel. Het gebouw bestaat sindsdien uit vijf bouwlagen (winkeleenheid, drie woonlagen en een zolder). Het gebouw heeft vier opvallende kenmerken: hier en daar zijn groene geglazuurde bakstenen toegepast; een grote erker die steunend op consoles boven de winkelingang bevindt, langs de woonetages is gemonteerd en uitmondt in een torentje; bovenlichten in de erker kennen kleurpatronen aan de zijde van de Haarlemmerstraat 79 en Herenmarkt wordt het dak afgesloten met trapgevels. Het gebouw herbergde tot in de 21e eeuw een horecabedrijf op de begane grond (gegevens augustus 2022: Café Harlem/Harlem Soul Food). Kunstenaar Herman Schouten (1747-1822) legde eind 18e eeuw een voorganger van dit gebouw vast tijdens het maken van een tekening van het West-Indisch Huis. Het was toen al een bedrijfspand, maar een verdieping lager en meer met het uiterlijk van een grachtenpand. Het pand werd 23 november 2004 tot gemeentelijk monument verklaard.

Het West-Indisch Huis is het voormalige hoofdkwartier van de West-Indische Compagnie (WIC) in Amsterdam. In dit pand gaven de bestuurders van de WIC in 1625 opdracht tot de bouw van een fort op het eiland Manhattan, de eerste aanzet tot wat de wereldstad New York zou worden. Het West-Indisch Huis is gelegen aan de Herenmarkt, een pleintje tussen de Haarlemmerstraat en Brouwersgracht in het centrum van Amsterdam. Het gebouw heeft status als rijksmonument en wordt gebruikt als kantoorruimte en locatie voor congressen, huwelijken en andere evenementen. Het John Adams Institute, dat culturele uitwisseling tussen Nederland en de Verenigde Staten bevordert, is in dit gebouw gevestigd. De West-Indische huisbrug over de Brouwersgracht is vernoemd naar het gebouw.

De Haarlemmerstraat is een straat in het centrum van Amsterdam. De straat loopt in het verlengde van de Nieuwendijk in westelijke richting van het Singel tot aan de Korte Prinsengracht. In het verlengde hiervan heet de straat Haarlemmerdijk, tot aan het Haarlemmerplein, waar de straat verdergaat als de Haarlemmerweg. Voor de stadsuitbreiding van 1593 stond de Haarlemmerpoort ter hoogte van het Singel. Na verplaatsing naar het westen kwam de Spaarndammerdijk binnen de omwalling te liggen en werd het eerste deel de Haarlemmerstraat. De Haarlemmerdijk werd aangelegd tijdens de aanleg van het eerste deel van de Grachtengordel vanaf 1612. De Haarlemmerstraat is een drukke winkelstraat. Bekende gebouwen aan de Haarlemmerstraat zijn het West-Indisch Huis en de Posthoornkerk. In 2012 werd de combinatie Haarlemmerstraat / Haarlemmedijk verkozen tot 'leukste winkelstraat van Nederland'. Tussen 1902 en 1955 reed door deze straat een tram van het Centraal Station naar het Haarlemmerplein en verder naar de Spaarndammerbuurt. Het traject was enkelsporig met wisselplaatsen op de bruggen. Tot 1944 was dit lijn 5, vanaf 1945 lijn 12. In 1955 werd de tram vervangen door een bus die in 1974 echter vanuit de Haarlemmerstraat en Haarlemmerdijk werd verlegd naar de Haarlemmer Houttuinen. In 1975 werd bus 12 opgenomen in bus 22.

Brouwersgracht 76 te Amsterdam is een grachtenpand aan de Brouwersgracht te Amsterdam-Centrum. Het gebouw is sinds 14 april 1970 rijksmonument.

De Herenmarkt in Amsterdam-Centrum is een straat die een rechthoekige uitsparing vormt tussen de Brouwersgracht en de Haarlemmerstraat. Op dit plein staat een van de historische monumenten van de stad, het West-Indisch Huis, dat in 1617 werd gebouwd als vleeshal en wachtruimte voor de schutterij. In 1623 werd het pand gehuurd door de West-Indische Compagnie en tot 1647 gebruikt door de bestuurders van de WIC. In 1660 werd het een hotel, in 1825 een bejaardenhuis en tegenwoordig fungeert het West-Indisch Huis als kantoorruimte en worden er congressen gehouden en huwelijken gesloten. In het gebouw is ook het John Adams Institute gevestigd, dat culturele uitwisseling tussen Nederland en de Verenigde Staten nastreeft. Aan beide kanten van het West-Indisch Huis zijn woonhuizen gebouwd.

Haarlemmerstraat 60 te Amsterdam is een gebouw aan de Haarlemmerstraat in Amsterdam-Centrum. Die Haarlemmerstraat is een eeuwenoude straat net ten noorden van de grachtengordel. De originele bebouwing is in de loop der eeuwen (grotendeels) vervangen door nieuwbouw of nieuwbouw op nieuwbouw. In april 1898 werd een openbare aanbesteding uitgeschreven voor de bouw van een woon-winkelhuis naar ontwerp van architecten Adriaan Willem Weissman en Piet Hein Niftrik. Het werd gebouwd voor een kruideniersbedrijf hetgeen terug te vinden is in drie rijen tegeltableaus die te zien zijn. Het gebouw in de stijl van traditioneel bouwen en art nouveau bestaat uit een winkelverdieping met aan de rechterzijde een gesplitste ingang voor winkel en bovenverdiepingen. Deze begane grond is tussen zuilen in groen en zwart uitgevoerd. Daarboven bevinden zich drie woonverdiepingen; het wordt afgesloten met een zolderetage. Er zijn vier opvallende kenmerken bij dit gebouw: per etage zijn boven de drie raampartijen tegeltableaus aangebracht; de laagste daarvan vermeldt Koffie, Thee, Cacao; de tweede rij laat vruchtmotieven (links appels, midden druiven, rechts peren) zien; de derde rij laten een afbeelding zien van haan, kip op nest en andersoortige vogel. De twee onderste rijen zijn rechthoekig, de derde rij bevindt zich onder ontlastingsbogen; de gevel wordt afgesloten met een stenen dakkapel met daarin verwerkt de hijsbalk en –haak; deze bevindt zich bovendien onder een soort afdak dat uitmondt in een torentje; Weissman en Nifterik schreven (voor de voorgevel) twee kleuren baksteen voor; voor het overgrote deel werd gekozen voor een lichte kleur baksteen, hier en daar onderbroken door donkerkleurige banden, rondom de tegeltableaus en in vensterdorpels zijn kleine natuurstenen sluitstenen te vinden. Boven de bovenste ramenrij is in afwijkend metselverband een strook donker baksteen toegepast. een etalage met een segment met gebogen glas. In het gebouw zat dus eerst een kruideniersbedrijf. In de jaren zeventig een sauna met massage (Sauna Atlantic); er volgde nog een kledingzaak. In 2022 is op de begane grond een handel in Italiaanse eet- en drinkwaren en kookbenodigdheden (Fratellini) gevestigd. Haarlemmerstraat 60 werd op 23 november 2004 tot gemeentelijk monument verklaard. Het maakt deel uit van een gevelwand, die op de aansluitende hogere nummering vijf rijksmonumenten telt. De grootste blikvanger bevindt zich aan de overzijde van de straat; het West-Indisch Huis. De Haarlemmerstraat 60 te Leiden is eveneens een monument; het staat te boek als Vrouwenkerksteeg 2 en is rijksmonument.

De West-Indische huisbrug (brug 17) is een vaste brug in Amsterdam-Centrum.

De Posthoornkerk, officiële naam Onze Lieve Vrouwe Onbevlekt Ontvangen, is een kerkgebouw aan de Haarlemmerstraat te Amsterdam. Architect van de Posthoornkerk was P.J.H. Cuypers, die het gebouw in 1860 ontwierp. De kerk verving de bouwvallig geworden schuilkerk De Posthoorn aan de Prinsengracht, waarvan de naam overgenomen werd, nadat een eerdere poging van pastoor Antonius Arnoldus Steinbach om op de oude locatie een nieuwe te bouwen door tegenwerking van het departement voor de R.K.Eeredienst in 1836 was mislukt, omdat direct om de hoek aan de Keizersgracht net even eerder de statie De Zaaier haar bedehuis al door nieuwbouw had vervangen. De nieuwe Posthoornkerk van Cuypers kwam in twee fasen tot stand; tussen 1860 en 1863 werden koor, transept, vieringtoren en schip gebouwd terwijl de kerk van 1887 tot 1889 werd gecompleteerd met een tweetorenfront. Omdat de kerk niet vrijstaand kon worden gebouwd werd zij extra hoog uitgevoerd. Om de beperkte ruimte optimaal te benutten werd de kerk inwendig voorzien van galerijen boven de zijbeuken. Terwijl het exterieur in neogotische stijl is, stond voor het interieur de laat-romaanse Munsterkerk in Roermond model. De Posthoornkerk werd in 1963 buiten dienst gesteld. Hoewel in 1972 de status van Rijksmonument werd toegekend waren er tot 1987 sloopplannen. In 1986 ontfermde stichting de Posthoornkerk zich over het gebouw, dat sindsdien voor onder meer tentoonstellingen en concerten wordt gebruikt. Later heeft Stadsherstel Amsterdam NV het pand net als de eveneens door Cuypers ontworpen Vondelkerk herbestemd. In de Posthoornkerk bevinden zich tegenwoordig verschillende bedrijven en de kerk is af te huren voor verschillende evenementen.

Haarlemmerstraat 65-67, Binnen Wieringerstraat 2 te Amsterdam is een gebouw aan de Haarlemmerstraat te Amsterdam-Centrum. De Haarlemmerstraat is een eeuwenoude straat net ten noorden van de grachtengordel. De originele gebouwen zijn in de loop der eeuwen grotendeels vervangen door nieuwbouw, dan wel nieuwbouw op nieuwbouw. In het hoekpand was gevestigd Magazijn Willem III, een handel in textiel in de ruimste zin des woords (van kleding tot vitrage) van winkelier Th. Berger. In 1869 had er al aan Haarlemmerstraat 65 een verbouwing plaatsgevonden. Op 25 september 1880 werd er een grote verbouwing aanbesteed door architect IJme Gerardus Bijvoets. In 1880/1881 werd het winkelpand groots verbouwd, zodat op 16 april 1881 een heropening kon plaatsvinden. De zaak was populair want in 1890 waarschuwde ze nog voor oplichters. Genoemd magazijn ging in 1935 failliet, maar Berger was toen al niet meer de bedrijfsvoerder. In het bedrijfsgedeelte was later een deftige kapperszaak gevestigd (Salon Coiffures de Paris); het zijn dan de jaren vijftig; bovenetage waren in gebruik bij Al No Tex (Confectie). Vanaf de jaren zestig was er Hotel Arrivé (later Quentin Arrive Hotel) gevestigd (de gevelreclame werd in 1961 geplaatst). De verbouwing van 1880-1881 werd uitgevoerd in de stijl neo-Lodewijk XVI-stijl waarbij Haarlemmerstraat 65 en 67 werden samengevoegd. Deze wordt gekenmerkt door symmetrie, dat dan alleen geldt voor de gevel aan de Haarlemmerstraat. Aan de zijde van de Binnen Wieringerstraat werd dat niet toegepast, vermoedelijk in verband met de glasbelasting (glasbelasting werd berekend voor het vensteroppervlak). Na die verbouwing hebben er nog een tiental verbouwingen plaatsgevonden. Het gebouw bestaat uit vier bouwlagen met zolderetage achter een dakkapel. Ook in 2022 is Willem III nog in de gevel leesbaar. De begane grond is dan in gebruik bij een restaurant. Sinds 23 november 2004 is het gebouw een gemeentelijk monument. Haarlemmerstraat 65 te Leiden is eveneens een gemeentelijk monument.

Brouwersgracht 51 te Amsterdam is een woonhuis aan de Brouwersgracht in Amsterdam-Centrum. De Brouwersgracht is een eeuwenoude gracht in Amsterdam. Veel van de originele bebouwing aan die gracht is al verdwenen, zo ook het gebouw dat op huisnummer 51 stond. Dat gebouw werd op verzoek van J.J.F. de Ruiter rond 1900 afgebroken en op die plaats kwam een gebouw ontworpen door architect Jos Hegener; de architect woonde om de hoek aan Droogbak 16. Daar waar de omringende gebouwen Brouwersgracht 29-59 toch vooral het uiterlijk hebben van grachtenpanden (souterrain, woningen en opslag) ziet dit gebouw er afwijkend uit. Allereerst valt het gebruikte bouwmateriaal op; Hegener gebruikte vaak geel baksteen, hier gele verblendsteen afgewisseld met banden van groene glazuurstenen. Een tweede dat opvalt is de asymmetrische compositie, links in rechte lijn aan de gevel, rechts erker en balkon. Het geheel is opgetrokken op een natuurstenen plint/sokkel met een bewerkte vensteropening voor het souterrain. De deuropeningen bevinden zich op enigszins verhoogd niveau. De toegangspartij wordt afgesloten met bovenramen waarboven een stenen versiering in boogvorm is geplaatst. De hoekstenen hebben een bloemenfiguratie gekregen, de sluitstenen ringen. In het kozijn is een driehoek uitgespaard. Daarboven bevinden zich vensters van de eerste en tweede verdieping, waartussen een reliëf met vrouwengezicht is afgebeeld. Boven het venster van het souterrain bevindt zich de ramenpartij van de bel-etage. Aan de bovenzijde daarvan zijn de consoles geplaatst die een rechthoekige erker draagt. In het pleisterwerk van de grond van de erker is een bloemmotief te zien. De basis van de erker gaat over in een trapeziumvormige erker van glas. Het dak van dat geheel dient tevens tot ondergrond van een balkonnetje op de tweede verdieping. Het balkonnetje heeft een houten balustrade met houtsnijwerk. Het geheel wordt daar afgerond door middel van een stenen sierstrip in de vorm van de strip boven de toegangsdeur. Wat volgt is een daklijst waarboven de symmetrie ineens toeslaat. Onder een flinke kroonlijst met consoles en overstek zijn nog twee ramen zichtbaar; voor één daarvan is de sierlijke hijsbalk (boven erker en balkon) geplaatst. De ramenrij wordt aan beide kanten afgesloten door middel van abstract houtsnijwerk. Van ramenrij tot afdak is hout tegen de gevel geklampt. Het gebouw heeft door haar versieringen, onder andere wat sierijzerwerk, tekenen van de art nouveaustijl; een bouwstijl die destijds populair was. Het gebouw werd rond 1 april 1902 opgeleverd; het werd toen door de gemeente gekeurd. Het gebouw is sinds 23 november 2004 een gemeentelijk monument.

Brug 56 is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De verkeersbrug verbindt de oostelijke kade van de Keizersgracht met de Binnen Brouwersstraat. Ze voert daarbij over de Brouwersgracht. De brug, vanaf 1995 een gemeentelijk monument, is omringd door rijksmonumenten. De brug deelt haar zuidwestelijke kademuur met de Pastoorsbrug. Hier ligt al eeuwen een brug. Balthasar Florisz. van Berckenrode tekende op zijn kaart van circa 1625 een brug met vijf doorvaarten in bij de Keysers Graft en Brouwers Graft. Fotograaf Andries Jager legde rond 1875 nog een vrij hoge vast brug vast met drie doorvaarten. In 1910 werd door de gemeente Amsterdam een aanbesteding uitgeschreven voor het "aan beide zijde verbreeden van de vaste brug no. 56". Een aannemer kon deze werkzaamheden verrichten voor nog geen 6500 gulden. Van 1 februari 1911 tot en met 31 mei 1911 was de brug buiten dienst voor het verkeer. Bij die werkzaamheden werd de brug vermoedelijk iets verlaagd. Volgens een tekening in het archief van het Bureau Monumentenzorg zou op de ene brugpijler "no. 56" en op de ander "Ao. 1795" te lezen zijn. Jacob Olie legde dat ook op een foto van juli 1891 vast. Doordat bij de verbreding uitkragingen zijn toegepast zijn die teksten in de 21e eeuw niet te zien. Overigens laat die tekening ook zien, hoe de brug eruit zou zien, als zij vijf doorvaarten zou hebben gekregen.