Brug 1019

Op de kruising van de Geerdinkhofweg en 's-Gravendijkdreef in Amsterdam-Zuidoost staat een sculptuur zonder titel. Het kunstwerk bestaat uit twee schuin geplaatste naalden, die al snel in de volksmond als 'Kruisraketten' werden aangeduid. Het werk was het resultaat van overleg tussen buurtbewoners, Matthijs van Dam en Peter Jansen. De kunstenaars kregen het verzoek rechtstreeks van de bewoners, die een markeringspunt wilden voor genoemde kruising. Het beeld is specifiek voor die plek gemaakt, aldus Van Dam in 1991. Het materiaal is gelakt en verzinkt staal. Van Dam en Jansen vonden elkaar in de omgevingskunst. Hun gezamenlijkheid leidde tot wat Rotterdam noemt: “grote stalen abstracties met pastel- of regenboogkleuren”. In 1991 maakte het met foto’s, schaalmodellen en proefontwerpen deel uit van een tentoonstelling en presentatie gehouden door de Artotheek zuidoost. Het duo heeft ook een soortgelijk beeld aan Den Haag geleverd (twee staketsels, die uit de grond komen), aan Leeuwarden (een poort gebaseerd op een möbiusring) en Rotterdam bij een metrosplitsing, toepasselijk getiteld Scheidende wegen. De kunstobjecten zijn specifiek voor die plekken gemaakt. In 1998 scheidden zich hun wegen abrupt, Van Dam overleed. .

Brug 1020 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1968 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1020 werd gebouwd toen de Bijlmerdreef richting oosten werd doorgetrokken en aansluiting kreeg op de 's-Gravendijkdreef, maar nog geen verkeer had. Die dreef kreeg een afslag in de vorm van de Geerdinkhofweg, destijds op dijklichaam de hoofdverkeersader van wijk Geerdinkhof en de aansluiting naar Provincialeweg (Provinciale weg 236) langs Gaasp, Weespertrekvaart. Om, wanneer in gebruik, langzaam verkeer de gelegenheid te geven ongestoord tussen Garstkamp en Geerdinkhof te laten reizen werd vlak voor de kruising Geerdinkhofweg en Bijlmerdreef het viaduct 1020 in de Geerdinkhofweg gebouwd. De woonwijken waren toen overigens nog in opbouw. Na de openstelling van de Loosdrechtdreef in 1982 verdween het doorgaande verkeer en werd de Geerdinkhofweg een woonstraat en eindigde op het Geerdinkhofpad. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam liever dat het oostelijke stuk van de Bijlmerdreef vanaf de Gooiseweg geen weg voor snelverkeer meer bleef, maar een brede stadsstraat met middenberm. In 2001 besloot de Gemeente Amsterdam ook het verkeerssysteem Bijlmerdreef, Geerdinkhofweg en 's Gravendijkdreef af te graven en te verlagen. De buurten waren het hier deels mee eens, maar de definitieve herinrichting liet tot 2006 op zich wachten; de buurten wilden een meer groen karakter van de weg, passend bij hun wijken. Het dijklichaam werd afgegraven en de kruising kwam gelijkvloers op maaiveldniveau te liggen; de sterk ingekorte Geerdinkhofweg werd een wijkstraat. Rond 2005 (werk begon eerder dan de uitspraak) betekende dat het eind voor brug 1020. Diezelfde afgraving betekende het eind voor brug 1019.

Brug 1021 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. Het viaduct stond er jarenlang ongebruikt bij. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1021 werd nog getekend als viaduct in de Bijlmerdreef toen deze nog oostelijk van flat Grunder was ingetekend. Echter kreeg de weg hier in 1971 de naam 's-Gravendijkdreef, alleen begaanbaar voor snelverkeer. Onder het viaduct liep het Gulden Kruispad voor voetgangers en fietsers dat van Grunder richting Bijlmerweide liep. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam liever dat het oostelijke stuk van de Bijlmerdreef vanaf de Gooiseweg geen weg voor snelverkeer meer bleef, maar een brede stadsstraat met middenberm. In 2001 besloot de Gemeente Amsterdam ook het verkeerssysteem Bijlmerdreef en 's Gravendijkdreef af te graven en te verlagen. De buurten waren het hier deels mee eens, maar de definitieve herinrichting liet tot 2006 op zich wachten; de buurten wilden een meer groen karakter van de weg, passend bij hun wijken. Rond 2005 (werk begon eerder dan de uitspraak) betekende dat het eind voor brug 1019, brug 1020 en brug 1021. Waar op andere plekken een andere oplossing voor de kruising werd gevonden verdween deze geheel. Overigens verdween honingraatflat Grunder ook om in 2007-2008 plaats te maken voor laagbouw met hier en daar een hoogbouwaccent.

Brug 1093 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brugserienummer reeks 1000-1099 bevat meest bruggen die werden gebouwd met de inrichting van de nieuwe woonwijk Bijlmermeer van eind jaren zestig. De reeks stopte echter bij brug 1089, die rond 2007 gesloopt is. Bij de herinrichting van de wijk, die al in de jaren negentig begon, pakte men bij de nummering de draad weer op. Zo stamt brug 1093 uit circa 2005. De honingraatflat Grunder in de G-buurt was net als andere van dat type in ongenade gevallen. Ze werd in 2003 afgebroken om plaats te maken voor een wijk met eengezinswoningen (twee bouwlagen met dak). De grijze flat werd daarbij vervangen door wisselend gekleurde woningen, hetgeen de wijknaam Mi Akoma di Color opleverde. Het wijkje werd gebouw in de hoek van Bijlmerdreef en 's-Gravendijkdreef, waarbij eigenlijk de gehele plattegrond gewijzigd werd. Beide dreven waren al van dijklichaam naar het maaiveld verplaatst. De groenstrook tussen Grunder en Grubbehoeve werd eveneens afgegraven voor een gracht. Die gracht bracht met zich mee dat tussen de oude omgeving (Grubbehoeve) en nieuwe (Gaandeweg) twee overspanningen nodig waren om van de ene naar de andere wijk (en omgeving) te komen. Het Gulden Kruispad, dat van west naar oost door de gehele Bijlmermeer slingert kreeg een nieuwe brug. Deze gewelfde brug 1093 voert tussen twee landhoofden en wordt in het midden ondersteund door jukken op brugpijlers. Buiten de brug zijn de brugpijlers verlengd om ruimte te bieden aan verlichting. De brug was niet naar ieders zin; ze is relatief steil daar waar de oude bruggen juist plat waren (zie bijvoorbeeld brug 1132). De brug heeft in brug 1094 een broertje. Het Bijlmermuseum omschreef de brug in 2018 als “Een brug te hoog”. De ontwerper van de brug is vooralsnog onbekend.

Brug 1094 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brugserienummer reeks 1000-1099 bevat meest bruggen die werden gebouwd met de inrichting van de nieuwe woonwijk Bijlmermeer eind jaren zestig. De reeks stopte echter bij brug 1089, die rond 2007 gesloopt is. Bij de herinrichting van de wijk, die al in de jaren negentig begon pakte men bij de nummering de draad weer op. Zo stamt brug 1094 uit circa 2005. De honingraatflat Grunder was net als andere van dat type in ongenade gevallen. Ze werd in 2003 afgebroken om plaats te maken voor een wijk met eengezinswoningen (twee bouwlagen met dak) De grijze flat werd daarbij vervangen door wisselend gekleurde woningen, hetgeen de wijknaam Mi Akoma di Color opleverde. Het wijkje werd gebouw in de hoek van Bijlmerdreef en 's-Gravendijkdreef, waarbij eigenlijk de gehele plattegrond gewijzigd werd. Beide dreven waren al van dijklichaam naar het maaiveld verplaatst. De groenstrook tussen Grunder en Grubbehoeve werd eveneens afgegraven voor een gracht. Die gracht bracht met zich meet dat tussen de oude omgeving (Grubbehoeve) en nieuwe (Gaandeweg) twee overspanningen nodig waren om van de ene naar de andere wijk (en omgeving) te komen. Voor de voetgangers werd daarbij brug 1094 neergelegd. Deze gewelfde brug voert tussen twee landhoofden en wordt in het midden ondersteund door een gelast aan de twee brugpijlers. Buiten de brug zijn de brugpijlers verlengd om ruimte te bieden aan verlichting. De brug was niet naar ieders zin; ze is relatief steil daar waar de oude bruggen juist plat waren. De brug heeft in brug 1093 een broertje. Het Bijlmermuseum omschreef de brug in 2018 als “Een brug te hoog”. De brug, waarvan de ontwerper vooralsnog onbekend is verraderlijk; de ene zijde is op- en afrit; de andere kant heeft een steile trap.

Aan het Gaasperparkpad in Amsterdam-Zuidoost staat een titelloos beeld van Pjotr Müller. Bij de inrichting van de Bijlmermeer werd geld vrijgemaakt voor artistieke kunstwerken. Müller werd in een vrije opdracht verzocht een beeld te leveren dat geplaatst zou worden tussen de honingraatflats Grubbehoeve en Grunder. Hij kwam met een beeld van “spierwit” marmer, waarbij het lijkt of twee gedraaide staven met elkaar verstrengeld zijn. Het beeld is echter uit één brok marmer gemaakt, aldus het bijbehorend infobordje. Het beeld inclusief een drietraps sokkel viel door haar witte kleur op naast de eerder genoemde grijze flats. Het doet enigszins denken aan de spaarlampen van decennia later. Het beeld maakt deel uit van een verzameling beelden, die vanwege de sanering van de wijk verplaatst moesten worden, al was hier de verplaatsing gering. De verplaatsing was nodig in verband met de sloop van flat Grunder en een nieuwe stadsplattegrond die dat tot gevolg had. Het beeld stond eerst midden in de bebouwing, vanaf omstreeks 2005 bijna aan het (nieuwe) water.

Groenhoven is een straat en een appartementencomplex in Amsterdam-Zuidoost. Straat, gebouw en omgeving werden in 2021 benoemd tot gemeentelijk monument (onder nummer 200956). Het heeft in Gouden Leeuw een broertje.

Vliegende schotels is een artistiek kunstwerk en toegepaste kunst in Amsterdam-Zuidoost. Het kunstwerk van Wim Winnubst kwam er in samenwerking met de basisschool Santenkraam (vanaf 2009 opgegaan in Samenspel). Het is dan 1985 en de leerlingen vroegen om een speelobject in de vorm van “iets om in te vliegen”. Winnubst kwam met een klimrek, glijbaan, plateaus en alles verbonden met trapjes, waarvan geen enkele sport/tree recht staat. Het is uitgevoerd in de kleuren rood, geel, blauw en wit. Gezien de vorm kreeg het werk al snel de naam drumstel. In verband met de herinrichting en sanering van wijk werd het rond 2017 verplaatst vanuit Geerdinkhof naar iets zuidelijker gelegen grasland aan de 's-Gravendijkdreef bij de Bijlmerweide, de kunstenaar was al in 2001 overleden. Het is het enige kunstwerk dat hij voor Amsterdam maakte.

Het Geerdinkhof is een subwijk in de Bijlmermeer in Amsterdam-Zuidoost. De wijk werd op 20 januari 1971 bij een raadsbesluit vernoemd naar een terrein in Vasse gemeente Tubbergen in Overijssel. Deze laagbouwwijk, stedenbouwkundig geheel afwijkend van de rest van de wijk, ligt aan de oostrand van de Bijlmermeer en kwam in de loop van de jaren zeventig net als het Kantershof streng gescheiden van de hoogbouw tot stand en wordt ook wel de "Goudkust van de Bijlmer" genoemd. De wijk is gelegen in het noordoosten van de Bijlmermeer ten oosten van waar de Bijlmerdreef afbuigt naar rechts bij Gouden Leeuw en Groenhoven en over gaat in de 's-Gravendijkdreef. In het noorden en oosten grenst de wijk aan de Bijlmerweide en de Provincialeweg en in het zuiden gescheiden door een parkje aan het Kantershof. De wijk bestaat vrijwel geheel uit duurdere koopwoningen en zijn allemaal eengezinswoningen in twee of soms drie lagen, die toegankelijk zijn via de tuin. Het parkeren is geconcentreerd rond parkeerpleintjes, maar er zijn ook garageboxen. De woonstraten zijn smal en kronkelig aangelegd als woonerf en er is veel groen in de wijk aanwezig met waterpartijen en voetpaden. Alle woningen in deze wijk hebben de straatnaam Geerdinkhof en de huisnummering loopt tot 695. Binnen de wijk is dit met bordjes aangegeven om onnodig dwalen te voorkomen. Dwars door de wijk loopt van west naar oost de Geerdinkhofweg. Tot de openstelling van de zuidelijker gelegen Loosdrechtdreef in 1982 was dit een weg voor de doorgaande verkeer van de Bijlmermeer naar de Provincialeweg langs de Gaasp. Tegenwoordig is de weg niet meer voor doorgaand verkeer bestemd en het gedeelte voorbij het Geerdinkpad naar de Gaasp is een fietspad richting Veeneikbrug over de Gaasp naar het Diemerbos. Van noord naar zuid loop het Geerdinkhofpad door de wijk. Op de 's-Gravendijkdreef, die sinds 1997 is verlaagd, heeft bus 41 een halte en verbindt de wijk met het metrostation Ganzenhoef, het winkelcentrum Ganzenpoort en metrostation Kraaiennest met een nabijgelegen winkelcentrum. Waar de rest van de Bijlmermeer de laatste 20 jaar, vanaf eind jaren 1990, begin jaren 2000, voor een groot deel is vernieuwd is deze wijk nog steeds in zijn oorspronkelijke vorm.

Bruggen 1136-1138 waren drie bouwkundige kunstwerken in Amsterdam-Zuidoost. De verkeersstromen werden al bij het ontwerp en de aanleg en bouw van deze nieuwe woonwijk gescheiden gehouden. Er kwam een beperkt aantal dreven op een halfhoog dijklichaam voor het gemotoriseerd verkeer. Voor voetgangers en fietsers werd een fijnmazig systeem aan paden aangelegd. Gelijkvloerse kruisingen tussen deze twee systemen werden vermeden. Nadat Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken in de serie 1000-1099 de viaducten in de dreven had ontworpen kon hij vrijwel direct verder met de kleinere voet- en fietsbruggen. Ook daarbij bediende hij zich van standaardtypen brug. Deze zijn ook voor zover in de 21e eeuw nog aanwezig te herkennen aan standaard leuningen en vooral de borstweringen met ankergaten. Die borstweringen zijn enigszins plastisch door het toegepaste spuitbeton. Ook het nummerbord voor al die bruggen is standaard; een metalen plaatje aan een baluster, tussen de leuningen in. Niet alleen het ontwerp van deze voet- en fietsbruggen was standaard, ook de plaats was soms hetzelfde; een aantal bruggen lag boven een afwateringssysteem dat onder de honingraatflats doorstroomde. Voor bruggen 1136, 1137 en 1138 gold dat ze over het water lag dat onder het zuidelijk eind van flat Grunder, ontworpen door Fop Ottenhof, stroomde. Volgens de bestektekening ontwierp Sterenberg deze drie bruggen op 26 september 1968. In één moeite door ontwierp hij ook de bruggen 1143-1144. In 1969 begon men met heien. Ottenhof heeft zijn flat en de bruggen nooit gezien; hij overleed in september 1968. Ottenhof en de in 1996 overleden Sterenberg maakten beiden de sloop van flat en onderliggende bruggen niet mee. Al in het laatste decennium van de 20e eeuw begon een uitgebreide sanering, waarbij dijklichamen verdwenen en hoogbouwflats werden afgebroken. Grunder was in 2003 aan de beurt voor sloop. Op het terrein kwam laagbouw en het systeem aan voet- en fietspaden verdween en daarmee ook deze drie bruggen.

Brug 1139 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het voet- en fietsbrug werd aangelegd om de verbinding te maken tussen de de G-buurt en K-buurt. Aan de noordkant waren er de honingraatflats Grubbehoeve en Grunder. Aan de zuidkant Kleiburg en Koningshoef. Daartussendoor slingert het kilometerslange Gaasperparkpad, een hoofdverkeersader voor voetgangers en fietsers. Om water over te steken ontwierp Dirk Sterenberg met de Dienst der Publieke Werken de zogenaamde maaiveldbruggen. Bijna alle voet- en fietspaden in de Bijlmermeer liggen op maaiveldniveau, daar waar het autoverkeer op verhoogde dreven is geplaatst. Het type brug is ook in de 21e eeuw nog talrijk aanwezig in de wijk; een aantal moest echter plaatsmaken voor sanering etc. De maaiveldbruggen zijn herkenbaar aan de borstweringen met ankergaten, de specifieke grijze leuningen met blauwe balusters en het nummerplaatje in die leuningen. Ook de “buiten de brug” staande lantaarn is een regelmatig terugkerend onderdeel van dat brugtype. De brug is een broer van de even verderop liggende brug 1134. De brug kijkt uit op de blinde zijgevel van flat Kleiburg. De brug overleefde de sanering van de buurt, waarbij de flats Grunder en Koningshoef werden gesloopt.

Het Monument voor de stad Amsterdam is een kunstwerk, dat gelegen is in Amsterdam-Zuidoost. Kunstenaar Pieter Engels ontwierp voor 150.000 gulden voor de plek tussen de flats Groenhoven en Gouden Leeuw een beeld van 18.000 kilo Zweeds graniet, beton en staal. Het idee voor dit beeld kwam al in 1970 boven tafel en de gemeente Amsterdam vergoedde er toen 750 gulden voor. Het grootste deel van het kunstwerk bevindt zich echter onder de grond en dient als een bewaarplaats. Het geheel, geplaatst in 1977, bevat een aantal zaken die verwijzen naar die tijd in Amsterdam, zoals wat grondmonsters, water uit de Singel, Prinsengracht en het IJ. Ook een ademtocht van de kunstenaar bevindt zich onder de attributen. Zeventien kisten bevatten een tijdsbeeld dat begraven is. Films, kranten, weekbladen, foto's, een filmprojector en aarde van de Bijlmermeer en de Zeedijk. Dit is verzegeld in een roestvaststalen kist. Een vierkante plaat van Zweeds graniet dekt het monument af boven de grond. Diverse gouden letters heeft de kunstenaar laten graveren, met daarop de inhoud. De kunstenaar bepaalde dat de kist pas na 500 jaar geopend mocht worden. Als de kist dan geopend wordt kan er onder andere een filmpje teruggevonden worden waarop te zien is dat een reclamevliegtuigje de lap tekst achter zich aansleept: "Pieter Engels & Amsterdam 1977 groeten Amsterdam 2477", die tekst is ook terug te vinden aan de bovenzijde van de kist (NB voor de zekerheid werd ook een filmprojector meebegraven). Een opgeslagen radio-uitzending bevat het nieuws met gesteggel over de Tweede Kamerverkiezingen 1977 en de Treinkaping bij De Punt. Tegelijkertijd opende de kunstenaar bij de Nederlandsche Middenstandsbank een rekening met 100 gulden, die in 2477 pas opgenomen kan worden met alle rente erbij. Ook het rekeningboekje bevindt zich in een van de kisten. Het bedrag is dan bestemd voor nakomelingen van Engels en voor de oprichting van een Pieter Engelsmuseum. Het geheel werd in de grond gestopt door de Dienst der Publieke Werken. Koninklijke Saan takelde het rond 26 augustus 1977 op zijn plaats. Het kunstwerk kon op stevige kritiek rekenen. Een drietal kunstenaars onder leiding van Hans Verhoef zwoer dat het kunstwerk het jaar 1978 niet zou halen.