Gaasperplas (water)

Het Gaasperpark is een park in Gaasperdam, stadsdeel Amsterdam-Zuidoost, aan de noordelijke oever van de Gaasperplas, een kunstmatige recreatieplas, ontstaan door zandwinning ten behoeve van de ophoging voor de bouw van Gaasperdam. Het Gaasperpark wordt beheerd door Groengebied Amstelland en Recreatie Noord-Holland NV. Het behoort tot het Natuurnetwerk Nederland (NNN). De aanleg van het park startte in 1977 voor de Floriade van 1982. Na afloop van de Floriade werden bijna alle toevoegingen verwijderd, zodat een eenvoudiger stadspark overbleef. Een kunstwerk bestaande uit zes stalen dozen bij de voormalige ingang staat er nog. In het gebouw van het vroegere planetarium, dat in 1988 naar Artis is verhuisd, werd een congrescentrum gevestigd. Aan de Gaasperplas bevinden zich een waterspeeltuin, een jachthaventje en meerdere ligweides. In het park bevindt zich ook een windmolen van het type Tjasker. De Amsterdamse stadscamping 'Gaasper Camping' wordt door het park omringd. Aan de noordzijde van het Gaasperpark, bij de hoofdingang, bevindt zich het metrostation Gaasperplas. Aan de noordwestkant is het park sinds 2022 verbonden met het Brasapark dat op het dak van de Gaasperdammertunnel ligt. Er zijn plannen om het park een 'grote opknapbeurt te geven'. Deze zullen wel rekening moeten houden met de status van natuurgebied (NNN), en de status van 'landelijk gebied', dat wil zeggen geen horeca, geen bouwconstructies. Het Gaasperpark is bedoeld voor lichte recreatie, voor natuur. Het Rijk wil verbetering en versterking van het NNN, ook in het NNN-gebied in stadsdeel Zuidoost, rond de Gaasperplas en bij De Hoge Dijk.

De tweede Amsterdamse Floriade werd van 8 april tot 10 oktober in 1982 gehouden. Het was de 9e editie van de wereldtuinbouwtentoonstelling (AIPH) en de 3e in Nederland. De Floriade werd gehouden op de plek in Amsterdam-Zuidoost die nu het noordelijk deel van het recreatiegebied Gaasperplas vormt. De ingang van de Floriade bevond zich nabij het in 1977 geopende metrostation Gaasperplas. Na afloop van de Floriade werden bijna alle toevoegingen verwijderd, zodat een eenvoudiger stadspark (het Gaasperpark) overbleef. Dit in tegenstelling tot het Amstelpark, waar diverse onderdelen van de Floriade bleven bestaan. Het planetarium heeft nog dienstgedaan als horeca en huisvest tegenwoordig een congres- en zalencentrum. Het binnenwerk werd in 1988 verplaatst naar het Artis Planetarium. De 76 meter hoge uitkijktoren was een belangrijke attractie op de Floriade 1982. In 1983 werd de toren verplaatst naar het Europa-Park in Duitsland, waar ze nu nog steeds in gebruik is.

Brug 1368 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Deze duikerbrug is gelegen in de Valburgdreef. Deze dreef is aangelegd op het geplande traject van de verlenging van de Gooiseweg ten zuiden van de Gaasperplas tot aan de Gaasp. Dat traject werd echter maar gedeeltelijk aangelegd en omgedoopt tot Valburgdreef. Waar het westelijk deel aansluit op infrastructuur van dat van de wijk Holendrecht en Reigersbos wordt het naar het oosten toe steeds kariger. De eerste twee kruisingen waren nog dermate belangrijk dat er gekozen werd voor viaducten; bij de kruising met de Wageningendreef werd geopteerd voor een rotonde. Nog meer oostwaarts moet alleen nog een watergang overspannen worden, dus was een duiker onder het wegdek voldoende (er lag daarvoor een dam), al in de brug daarover nog enigszins verhoogd aangelegd. Na deze brug 1368 bloedt de Valburgdreef dood. Brug 1368 is later aangelegd dan 1987, maar verdere gegevens ontbreken vooralsnog.

Brug 1367 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug bestond tot de jaren negentig alleen in de planning. Bij de plannen van de verkeersstromen binnen de wijk Nellestein in 1968 zou de Gooiseweg nog doorgetrokken worden ten westen van de Gaasperplas met daar net ten zuiden van een bocht richting Driemond en Weesp. Die plannen gingen uiteindelijk niet door. Op het reeds aangelegde halfhoge dijklichaam werd wel het plaatselijk drevenpatroon vervolmaakt. In het verlengde van die Gooiseweg, die in 2021 eindigt bij de Gaasperdammertunnel werden de Langbroekdreef en Valburgdreef aangelegd. Die eerste kwam er al in 1982. Die latere in de jaren negentig.Ze moest de wijken Gein I-IV ontsluiten. Een directe aansluiting met de Gaasperdammerweg kwam er niet, maar wel met de Meerkerkdreef; de kruising van de drie dreven werd geregeld met een rotonde. Al bij het plannen van de verlenging van de Gooiseweg was een aantal kunstwerken ingetekend, maar met het uitstel verdwenen die van tafel. Bij de aanleg van de Valburgdreef werden er viaducten gelegd over twee voet- en fietspanden genoemd het Kelbergenpad en het Wisseloordpad. Beide viaducten kregen dezelfde opbouw en staan bekend onder respectievelijk de nummers 1366 en 1367. Het is onbekend wie de bruggen ontworpen heeft; ze zijn bijna geheel van beton. Brug 1367 is daarbij het kleinere broertje van brug 1366; ze hoeft alleen een voet- en fietspad te overspannen.

Brug 1488 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug werd aangelegd in het kader van de bouw van de woonwijk Gein III. Op het gebied van bruggenbouw was dit het domein van architect Dirk Sterenberg, die het bruggetje vanuit Hoorn als zelfstandig architect ontwierp voor de Dienst der Publieke Werken. Voor Gein en ook de naastgelegen wijk Reigersbos ontwierp hij betonnen en houten bruggen. Brug 1487 is er een uit de categorie houten bruggen. Deze brug is alleen bestemd voor voetgangers. De brug maakt deel uit van de infrastructuur oost-west in de wijk, die alleen bestemd is voor langzaam verkeer. Ontwerp, aanbesteding en bouw van de brug gebeurde nog in de tijd dat er voor deze wijk geen straatnamen waren vergeven; men moest het doen met Gein 3. Wel ging om een pakketje aan bruggen. Brug 1486, brug 1487 en brug 1488 werden gelijktijdig gebouwd, zie liggen van zuid naar noord over hetzelfde water. De brug heeft de kenmerken van de voet- en fietsbruggen die Sterenberg voor de wijk ontwierp. Betonnen brugpijlers dragen afgeronde jukken, die de houten liggers dragen. De balustraden en leuningen waren van dikke houten balken, geplaatst tussen betonnen borstweringen. Het houtwerk was hier blauw geschilderd. De balustrades en leuningen die Sterenberg in 1984 had bedacht kregen het zwaar te verduren van weersomstandigheden. De bovenbouw werd in begin 21e eeuw vervangen. De bestektekening vermeldt nog dat de brug geschikt is voor brandweerauto's.

Gaasperplas is een station van de Amsterdamse metro in het stadsdeel Amsterdam-Zuidoost. Het bovengrondse metrostation opende op 14 oktober 1977 en maakt deel uit van Gaasperplaslijn 53, waarvan het station het zuidelijke eindpunt vormt. Gaasperplas is het rustigste metrostation van lijn 53 met een reizigersaantal van slechts 3000 per dag. Even voorbij het metrostation ligt een opstelterrein met vier sporen. Dit opstelterrein werd, in verband met de komst van het nieuwe M5-materieel, tussen 2013 en 2016 gefaseerd uitgebreid en vernieuwd. Aan de noordwestzijde werd de metrobaan van 1982 tot en met 2020 gekruist door het viaduct van de A9. Sinds eind 2020 kruist de metrobaan de Gaasperdammertunnel en is het viaduct over de metrosporen in de Gaasperdammerweg verdwenen. Ten oosten van het station bevindt zich een busstation dat in 1982 in gebruik werd genomen. Hier halteren stadslijn 47, 49 en nachtlijn N85 (alle drie van het GVB). Van maandag t/m vrijdag in de vroege ochtend voor aanvang dagdienst vertrekken drie lijnen van Connexxion vanaf dit station (één rit per lijn) maar bieden geen aansluiting op de metro. Zijn naam dankt het station aan de gelijknamige Gaasperplas, de nabijgelegen recreatieplas. Direct ten oosten van het station bevindt zich de toegang tot het rondom deze plas aangelegde Gaasperpark. Dit park was in 1982 de locatie van de Floriade 1982. Het voormalige Planetarium naast de entree van het park is tegenwoordig in gebruik als kantoorgebouw annex congrescentrum. Ten oosten van het busstation staat een hotel. De Gaasper Camping, een van de drie stadscampings in Amsterdam en nog een ander hotel liggen op loopafstand. Aan de zuidzijde bij de ingang van het park bevindt zich een kleine horecagelegenheid. Aan de westzijde van het station ligt de buurt Nellestein, een onderdeel van de wijk Gaasperdam. Op het perron en in de stationshal van Gaasperplas staan enkele gekleurde sculpturen van baksteen in de vorm van tassen, koffers en andere bagagestukken. Dit kunstwerk is in 1978 vervaardigd door Antoine Mes.

Brug 1479 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De betonnen brug uit 1982 is gelegen in het Jan Schaeferpad. Dat pad verzorgt voor een noord-zuidverbinding door de wijk Gein. Ze voert over een afwateringstocht tussen het Vreeswijkpad en het Gerrit van den Boschpad. Ten noorden van die tocht zijn straten en pleinen vernoemd naar plaatsnamen (Vreeswijk), ten zuiden kregen straten en pleinen vernoemingen naar verzetsstrijders (Gerrit van den Bosch, communist, 1911-1944) Het ontwerp van de brug was in handen van de architect en kunstenaar Dirk Sterenberg werkend bij of voor de Dienst der Publieke Werken. Hij ontwierp voor Zuidoost diverse types brug, waarvan er van deze ettelijke in de wijk te vinden zijn (zie bijvoorbeeld brug 1348 en brug 1385). Ze zijn te herkennen aan de bijna artistieke sculpturen die de combinatie leuningen en banken in de balustraden op hun plaats houden. De brug draagt de kleuren grijs en blauw.

Brug 1485 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost, wijk Gein, buurt Gein Noordoost. De brug ligt over een afwateringstocht/sloot die tussen het Vreeswijkpad en het Gerrit van den Boschpad loopt. Ten noorden van die tocht zijn straten en pleinen vernoemd naar plaatsnamen (Vreeswijk, ten zuiden kregen straten en pleinen vernoemingen naar verzetsstrijders (Gerrit van den Bosch, communist, 1911-1944). In 1982 maakte architect Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken het ontwerp voor deze oeververbinding. Het maakte deel uit van een pakket aan bruggen in de wijken Gein III en IV, allemaal van de hand van Sterenberg, zie bijvoorbeeld ook de Jos Gemmekebrug. De brug steunt op betonnen landhoofden met dito borstweringen. Om de overspanning te dragen zijn vier betonnen brugpijlers neergezet met daarover twee jukken. De overspanning wordt gedragen door houten balken waarover een houten loopdek met split tegen de gladheid. De brug heeft begin 21e eeuw een nieuwe houten overspanning gekregen waarbij de oorspronkelijke dikhouten groen geschilderde leuningen vervangen zijn door een slankere opbouw. De brug heeft drie doorvaarten, waarvan de middelste 5,25 meter breed is; doorvaart is echter theoretisch; er is in de onderliggende ondiepe sloot geen scheepvaart mogelijk. De brug op maaiveldniveau ligt parallel aan de Vreeswijkbrug, die voor gemotoriseerd verkeer is bestemd en in een dijklichaam ligt.

De Vreeswijkbrug (brug 1375) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Alle bruggen in de 1300-serie liggen in die wijk. De vaste brug werd in 1982 neergelegd in de Wageningendreef over een gracht, die ten westen van de brug de aanduiding Wilnisgracht heeft. Bovendien ligt ze als gevolg van gescheiden verkeersstromen ten noorden van die gracht ook over het Vreeswijkpad (voet- en fietspad). Voetgangers en fietsers moeten gebruik maken van brug 1385 en brug 1485, die parallel aan de Vreeswijkbrug maar op maaiveldniveau liggen. Ten zuiden van de brug heeft de gemeente Amsterdam het idee van scheiding van snel en langzaam verkeer deels losgelaten; al het verkeer bevindt zich dan op maaiveldniveau. Dat laatste was tevens noodzakelijk om de Wageningendreef 200 meter zuidelijker onder de Wageningenmetrobrug te laten duiken. De brug is ontworpen door Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken, die talloze bruggen voor Amsterdam Zuidoost ontwierp. De brug vertoont overeenkomsten met andere bruggen van Sterenberg in de kanteelachtige balustrade; deze zijn bijvoorbeeld ook te vinden bij de RAI Amsterdam. De kantelen zijn beschilderd in de kleur blauw met een oranje bovenrand. Ten opzichte van andere bruggen in Zuidoost met vrij strakke architectuur heeft Sterenberg zich uitgeleefd in de brugpijlers in de vorm van Romaanse bogen, die paste hij eerder toe in de Holendrechtpleinbrug uit 1976/1977. Daarover liggen de betonnen liggers. De brug werd tegelijkertijd gebouwd met de Stoutenburgbrug (brug 1376), Woudrichembrug (1377) en brug 1378; alle bruggen in de Wageningendreef en haar vervolg Schoonhovendreef. De brug ging vanaf oplevering naamloos door het leven, maar kreeg op 30 augustus 2018 haar naam in een hele serie vernoemingen van soortgelijke bruggen in Zuidoost. De brug werd daarbij via het Vreeswijkpad indirect vernoemd naar Vreeswijk. Bus 47 rijdt over de brug. Amsterdam Zuidoost kent ook de Vreeswijkmetrobrug.

Brug 1487 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug werd aangelegd in het kader van de bouw van de woonwijk Gein III. Op het gebied van bruggenbouw was dit het domein van architect Dirk Sterenberg, die het bruggetje vanuit Hoorn als zelfstandig architect ontwierp voor de Dienst der Publieke Werken. Voor Gein en ook de naastgelegen wijk Reigersbos ontwierp hij betonnen en houten bruggen. Brug 1487 is er een uit de categorie houten bruggen. Deze brug is alleen bestemd voor voetgangers en fietsers. De brug maakt deel uit van de infrastructuur oost-west in de wijk, die alleen bestemd is voor langzaam verkeer. Ontwerp, aanbesteding en bouw van de brug gebeurde nog in de tijd dat er voor deze wijk geen straatnamen waren vergeven; men moest het doen met Gein 3. Wel ging om een pakketje aan bruggen. Brug 1486, brug 1487 en brug 1488 werden gelijktijdig gebouwd. De brug heeft de kenmerken van de voet- en fietsbruggen die Sterenberg voor de wijk ontwierp. Betonnen brugpijlers dragen afgeronde jukken, die de houten liggers dragen. De balustraden en leuningen waren van dikke houten balken, geplaatst tussen betonnen borstweringen. Het houtwerk was hier oranjegeel geschilderd. De balustrades en leuningen die Sterenberg in 1984 had bedacht kregen het zwaar te verduren van weersomstandigheden. De bovenbouw werd in begin 21e eeuw vervangen. De bestektekening vermeldt nog dat de brug geschikt is voor brandweerauto’s.

Brug 1385 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De betonnen brug uit 1982 zorgt voor de verbinding tussen het Wamelplein en de kade van de Wilnisgracht en voert over diezelfde gracht; alles in de wijk Gein. De vaste brug werd aangelegd in het kader van de gescheiden verkeersstromen in de wijk Zuidoost. Gemotoriseerd verkeer rijdt daarbij op brede dreven op dijklichamen; voetgangers en fietsers bewegen zich op maaiveldniveau. Brug 1385, alleen toegankelijk voor voetgangers, ligt dan ook parallel aan de verkeersbrug Vreeswijkbrug (brug 1375) in de Wageningendreef. Het ontwerp van de brug was in handen van de architect en kunstenaar Dirk Sterenberg werkend bij of voor de Dienst der Publieke Werken. Hij ontwierp voor Zuidoost diverse types brug, waarvan er van deze ettelijke in de wijk te vinden zijn (zie bijveerbeeld brug 1348 en brug 1384). Ze zijn te herkennen aan de bijna artistieke sculpturen die de combinatie leuningen en banken in de balustraden op hun plaats houden. De brug draagt de kleuren grijs en blauw.

Brug 1383 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug maakt deel uit van het voet- en fietspadensysteem in de wijk Gein I-IV. Die wijken werden ingericht rond 1982. Zelfstandig architect Dirk Sterenberg ontwierp vanuit Hoorn voor de Dienst der Publieke Werken talloze bruggen alleen bestemd voor voetgangers en fietsers, zo ook deze brug 1383. Ze is gelegen tussen de bebouwing van de Voorthuizenstraat en steekt een gracht over naar het Wamelplein. Brug 1383 is er één vanuit een serie die allemaal hetzelfde uiterlijk hebben. Per twee pijlers is er een aan de onderzijde een afgerond juk geplaatst die de liggers draagt. De brug kreeg in 1982 stevige dikke houten balken als leuning en ook de borstweringen zijn elders in Reigersbos bij tientallen bruggen te vinden, zoals bij de Jean-Paul Sartrebrug (brug 1264) en brug 1358. Brugdek en leuningen waren niet bestand tegen het Nederlandse weer. De bovenbouw, origineel bestaand uit rode beschilderde balken, werd begin 21e eeuw vervangen door slankere leuningen naar model van Haasnoot Bruggen, die relatief veel bruggen bouwde en vernieuwde in Amsterdam.