Blasiusstraat

De Nieuwe Amstelbrug (brug nr. 101) in Amsterdam is een dubbele basculebrug op de grens tussen De Pijp in Amsterdam-Zuid en Amsterdam-Oost.

De latere Karel I sigarenfabriek kreeg haar eerste vestiging in Amsterdam. Ze werd gevestigd op de terreinen die de gemeente Amsterdam in 1896 had geannexeerd van de gemeente Nieuwer-Amstel. Het fabriekje was vanaf 1900 gevestigd in de Wiegelstraat 3. Dat was een straat met voornamelijk woonhuizen bij de Amsteldijk, vermoedelijk was er dus geen sprake van een echte fabriek. De sigarenmakerij was in handen van Henri van Abbe. Hoewel de fabriek niet erg groot was, werden er regelmatig vacatures uitgezet. In 1904 verhuisde de firma H.J. van Abbe naar de iets noordelijker gelegen Rustenburgerstraat, een gebouw met een bedrijfsruimte, dat al eerder een sigarenfabriek(je) herbergde. Het Algemeen Handelsblad meldde in 1904 een personeelsbestand van 100 werklieden. Ook hier ging het werven van personeel door. Van Abbe zou er tot circa 1911 een vestiging houden. Ondertussen werd een "filiaal" geopend in Eindhoven, alwaar in 1908 een staking uitbrak. Sommige kranten meldden nog dat de firma in Amsterdam gevestigd was. Van de twee sigarenfabrieken in Amsterdam is in de 21e eeuw niets meer terug te vinden in het straatbeeld. De Wiegelstraat verdween geheel bij de aanleg van de Diamantbuurt. Het gebouw aan de Rustenburgerstraat verdween vermoedelijk in de jaren tachtig toen het gebouw samen met een gebouw van de Gemeentetram op de hoek met de Amsteldijk tegen de vlakte ging. Er kwam ter plekke een uitbreiding van het Stadsarchief Amsterdam achter het Raadhuis van Nieuwer-Amstel. Dat "nieuwe gebouw" van ingenieur H. ’t Hoen haalde 2008 niet. Het Stadsarchief was verhuisd naar Gebouw De Bazel, er volgde afbraak ten faveure van nieuwbouw voor een hotel. Het huisnummer 5 keerde daarbij niet terug. Het merk Karel I werd al in 1969 verkocht en de fabriek in Eindhoven werd in 1971 getroffen door een uitslaande brand. De gebouwen gingen in 1997 tegen de vlakte, al wat restte was een muur.

Gezicht op Amsterdam vanaf de Amsteldijk is een schilderij van Jacob van Ruisdael in het Amsterdam Museum.

Het Polderhuis in de wijk Pijp in Amsterdam-Zuid is een arbeiderswoning die in 1865 werd gebouwd in opdracht van Jan van Bemmel. In die tijd behoorde dit gebied nog tot de gemeente Nieuwer-Amstel, en bestond de omgeving voornamelijk uit gras, tuinderijen en luxe buitens aan de Amstel voor de rijke Amsterdammers. De rest van De Pijp, met zijn typische pijpenladen, werd na de annexatie door Amsterdam in 1896 uit de grond gestampt. Het Polderhuis is op verschillende bijzondere manieren duurzaam gerenoveerd. Sinds 2001 heeft het Polderhuis de status van gemeentelijk monument.

De Sint-Willibrordus(kerk) buiten de Veste was een rooms-katholieke parochiekerk in Amsterdam, gelegen op de hoek van Amsteldijk en Ceintuurbaan in De Pijp, stadsdeel Amsterdam Oud-Zuid. Het was de grootste kerk van architect Pierre Cuypers. Er is, met tussenpozen, tussen 1871 en 1924 aan de kerk gebouwd. In de beginjaren van de twintigste eeuw werkt ook zijn zoon, de architect Jos Cuypers, aan de kerk. De kerk is gebruikt van 1873 tot 1966 en werd daarna gesloopt. De parochie verhuisde naar een gebouw dat bekendstaat als "Afrikahuis".

Sint Willibrordusstraat 1-13 te Amsterdam is een strook bebouwing aan de Sint Willibordusstraat in de Willibrordusbuurt in Amsterdam-Zuid. De strook betreft twee gemeentelijke monumenten (nrs. 222070 en 222071)

De Bergenvaarderskamer was een gildehuis in de gemeente Nieuwer-Amstel van schippers en kooplieden die voeren op Bergen in Noorwegen en voornamelijk stokvis importeerden.

Nieuwer-Amstel is de voormalige naam van de gemeente Amstelveen die in het noorden grenst aan de zuidkant van Amsterdam. De gemeente Nieuwer-Amstel werd in 1795 gevormd op het gebied van de ambachtsheerlijkheid van Amstelveen en Nieuwer-Amstel. Ten tijde van de Franse bezetting tussen 1810 en 1814 was het de hoofdplaats van een kanton in het Franse Zuiderzeedepartement. De gemeente werd in 1877, 1896 en 1921 deels door Amsterdam geannexeerd. In 1964 werd de naam gewijzigd in Amstelveen, naar de toen belangrijkste plaats in de gemeente.

Het voormalige raadhuis van de gemeente Nieuwer-Amstel aan de Amsteldijk, aan de rand van De Pijp, in het stadsdeel Amsterdam-Zuid huisvestte van 1914 tot 2007 het Amsterdamse Gemeentearchief. Sinds 2017 opende het Pestana Amsterdam Riverside hotel op deze locatie.

Het Huis met de Kabouters is een 19e-eeuws gebouw in Amsterdam, zo genoemd omdat de gevel versierd is met twee figuren van kabouters. Het gebouw werd in 1984 aangewezen als rijksmonument. Het huis staat aan Ceintuurbaan 251-255 in De Pijp in Amsterdam-Zuid, nabij de Nieuwe Amstelbrug over de Amstel. Het gebouw is 27 meter breed, 13 meter diep en 17 meter hoog, en omvat drie panden bestaande uit een bel-etage, drie woonverdiepingen en een kapverdieping. Er zijn twaalf appartementen in ondergebracht, waarvan zeven worden verhuurd en vijf in particulier eigendom zijn. Het rijk versierde huis uit 1884 is opgetrokken uit baksteen, afgewisseld met kalksteenblokken en -banden, en heeft drie houten erkers. Het werd ontworpen door A.C. Boerma in een mengeling van verschillende bouwstijlen, met neogotische elementen als spitsbogen en spuwers, neorenaissance-elementen als kruiskozijnen en natuurstenen blokken en elementen van de chaletstijl (vooral het vele houtsnijwerk). De gevel is versierd met verschillende ornamenten, waaronder fantasiefiguren van kabouters, engeltjes (putti) en adelaars. De kabouters, twee figuren van tweeënhalve meter groot ter hoogte van de daklijst, werpen elkaar een bal toe. Volgens de overlevering wordt de bal stiekem door de kabouters overgegooid, òf om middernacht, òf alleen met oudjaar, òf alleen op 29 februari in schrikkeljaren. Het is niet bekend waar de kabouters symbool voor staan; er worden verschillende verklaringen voor gegeven. Mogelijk representeren ze de twee aannemers die samen aan het gebouw werkten, of symboliseren ze de opdrachtgever, die Van Ballegooijen heette.

Het Cullinanplein is een plein in Amsterdam-Zuid. Het plein, voetgangersgebied, ligt in de Nieuwe Pijp, de Diamantbuurt. Die buurt werd gebouwd op wat eeuwenlang agrarisch gebied was in de 19e eeuw bestuurd door de gemeente Nieuwer-Amstel. Die gemeente had tegen de gemeente Amsterdam een woonwijkje ingericht, al duurde het nog een tijd voordat er sprake was van stadsbebouwing. Die kwam op gang in de jaren negentig van de negentiende eeuw, nog eens benadrukt door de bouw van het Raadhuis van Nieuwer-Amstel. Een van de historische grenzen tussen Nieuwer-Amstel en Amsterdam werd aangegeven door een tolpoort op de Amsteldijk (Utrechtsche Zijde), waarvan de naam nog terug te vinden is aan de Tolstraat. Het raadhuis kwam na de grootscheepse annexatie in 1896 binnen Amsterdam te liggen, net ten noorden van die Tolstraat. De hele buurt werd vervolgens, waar dat nog niet het geval was, volgebouwd tot in de jaren twintig van de 20e eeuw. Bij de inrichting daarvan was hier geen plein gepland. Het waren voornamelijk allemaal woningen (en een enkele winkel) rondom de diamantslijperij Koninklijke Asscher Diamant Maatschappij uit 1906, toen nog niet koninklijk. Samen met het raadhuis zijn dat de grootste gebouwen en blikvangers van de buurt; het plein ligt tussen de achtergevel van het raadhuis en de zijgevel van de slijperij; beide gebouwen zijn rijksmonument. Het Cullinanplein ontstond pas in de 21e eeuw toen er tussen genoemd raadhuis en fabriek sanering plaatsvond, waarbij een open ruimte (waar voorheen een groot archief stond) in de dichtbebouwde buurt gewenst was. De naam verwijst naar de grote diamant Cullinan gevonden bij het dorp Cullinan in Zuid-Afrika. De pleinnaam komt voor het eerst in officiële stukken van 2016 voor, maar werd pas in 2018 definitief vastgelegd. De diamant werd gekloofd en geslepen in aangehaalde fabriek. Het plein heeft slechts één huisnummer (Cullinanplein 1). Het straatnaambord, aangemaakt bij oplevering, geeft aan dat het plein in de Diamantbuurt ligt. Echter, administratief ligt het net daarbuiten in de Willibrordusbuurt; een buurt vernoemd naar de in 1971 gesloopte kerk Sint-Willibrorduskerk buiten de Veste. Vanuit het raadhuis hangt een loopbrug over het oostelijk eind van het plein.

Tolstraat 203 te Amsterdam is een gebouw aan de Tolstraat in Amsterdam-Zuid. Eeuwenlang lag hier tot diep in de 19e eeuw agrarisch gebied; de laatste jaren onder beheer van de gemeente Nieuwer-Amstel. Het gebied had op enkele bouwkernen voornamelijk landbouwgronden. In de noordoosthoek kwam aan het eind van die eeuw stadsbebouwing van de grond, Nieuwer-Amstel bouwde hier tegen de stadsbebouwing aan van Gemeente Amsterdam, waaronder ook het Raadhuis van Nieuwer-Amstel. Nieuwer-Amstel wilde zich hier profileren als aparte gemeente tegenover de grote stad. Het bleek een ijdele poging. In 1896 slokte Amsterdam een groot deel van Nieuwer-Amstel hier op. Het had het nodig voor woningbouw voor de groeiende bevolking, maar ook voor nieuwe plaatsen voor industrie die uit de binnenstad moest verdwijnen. Aan de rand wat toen de stadsbebouwing van Amsterdam was geworden (zuidgrens Rustenburgerstraat) werd in 1907/1908 gebouwd aan wat de diamantslijperij van de Koninklijke Asscher Diamant Maatschappij zou worden. De lange strook bebouwing langs de Tolstraat, die refereert aan de Tolpoort, die de voormalige scheidslijn tussen de twee gemeenten aangaf. Los van het fabrieksgebouw, maar op het terrein werd een portiersloge neergezet in dezelfde art-nouveaustijl van architect Gerrit van Arkel. Het gebouw wordt net als het hoofdgebouw gekenmerkt door toepassing van allerlei variaties in (kleuren) baksteen en natuursteen. Metselverbanden en toepassing van banden en dorpels geven het gebouw een lichte uitstraling. Tegenover het grote hoofdgebouw heeft deze voormalige asymmetrische portiersloge slechts één bouwlaag met in de noordwestpunt een torentje met klokwerk. Het gebouwtje werd op 23 december 2004 tot rijksmonument verklaard onder nummer 527801; het maakt ook deel uit van monumentencomplex 527799 van de diamantslijperij zelf. Het gebouwtje staat achter de Terreinafscheiding Tolstraat, dat op zich ook weer een rijksmonument binnen het complex is. De portiersloge werd tot monument verklaard vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarden als ook het afwijkend gebruik. Bovendien is het een goed bewaard gebouw in de art-nouveaustijl, nauw verwant aan het hoofdgebouw.