Nieuwezijde

Spuistraat 129-131 is een gebouw in Amsterdam-Centrum.

Het voormalige Amsterdamse Hoofdpostkantoor (thans winkelcentrum Magna Plaza) is gelegen aan de Nieuwezijds Voorburgwal achter het Paleis op de Dam. Het gebouw is opgetrokken in een mengvorm van neostijlen, waarbij met name neogotische en neorenaissancistische elementen zijn gebruikt (ook wel: postkantorengotiek). Het behoort tot 6de in de 'Top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg' uit 1990.

De Donkere sluis was een overkluisde brug in Amsterdam, die de ongedempte Nieuwezijds Voorburgwal verbond met de Nieuwezijds Achterburgwal (de hedendaagse Spuistraat) ter hoogte van de Mozes en Aaronstraat. Zeer waarschijnlijk heeft de term sluis hier, zoals vaker in Amsterdam, betrekking gehad op een stenen brug en niet op een keersluis. Het water was bevaarbaar, en er waren deuren die toegang gaven tot de kelders van de huizen die op en tegen de brug waren gebouwd. De overkluizing is onder meer te zien in de stadsplattegrond van Gerrit de Broen van rond 1748. Hij tekende de walkanten van Nieuwezijds Voor- en Achterburgwal en het Singel scherp in, maar liet ter plaatse van de overkluizing de walkanten weg (er is enige golfslag te zien). In de 18e eeuw bevond zich hierop de stadspaardenstal, die in 1755 betrokken werd door het nieuwe Generaal Post-Comptoir. Deze instelling groeide uit tot het Hoofdpostkantoor, dat in 1854 een nieuw gebouw op deze plek betrok waarvoor de woonhuizen gesloopt werden. Dit gebouw is in 1890 vervangen door het huidige gebouw, dat tot in de jaren 90 van de twintigste eeuw dienst deed als hoofdpostkantoor, maar dat inmiddels als winkelcentrum Magna Plaza door het leven gaat. De brug was daarvoor al verdwenen, met de demping van de beide voorburgwallen.

De Jan Roodenpoortstoren was een bouwwerk op de hoek van het Singel en de Torensteeg in de binnenstad van Amsterdam. De oorspronkelijk middeleeuwse verdedigingstoren, die deel uitmaakte van de Jan Roodenpoort, werd na de aanleg van het eerste deel van de grachtengordel in 1616 verfraaid, waarschijnlijk naar ontwerp van Hendrick de Keyser. Met z'n nieuwe spits was het gebouw bijna 55 meter hoog en het diende als openbare klokkentoren en gevangenis.

De (Amsterdams: het) Singel is een Amsterdamse gracht, die vanaf het IJ tot het Muntplein loopt, alwaar hij uitmondt in de Binnen Amstel.

De Torensluis (brug nr. 9) is een karakteristieke boogbrug over het Singel in de Binnenstad van Amsterdam en met 42 meter een van de breedste van de stad. De oorzaak hiervan is dat op de brug een toren heeft gestaan, de Jan Roodenpoortstoren. Tijdens het ontwerp van de brug in 1648 ontstond het plan om op de zeer brede brug winkelhuisjes te bouwen, net zoals op de Rialtobrug in Venetië. Door de verhuur zou dan een deel van de bouwkosten van de brug worden terugverdiend. Maar men zag hier toch vanaf vanwege de grote verkeersstroom die de brug te verwerken zou krijgen. Op een schilderij van H.G. ten Cate uit 1829 is te zien dat er later toch enige huisjes op de brug zijn gebouwd, tegen de toren aan. Deze zijn verwijderd toen ook de toren gesloopt werd. De brug was ook als marktplein in gebruik. De brug dateert uit 1648 en is de oudste Amsterdamse brug die in z'n originele staat bewaard is gebleven. De kerkers onder de toren zijn nog steeds in het bruggenhoofd aanwezig. De kerkers zijn gerestaureerd en toegankelijk gemaakt voor publiek. Daar worden nu exposities en evenementen georganiseerd. Sinds 2003 zijn de contouren van de aanwezig gebleven fundamenten in de keitjesbestrating zichtbaar. Op de brug bevindt zich sinds 1987 een bronzen borstbeeld van Multatuli (Eduard Douwes Dekker), gemaakt door Hans Bayens

De Mozes en Aäronstraat is een korte straat in het centrum van Amsterdam. De straat loopt van oost naar west en begint bij de Dam ter hoogte van de Eggertstraat vlak bij de Nieuwendijk. Vervolgens loopt de straat met een flauwe bocht door tot de Nieuwezijds Voorburgwal. Een markant gebouw aan de straat is het Paleis op de Dam dat met de linkerzijde aan de straat grenst en daar twee dienstingangen heeft. De Mozes en Aäronstraat loopt langs de noordzijde van het Paleis langs. Een ander markant gebouw aan de straat is de Nieuwe Kerk die aan de noordzijde van de straat is gelegen. De Paleisstraat loopt langs de andere kant van het paleis aan de zuidzijde. Tramlijn 14 reed van 1915-1942 en van 1982-2018 in één richting aan de linkerzijde vlak langs het paleis door de straat richting Raadhuistraat en had na de herprofilering van de Dam een halte in de straat in plaats van op de Dam bij de Nieuwedijk. Ook voor het overige verkeer is het een eenrichtingstraat. Oorspronkelijk was de rijrichting echter omgekeerd. De straat is bij een vernoemd naar de oudtestamentische figuren Mozes, leider tijdens de uittocht uit Egypte en Aäron, hoofd van de priesterschap. De straat is gelegen tussen het voormalige stadhuis dat in 1808 het koninklijk paleis werd (wereldlijk gezag Mozes) en de Nieuwe Kerk (geestelijk gezag Aäron). De datum dat de straat deze naam kreeg is niet bekend. In 1942 (tijdens de bezetting in de tweede wereldoorlog) werd de straatnaam gewijzigd in Poststraat. Ook veel andere namen van Amsterdamse straten en parken die naar joden of toen nog levende leden van het koninklijk huis verwezen werden toen aangepast. Deze naamsverandering werd vlak na de bevrijding teruggedraaid, op 18 mei 1945.

De Zes lantaarns bij het Paleis op de Dam vormen één rijksmonument in Amsterdam-Centrum.

Singel 166 is een huis op de Amsterdamse Singel, een grachtenpand. Het is een van de smalste huizen in Amsterdam. De voorgevel van dit huis is slechts 1.80 meter breed. De voorgevel van dit huis is een zogenaamde lijstgevel. Het huis staat schuin tegenover de Torensluis. Het huis is driehoekig, 16 meter diep en aan de achterkant 5 meter breed Het huis op Singel 166 is smal, echter nummer 7 heeft de smalste voorgevel van Amsterdam en Oude Hoogstraat 22 is het smalste huis van Amsterdam.

Het Koninklijk Paleis Amsterdam (bekend als het Paleis op de Dam en soms als het Stadhuis op de Dam) is een paleis op de Dam in de binnenstad van Amsterdam. Het paleis is in gebruik door het Koninklijk Huis als ontvangstpaleis en wordt gebruikt voor tentoonstellingen. Het werd tussen 1648 en 1665 gebouwd als stadhuis, naar ontwerp van architect Jacob van Campen, en ingewijd op 29 juli 1655. Het bouwwerk wordt gezien als Nederlands belangrijkste historische en culturele monument van de Gouden Eeuw. Het Paleis op de Dam is venster nummer 24 van de Canon van Amsterdam.

Het huis De Dolphijn is een grachtenpand aan het Singel 140-142 te Amsterdam. De bekendste bewoner was Frans Banninck Cocq, die er woonde toen Rembrandt tussen 1640 en 1642 de schutterscompagnie van Cocq portretteerde op een schilderij dat we thans kennen als De Nachtwacht.

Neptunus is een kantoorgebouw gelegen in Amsterdam-Centrum tussen de Nieuwezijds Voorburgwal en Spuistraat. Het gebouw werd neergezet in de jaren 1914-1915 als kantoor voor "De Vereeniging van Nederlandsche gezagvoerders en stuurlieden ter koopvaardij"; Neptunus is god van de zee (of golven etc.). Dit gebouw vloeide voort uit de oprichting in 1912 van een "NV van Nederlandsche gezagvoerders en stuurlieden ter koopvaardij", waarvan De Vereeniging enig aandeelhouder was. Zij werden op 1 januari 1914 eigenaar van een complex aan de Nieuwezijds Voorburgwal 128-130 en Spuistraat 83. De bebouwing werd gesloopt en vanaf april 1914 werd er gebouwd aan een winkel/kantoorpand naar ontwerp van architect Piet Hein van Niftrik. In juli 1914 volgde een "eerstesteenlegging". Het jaartal van opening wordt middels gevelstenen vermeld (Anno 1915). Het gebouw zou opgeleverd moeten worden op 1 januari 1915, het werd geopend op 30 of 31 maart 1915. De directeur van de NV overhandigde het gebouw direct aan De Vereeniging. Die vereniging nam vervolgens de tweede etage in gebruik met een luxe inrichting, zoals betimmeringen van eikenhout, een kaartentafel, ramen van gefigureerd glas met afbeeldingen van havensteden in Nederland. In de schouw werd het tegeltableau Het kanonschot geplaatst naar een schilderij van Willem van de Velde de Jonge. De gevel is opgetrokken uit baksteen en zandsteen en er zijn ornamenten in verwerkt die verwijzen naar de scheepvaart. Zo zijn naast de entree trossen te zien. Het heeft de stijl van traditioneel bouwen vermengd met invloeden van de art-nouveau en de stijl van Berlage. Opvallend zijn de ronde erkers en beide gevels. De gevel aan de Spuistraat is soberder uitgevoerd. Hoog in de gevel is slechts één gevelsteen te zien in de vorm van een vat/ton omwikkeld met touw. De steen komt uit de tweede helft van de 17e eeuw, maar lijkt los te staan van de steen waar ze op gemetseld is en het gebouw zelf. Op 16 maart 2004 werd het gebouwencomplex tot gemeentelijk monument verklaard. In 2021 zijn er winkels en kantoren gevestigd. In 1932 kreeg het gebouw een veel hogere buurman van tien verdiepingen: Candida, dat in 2001 al tot rijksmonument werd verklaard.