place

Botgenspoort

Poort in DordrechtVoormalig bouwwerk in Dordrecht
Spuihaven met Botgenspoort en Grote Kerk, ca 1820, RAD 552 231578
Spuihaven met Botgenspoort en Grote Kerk, ca 1820, RAD 552 231578

De Botgenspoort was een doorgang in de stadsmuur in de Zuid-Hollandse stad Dordrecht. Het poortje bevond zich aan het eind van de Botgensstraat, ten westen van de Spuipoort. De Botgenspoort kwam uit op een steiger in de Spuihaven, de Botgenssteiger of het Bossche Hoofd, waar in de middeleeuwen de veerschepen op Oudenbosch aanlegden. De poort en steiger wonnen waarschijnlijk aan belang na de Sint-Elisabethsvloed van 1421, toen de Spuipoort werd afgesneden van het verdronken achterland van Dordrecht en noodgedwongen een waterpoort was geworden. Het veer naar Oudenbosch werd in de 16e eeuw verplaatst naar buiten de Vuilpoort.De poort en de steiger zijn vernoemd naar de Botgensstraat die in 1393 voor het eerst in de bronnen voorkomt als "butkensstraet". De poort wordt in 15e eeuw vermeld als "die poerte van butken straete" (1429) en "butgens poort" (1446). De oorsprong van de naam is onzeker, maar wordt meestal in verband gebracht met ene Hugo Bott, die in een stadsrekening uit 1385 voorkomt. Aan het begin van de 17e eeuw, toen de Spuipoort na de inpolderingen zijn functie als landpoort weer begon te vervullen, verrees ten westen van de Botgenspoort een blokvormig gebouw dat deels over de steiger was gebouwd. Het gebouw met twee topgevels bevond zich aan de buitenzijde van de stadsmuur, met de nok evenwijdig aan de Vest. Blijkens de gevelsteen met het jaartal 1603 dat aan de stadszijde boven de poort werd aangebracht, is toen ook de doorgang vernieuwd. De Botgenspoort werd rond 1800 een populair motief bij Dordtse schilders als Jacob van Strij en Johannes van Lexmond, later gevolgd door onder anderen Johannes Rutten en P. Schmidt. Het poortgebouw, dat in de periode 1864-1880 werd verbouwd, en het bijbehorende deel van de stadsmuur werden in 1967 afgebroken in het kader van de sanering van de binnenstad.

Fragment uit het Wikipedia-artikel Botgenspoort (Licentie: CC BY-SA 3.0, Auteurs, Beeldmateriaal).

Botgenspoort
Boogjes, Dordrecht

Geografische coördinaten (GPS) Adres Nabijgelegen plaatsen
placeToon op kaart

Wikipedia: BotgenspoortLees verder op Wikipedia

Geografische coördinaten (GPS)

Breedte Lengte
N 51.812388888889 ° E 4.6625166666667 °
placeToon op kaart

Adres

Boogjes 22
3311 VC Dordrecht
Zuid-Holland, Nederland
mapOpenen op Google Maps

Spuihaven met Botgenspoort en Grote Kerk, ca 1820, RAD 552 231578
Spuihaven met Botgenspoort en Grote Kerk, ca 1820, RAD 552 231578
Ervaringen delen

Nabijgelegen plaatsen

Blauwpoort (Dordrecht)
Blauwpoort (Dordrecht)

De Blauwpoort was een stadspoort in de Zuid-Hollandse stad Dordrecht op het huidige Blauwpoortsplein. De poort stond op het Nieuwe Werk, de begin 15e-eeuwse landaanwinning aan de Nieuwe Haven, dicht bij de Engelenburgerbrug, die het Nieuwe Werk verbindt met de Lange Geldersekade en de rest van het gebied rond de Grote Kerk. In 1662 wordt deze brug de "brugge byde blauwe poorte" genoemd. De eerste vermelding van de Blauwpoort stamt uit 1555 ("blaeuwe poort"). De naam was ontleend aan de natuursteen die bij de bouw ervan was gebruikt. De toen waarschijnlijk vrij nieuwe poort is afgebeeld op de stadsplattegronden van Jacob van Deventer uit het midden van de 16e eeuw en ook op latere kaarten. De exacte ligging en oriëntatie van de poort zijn echter niet helemaal duidelijk. Naast de poort lag – evenals bij het Melkpoortje – een "blau bolwerck", genoemd naar hetzij de Blauwpoort, hetzij de natuursteen ("blau steen") waarmee het bolwerk gedeeltelijk was uitgevoerd. Dit blauwe bolwerk wordt in 1577 vermeld in de passage: "op d'kaeye buyten de poort [=Blauwpoort] van het nyewe werck naest blau bolwerck binnen dese stede." Op basis van kopieën van oude tekeningen is in de poort op de achtergrond van De liereman van de Dordtse schilder Nicolaes Maes de oorspronkelijke, 16e-eeuwse Blauwpoort herkend. Deze werd in 1672 vervangen door een groot poortgebouw van rode baksteen in late, sobere Hollands-classicistische stijl. Deze tweede "blaauwpoort" (zoals hij in 1706 nog steeds werd genoemd) werd in 1910 afgebroken.