Verandering van richting

Vossiusstraat 21-32 te Amsterdam is een bouwblok gelegen aan de Vossiustraat te Amsterdam-Zuid. De Vossiusstraat, per raadsbesluit van 19 november 1879 vernoemd naar Gerardus Vossius, was in eerste instantie maar een kort straatje. Ze werd aangelegd in een strook ten zuiden van het latere Vondelpark. Ze liep vanaf de Stadhouderskade eigenlijk maar tot huisnummer 21. Ze werd vergezeld door het noordelijker gelegen Schapenburgerpad dat veel verder doorliep. In het begin van de 20e eeuw was enige grond alhier in handen van de "Algemene Maatschappij van Levensverzekering en Lijfrente". Nadat die verzekeringsmaatschappij tot overeenstemming was gekomen met de gemeente Amsterdam over het doortrekken van de straat en overdracht van het beheer, kon er vanaf het Schapenburgerpad gebouwd worden aan twaalf herenhuizen langs de Vossiustraat. Overigens moest de Maatschappij het doortrekken van de straat zelf bekostigen. Het ontwerp van dit blok is weliswaar van één hand, maar de architect is vooralsnog onbekend. Men vermoedt enerzijds de heer J. Draijer, die echter voornamelijk als makelaar bekend stond. Rond 1900 was er nauwelijks scheiding tussen beroepen pandeigenaar, makelaar en architect. Een andere naam die wel genoemd wordt in Schermhaven, maar deze naam komt binnen de gemeente Amsterdam niet voor. Het blok van twaalf herenhuizen in traditionele opzet bevat bij de portieken enig beeldhouwwerk in de vorm van eekhoorns, bloemen of het “beeldmerk” van de maatschappij. Overigens is de verlenging van die Vossiusstraat niet alleen aan de bebouwing te zien (de huizen zijn dieper ten opzicht van de nummers 20 en lager), de straat gaat ter hoogte van huisnummers 20 en 21 naar een hoger straatpeil. Op 26 juni 2012 werd het bouwblok tot gemeentelijk monument verklaard.

De Crystal houses (Kristalhuizen) zijn een aantal vernieuwde winkelpanden in de P.C. Hooftstraat in Amsterdam-Zuid. Aan het eind van de 19e eeuw verrezen hier panden in voornamelijk de eclectische bouwstijl, die in al haar versies toch min of meer één geheel vormden. De huisnummers 94 en 96 waren twee vrijwel identieke woon-/winkelhuizen met een witte bepleistering, gebouwd in circa 1890, architect H. Pleiter. De nieuwe eigenaar van de gebouwen begin 21e eeuw zag mogelijkheden tot verruiming van het gebruik van de panden. Hij wilde de gebouwen een moderner aanzien geven. Vanaf 2008 werden ontwerpen gemaakt waarbij in eerste instantie de gebouwen een voorgevel zouden krijgen van glasstenen. Bovendien zouden de gebouwen flink hoger worden. Daarop kwam bezwaar van de welstandscommissie, die het ontwerp wat al te “wild” vond voor deze buurt. Daarop werd het ontwerp aangepast. De voorgevel zou van op de eerste woonetage een overgang laten zien van glassteen naar baksteen. Daaronder is dus een geheel glasstenen gevel ontstaan. Daarboven werd een 19e-eeuwse bakstenen etage geprojecteerd met houten vensters en idem dakplint. Het pand werd afgebouwd met een dak met pannen. De glazen stenen geven het pand een enigszins groen uiterlijk. Het gebouw werd tijdens dit traject gedurende 2014 en 2015 geheel afgebroken, er werd een kelder gestort en een stalen constructie neergezet. Bij oplevering was er nog maar sprake van één huisnummer, zonder toegang naar de bovenwoningen. Het gebouw werd wel wat hoger, maar past nog in het straatbeeld. Een jaar na de oplevering begon de voorgevel barsten te vertonen en men vreesde het ergste. Na studie bleek het te gaan om barsten in de polymeerlijm. Het glas bleek bij wisseling koud/warm meer uit te zetten en te krimpen dan was voorzien. De op scheuren lijkende gevolgen werden beschouwd als onderdeel van de nieuwe experimentele architectuur. De stenen kwamen uit Venetië. Het modehuis Chanel vestigde zich in april 2016 tijdelijk in het gebouw, de firmanaam is in de glasgevel verwerkt. In 2018 vertrok Chanel naar een ander gebouw in de P.C. Hooftstraat en moest de voorgevel aangepast worden. In april 2019 opende Hermès na een uitvoerige verbouwing van meer dan een jaar een nieuw filiaal in het pand. In 2016 kreeg het de Glas Award toebedeeld, samen met Museum Voorlinden.

De Van de Veldestraat is een relatief korte straat in het Museumkwartier Amsterdam-Zuid. De straat werd op 10 juni 1880 per raadsbesluit vernoemd naar de broers en schilders Adriaen van de Velde (bekend van landschappen) en Willem van de Velde de Jonge (zeegezichten). De gehele straat is voetgangersgebied.

The brick pixelation bestaat uit twee vernieuwde winkelpanden in de P.C. Hooftstraat in Amsterdam. Aan het eind van de 19e eeuw, hier ongeveer 1875, verrezen aan deze straat gebouwen in voornamelijk de eclectische bouwstijl, die in al haar versies toch min of meer een geheel vormden. De vier huizen op P.C. Hoofstraat 136-142 bestonden daarbij uit vier gelijke panden van vermoedelijk architect of opdrachtgever H.C. Scholten. Gebouwen werden grotendeels opgetrokken uit baksteen met de verdeling souterrain, drie woonlagen en een zolder. De P.C. Hooftstraat werd in de 20e eeuw steeds meer een winkelstraat voor het duurdere/luxere segment en woonhuizen werden daarbij omgebouwd. Het souterrain werd daarbij samengetrokken met de beletage, zodat een begane grond van circa vijf meter hoogte ontstond waar winkels met etalages in ondergebracht konden worden. Daarbij werd de wens steeds duidelijker om een “opener beeld” te creëren, dat wil zeggen meer glas. Een van de eerste gebouwen in die categorie werd de Crystal houses van MVRDV (2018). Dit werd op de voet gevolgd door The looking glass van UNStudio waarbij glasstroken over de volledige hoogte van de voorgevel kwamen te liggen, waardoor de nadruk ook bleef liggen bij de baksteenelementen. Het jaar daarop begon de transformatie van P.C. Hoofstraat 140-142. Opnieuw kwam een ontwerp van UNStudio tot uitvoer, die een balans zocht tussen de oude en nieuwe bouw. Allereerst werden de gebouwen samengetrokken, daarna werd een nieuwe gevel opgetrokken. De begane grond kreeg daarbij rondom de glaspartijen “stenen” van roestvast staal met daarop verlijmd glas. De daadwerkelijke glaspartijen voor etalages en toegangsdeur werden verdiept aangelegd in stalen kaders; de ruiten zijn daarbij hellend geplaatst. De entree tot de bovenwoningen, de deurklink en de deurbel zijn geheel geïntegreerd in deze materiaalsoort maar dan met ondoorzichtig glas. De overgang naar de woonetages bestaat uit een horizontale lijst met daaronder de oude baksteenmotieven. De voorgevel van de twee woonetages zijn uitgevoerd in donkergrijs baksteen waarbij verspreid over de eerste verdieping de pixelstenen terugkeren om de overgang naar de tweede verdieping aan te geven (geheel grijs baksteen). (Het model van) De daklijst stamt vervolgens weer uit de 19e eeuw en gaat over naar de zolderetage met twee dakkapelletjes, uitgevoerd in het originele ontwerp. Het gebouw werd in het voorjaar van 2020 opgeleverd; Louis Vuitton trok er vrijwel direct in. In december 2020 werd de gevel beschadigd bij een ramkraak.

De Pieter Cornelisz Hooftstraat, meestal P.C. Hooftstraat genoemd en door sommigen de PC, is een straat in Amsterdam-Zuid. De straat werd in 1872 vernoemd naar de geschiedkundige, dichter en toneelschrijver Pieter Corneliszoon Hooft (1581-1647). De straat loopt vanaf de Stadhouderskade tot aan het Vondelpark en wordt gekruist door de Hobbemastraat en de Van Baerlestraat. Tegenwoordig is de P.C. Hooftstraat een chique winkelstraat. In 1883 verscheen de paardentram in deze straat die de verbinding verzorgde tussen de Dam en de Willemsparkweg, een der nieuwe chique buurten van Amsterdam-Zuid. In 1903 werd deze vervangen door de nieuwe elektrische tramlijn 2. Een jaar later kwam tramlijn 3 er bij. Sinds 1913 werd staduitwaarts door de Hobbemastraat gereden. Deze lijnvoering bleef bestaan totdat de Vondelbrug van rails werd voorzien en de beide lijnen vanaf 1958 deze route gingen volgen.

Zevenlandenhuizen is een rij huizen in de Roemer Visscherstraat in de Amsterdamse Vondelparkbuurt.

Het Byzantium is een complex dat staat aan de Stadhouderskade in Amsterdam-West. Het gebouw staande in het Museumkwartier wordt ingesloten door het Vondelpark, de Stadhouderskade en de Tesselschadestraat. Het complex was tijdens de oplevering een van de grootste gebouwen in de stad, zeker in de buurt waar het werd gebouwd. Het was tevens de afsluiting van de vernieuwing van dit deel van de Stadhouderskade, er was na 1991 geen “oudbouw” meer in de lage huisnummers te vinden. Rem Koolhaas was de architect namens het Office for Metropolitan Architecture (OMA) die het ontwerp maakte en hij liet de verdere uitvoering aan collegae Kees Christiaanse en Ron Steiner. Zij wonnen daarmee een soort wedstrijd waarbij ook Cees Dam en Alexander Bodon aan meededen (1988). Het complex omvat woningen, kantoren, bedrijfsruimte en een ondergrondse parkeergarage. In de bouw werden allerlei uiterlijke kenmerken meegegeven. In het complex zit een blauwachtig hoog flatgebouw en kantoor, een goudkleurige schuin aflopende ingang van de parkeergarage en een winkelcentrum. Het gedeelte aan de Tesselschadestraat is laagbouw. Er zou nog een uitwendige lift geplaatst worden, deze kwam er uiteindelijk niet. Overblijfsel van dit onderdeel is het half zwevende ronde penthouse dat uitsteekt uit de gevel als een gezwel. Tegenstanders vonden het gebouw monstrueus, zeker gezien vanuit het Vondelpark. Een feestelijke opening werd achterwege gelaten, want er werd gevreesd voor krakersrellen. Bij de nieuwbouwplannen voor dit terrein was eerder gedacht aan sociale woningbouw. De flats met een koopprijs van 350.000 tot 1.200.000 gulden voldeden daaraan niet. Men zag het gebouw vooral als plaats voor de oude gegoede burger. De populariteit van de koopflats overtrof de stoutste verwachtingen. De prijzen waren na twee jaar verdubbeld. De makelaar Geytenbeek, toch al niet geliefd binnen de krakerswereld, vond de discussie niet erg. Hij vond het belangrijker dat erover gepraat werd, dan hoe er over gesproken werd. Zelfs een satirisch spotje van Keek op de Week op 17 maart 1991 kon hem niet deren.

De Honthorststraat is een straat in het Museumkwartier, Amsterdam-Zuid. De straat is per raadsbesluit van 10 juni 1880 vernoemd naar kunstschilder Gerard van Honthorst. Meerdere straatnamen in het Museumkwartier zijn vernoemd naar kunstschilders. Meerdere steden hebben straten naar de schilder vernoemd.

Het Amsterdam Marriott Hotel aan de Stadhouderskade in Amsterdam-West was een van de eerste hotels op het Europese continent van de Amerikaanse hotelketen Marriott International. Het gebouw ligt ingeklemd tussen de Stadhouderskade (hoofdingang), Vondelstraat en Tesselschadestraat. Het gebouw kwam er niet zonder slag of stoot. Op de plaats waar het hotel in de beginjaren zeventig van de 20e eeuw verrees, waren een aantal jaren eerder de Koepelkerk (Stadhouderskade 21) en het Persilhuis (Stadhouderskade 19-20) gesloopt. Met name de sloop van de Koepelkerk stuitte op weerstand. De mening was dat zo’n mooi gebouw moest plaatsmaken voor het “zoveelste” hotel. Die protesten namen snel af, toen het hotel in een ontwerp van architect Gerard de Klerk zijn gestalte kreeg. Hij was gespecialiseerd in het ontwerpen van hotels. Alhoewel destijds relatief groot van omvang (elf etages) voor Amsterdam bleek het goed te passen in de gevelwand van de lage huisnummers van de Stadhouderskade. Hillen & Roosen bouwde het hotelgebouw, dat plaats moest bieden aan 400 bedden. Het terrein én het gebouw kostte 50 miljoen gulden. Het hotel werd na de opening regelmatig verbouwd. In 1975 werd de Plaquette H.F. Westerveld bij de ingang van het hotel onthuld.

De Koepelkerk was een kerk voor de Nederlandse Hervormde Kerk in Amsterdam. Ze was gesitueerd aan de Stadhouderskade. De naam werd na uitgebreid debatteren gekozen uit een rijtje o.a. Geuzenkerk, Oranjekerk, Willemskerk. De architect van A.J. Van Beek (geboren 1848) kwam uit Maarssen.

De Plaquette H.F. Westerveld is een plaquette ter nagedachtenis van verzetswerk door Heijmen Friedrich Westerveld (Amsterdam, 20 augustus 1896 – Soest, 23 juni 1980). De gedenkplaat werd op 7 mei 1947 onthuld door Prins Bernhard in aanwezigheid van minister L. Neher en generaal jhr. W. Roëll aan de Koepelkerk aan de Stadhouderskade in Amsterdam. De plaquette draagt de tekst: "De koster H.F. Westerveld huisvestte hier met voortdurend levensgevaar voor zich en zijn gezin van 25 maart 1943 tot 5 mei 1945 het algemene hoofdkwartier van de O.D". O.D. staat voor de Ordedienst, die O.D. had regelmatig contact met Prins Bernard. Pieter Jacob Six, leider van de O.D. hield een toespraak. De kerk werd in 1972 gesloopt en op de plaats van de kerk werd het Amsterdam Marriott Hotel gebouwd. In april 1975 toen het hotel afgebouwd was onthulde Pieter Jacob Six de plaquette opnieuw, maar dan in de voorgevel van het hotel. Westerveld combineerde het kosterschap met een baan als aannemer/timmerman. Hij woonde met zijn gezin aan de Tesselschadestraat, vlak bij de kerk. Westerveld werd voor zijn verzetsactiviteiten geëerd met het Kruis van Verdienste en de King's Medal for Courage in the Cause of Freedom. Postuum werden hem nog het Verzetsherdenkingskruis en de Amerikaanse Legion of Honor Award toegekend. Een dochter en een zoon verrichtten ook verzetswerk.

Het Persilhuis, Persilschool of Persilgebouw was een pand dat stond aan de Stadhouderskade in Amsterdam-West. De basis van het gebouw kwam tot stand in 1884, toen hier een blok winkel/woningen vlak naast de Koepelkerk verrees. Er werden een winkelverdieping, drie woonlagen en een zolder gebouwd. In 1911 werd het complex grondig verbouwd onder leiding van architect Alphonsus Maria Leonardus Aloysius Jacot (Hirschgebouw). De gehele voorgevel werd vernieuwd en er kwam ook een extra verdieping op. Duwaer & Naessens, een handelaar in phonola's en piano's, nam toen zijn intrek in het gebouw en liet een concertzaal voor 200 personen inrichten (Salle Duwaer & Naessens). Zij waren degenen die in 1916 glas-in-loodramen lieten plaatsen in de figuren van muziekinstrumenten naar een ontwerp van Guillaume Frédéric la Croix. In mei 1937 nam de Nederlandse Persil Maatschappij N.V. haar intrek in Stadhouderskade 19-20. Zij kwam vanaf het Kleine-Gartmanplantsoen (ongeveer waar het City staat). Samen met Chemphar, eveneens eigendom van E. Ostermann (& Co Handelmaatschappij) zouden zij het pand tot aan de sloop in gebruik houden. Persil was een merknaam van Henkel KGaA, dat het in 1932 ook in Nederland liet produceren. In het gebouw aan de Stadhouderskade konden huisvrouwen kennismaken met “het nieuwe wassen” (zelfwerkend wasmiddel in plaats van schrobben, wrijven, slingeren en boenen). In 1951 vond een grootscheepse verbouwing plaats, de glas-in-loodramen sneuvelden daarbij. In januari 1972 verhuisde Persil naar Amstelveen en in de daaropvolgende zomer werd het gebouw met de naastgelegen Koepelkerk gesloopt om plaats te maken voor het latere Amsterdam Marriott Hotel. Rotterdam kent ook een Persilhuis, het is een (niet meer gangbare) bijnaam van het Witte Huis.