Nijlpaardenbrug

Het Artis Planetarium is een planetarium op het terrein van de Amsterdamse dierentuin Artis. Het planetarium ligt in de noordwestelijke hoek van Artis, bij de Plantage Kerklaan, in de Plantagebuurt in Amsterdam-Centrum. Het is voor bezoekers alleen toegankelijk via de ingang van de dierentuin. Het planetarium heeft een bolvormige geodetische koepel, van de (Oost-)Duitse fabriek Zeiss uit Jena, met een grondoppervlak van 628 m². De koepel is zichtbaar vanaf de Plantage Kerklaan en vanaf het Entrepotdok. Het binnenwerk van het planetarium is in 1988 overgenomen van het Planetarium Amsterdam bij de Gaasperplas dat was gebouwd voor de Floriade van 1982. De journalist en ruimtevaart-deskundige Piet Smolders was van 1987 tot 2001 de directeur van het Planetarium. Het werd op 2 mei 1988, de dag dat het 150-jarig bestaan van de diergaarde werd gevierd, geopend door de Nederlandse minister van onderwijs en wetenschappen Wim Deetman, met als eregasten de Nederlands astronaut Wubbo Ockels en de Russische kosmonaut Valeri Koebasov. In 2007 is het planetarium vernieuwd. Het planetarium heeft een eigen mascotte, het groene buitenaardse knuffelwezen Artis de Marsis, als collega van de Artis-mascotte Artis de Partis. De Nederlandse astronaut André Kuipers heeft Artis de Marsis meegenomen op zijn reis naar het internationaal ruimtestation ISS in 2012.

De Plantage Doklaan is een straat in de Plantagebuurt van Amsterdam. De straat loopt langs het in 1857 aangelegde Entrepotdok en is daarnaar genoemd. Oorspronkelijk liep de straat van de Plantage Parklaan naar de Plantage Muidergracht en werd hij halverwege gekruist door de Plantage Kerklaan. Tussen de Plantage Kerklaan en de Plantage Muidergracht is de straat verdwenen nadat het terrein en de straat in gebruik genomen werd voor woningbouw en als uitbreiding van Artis. Langs de Plantage Doklaan lag van 1904 tot de jaren tachtig van de 20e eeuw een goederenemplacement van de Nederlandse Spoorwegen (voorheen HSM). In 1972-1973, 1974-1975 en in 1979-1981 werden de nieuwe middenbakken en nieuwe Amsterdamse trams hier per spoor afgeleverd.

Het Verzetsmuseum Amsterdam is een museum in Amsterdam over het verzet in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Gebouw Plancius is een voormalige joodse repetitieruimte en sociëteit aan de Plantage Kerklaan 61 te Amsterdam, tegenover Artis. In het rijksmonument uit 1876 is sinds 1999 het Verzetsmuseum Amsterdam gevestigd. De naam verwijst naar de Amsterdamse dominee en geograaf Petrus Plancius (1550-1622). Het werd tussen 1874 en 1876 gebouwd op initiatief van de joodse mannenzangvereniging Oefening Baart Kunst, naar een ontwerp van Nicolaas Vos. Voor de bouw moest een huis worden afgebroken dat Plancius heette, waarna werd besloten het nieuwe gebouw eveneens Plancius te noemen. Gebouw Plancius ging op 24 mei 1876 open en was tot 1894 in gebruik bij Oefening Baart Kunst. In 1881 werd er een wintertuin bij gebouwd, en in 1883 volgde een verbouwing door architect Dolf van Gendt. Na het vertrek van de zangvereniging was Plancius nog in gebruik als zalencentrum. Vanaf 1900 werd het gebouw minder rendabel en in 1913 werd het verkocht aan de Taxi-Auto-Maatschappij (TAM) die er een taxicentrale begon. Door architect Harry Elte werd achter het pand een garage met overkapping gebouwd. In 1919 werd de TAM overgenomen door de Amsterdamsche Rijtuig Maatschappij (ARM), die het taxibedrijf voortzette. Toen tijdens de Tweede Wereldoorlog weer paardentractie werd gebruikt was Plancius een tijdje een paardenstal. In 1944-1945 werden er Duitse voertuigen neergezet. De ARM verhuurde vanaf 1955 een deel van het gebouw aan een lingeriefabriek. In 1970 vertrokken beide bedrijven uit het gebouw dat vervolgens werd gebruikt door de Ongevallendienst van de Amsterdamse verkeerspolitie. In 1998 verhuisde het Verzetsmuseum naar gebouw Plancius. Het museum ging op 1 mei 1999 open. In 2001 werd gebouw Plancius aangewezen als rijksmonument.

De Kadijken, ook wel Kadijkseiland of Kadijkenbuurt genoemd, is een buurt in het centrum van Amsterdam, ten noorden van dierentuin Artis. De benaming "Kadijken" is een verwijzing naar de twee hoofdstraten van deze buurt, de Hoogte Kadijk en Laagte Kadijk.

Het Entrepotdok is een gracht met een complex pakhuizen met dezelfde naam in Amsterdam, tussen het Kadijksplein en de Sarphatistraat, evenwijdig aan de Hoogte en Laagte Kadijk en de Plantagekade en dierentuin Artis. Het is het grootste bewoonde pakhuizencomplex van Amsterdam. Halverwege wordt het Entrepotdok doorsneden door de Entrepotdoksluis. Iets verder naar het oosten ligt de "Geschutswerf". De Nijlpaardenbrug (brug nr. 1907; ophaalbrug voor fiets- en voetverkeer uit 1987) verbindt het Entrepotdok in zuidelijke richting met de Plantage Kerklaan en de Plantage Doklaan. Vanuit het westen is het voor fietsers en voetgangers toegankelijk via de poort in het voormalige hoofdgebouw op het Kadijkseiland.Vanuit noordelijke richting vanaf de Wittenburgergracht bereikbaar met de Pelikaanbrug. In 2018/2019 werd op een dukdalf in het water het beeldje Het duikstertje van Street Art Frankey gezet.

Het Zeemanshuis (Zeemans-huis) te Amsterdam was gevestigd aan het Kadijksplein 17-18 in Amsterdam-Centrum. Het rechthoekige gebouw heeft zijgevels aan de Nieuwevaart/Prins Hendrikkade en Hoogte Kadijk. Het idee van het Zeemanshuis ontstond in het midden van de 19e eeuw. Men wilde toen zeemannen in havens niet meer over straat laten dolen alwaar ze met allerlei obscure zaken te maken kregen. Het eerste zeemanshuis zou staan in Londen, Wallstreet London Docks op welk terrein net het Brunswick Theater was afgebrand. Het was er tevens de bedoeling de vaak niet geschoolde zeelui (matrozen en dekknechten) op te stuwen in de vaart der volkeren, zo waren er een bibliotheek, een verenigingsruimte en werden er godsdienstoefeningen gehouden. Na Londen volgden andere havensteden zoals Portsmouth, Bristol en het nog Britse Cork. Een van de grootste stond in Liverpool, een gebouw waaraan vijf jaar was gewerkt (1846-1851). De positieve berichten omtrent de instelling zeemanshuis leidde in Nederland tot de oprichting van een vereniging om tot een soortgelijke instelling in Amsterdam te komen. Het Bestuur van het Zeemanshuis (W.C. van Vollenhoven van brouwerij De Gekroonde Valk om de hoek gevestigd en D.L.W. Hooglandt) besteedde in maart 1854 de eerste bouwwerken aan bestaande uit paalfundering en grondwerken in gelegenheid Het Wapen van Amsterdam aan de Kloveniersburgwal, hoek Rusland. Het adres was toen nog niet geheel uitgekristalliseerd: hoek van de Hoogte van den Kadijk en het Plein; de naam Kadijksplein was echter al eeuwen in gebruik. De aanbesteding gebeurde nog op basis van het ontwerp van architect Albert Jan Sevenhuijsen (1827-1876; bekend van het weeshuis in Den Helder). Die vertrok uit Amsterdam en de aannemer ging vervolgens failliet. Uitwerking duurde dus relatief lang, want pas twee jaar later volgde de aanbesteding van de “bouw op bestaande fundering” met een “eerstesteenlegging” op 18 maart 1856. Het ontwerp (bovenbouw) en de bouwbegeleiding was toen in handen van Abraham Nicolaas Godefroy. Dat gebeurde rond het tijdstip dat het Zeemanshuis in Rotterdam geopend werd. Rond 18 maart 1858 werd het gebouw geopend. Het gebouw was rond een centrale binnenplaats opgetrokken. In de 19e eeuw was het een dusdanig succes dat er in de loop der jaren steeds bijgebouwd werd, in 1915 nog onder leiding van architectenbureau Baanders met een extra verdieping kwam. Dat bureau gaf ook leiding aan grootscheepse verbouwingen in 1921 en 1935. Het bood toen ook onderdak aan de Zeevaartschool en de Electro Technische School. In de 20e eeuw liep het aantal bezoekers sterk terug, hetgeen deels werd opgevangen door ook vluchtelingen en drugsverslaafden in het pand onder te brengen. Een fusie met de Hogere Zeevaartschool Amsterdam (om de hoek) mocht niet baten. Men wilde dit tevens uitbreiden met een hotelgelegenheid voor de kleine beurs, maar werd slachtoffer van hokjesgeest. De ene instantie gaf er subsidie voor, maar er kwam niemand omdat de plaatselijke VVV het geen hotel vond. Dit leidde er toe dat de subsidie aan "Stichting Zeemans Welzijn Nederland" op 1 januari 1985 door het Ministerie van Sociale Zaken werd stopgezet. Bij de sluiting bleek dat er in de loop der jaren vaste bewoners in het gebouw waren getrokken, sommigen “woonden” er al acht jaar. Sluiting werd ook aangewakkerd doordat Amsterdam de haven verplaatste van het Oostelijk Havengebied naar het Westelijk Havengebied en de verplaatsing van de schippersbeurs naar Rotterdam. Tijdelijke krachten konden alleen daar nog een contract verkrijgen en aldaar was nog een functionerend zeemanshuis. In 1984 werd er nog gehoopt dat het een derde Jeugdherberg zou kunnen worden, maar dat ketste af. Het gebouw kreeg al vroeg een andere bestemming; er kwamen zendelingen wonen die vanuit Christian Urban Mission (Youth with a mission/Jeugd met een Opdracht) probeerden buurtbewoners waar nodig te bekeren. Alhoewel het geen Zeemanshuis meer is, staat het als gemeentelijk monument (202016) wel als zodanig op papier. Het betreft voor wat betreft de architectuur een sober gebouw in eclectische stijl. Die sobere stijl wordt nog benadrukt doordat het kasteelachtige uiterlijk met torens op de hoeken verloren ging toen tijdens de verbouwingen onder Baanders die torens verdwenen. Vlak voor de definitieve sluiting werd op het pleintje voor de deur het beeld Zeeman van Joost Barbiers neergezet. Van 1965 tot 1975 was Gerardus Jacobus Cornelis Hoff (1908 - 2000) directeur van het Zeemanshuis.

Micropia is een wetenschapsmuseum in Amsterdam waarin het publiek kennis kan maken met microscopisch kleine organismen. Het museum werd geopend op 30 september 2014 en is daarmee het eerste microbenmuseum in de wereld. Het museum is onderdeel van Artis gelegen aan de Plantage Kerklaan, naast de hoofdingang en is toegankelijk los van een bezoek aan de dierentuin. Het museum laat het nut zien van het onzichtbare, microscopische leven: bacteriën, virussen, algen en schimmels. Dit heeft tot doel een positieve kijk op bacteriën te geven: naar eigen zeggen hebben de organismen een stigma dat niet overeenkomt met het nut dat ze in werkelijkheid hebben. Een van de ontwikkelaars van Micropia is hoogleraar Remco Kort.

Zeeman is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het beeld stamt uit ongeveer 1980 en is van de beeldhouwer Joost Barbiers. Hij modelleerde een stevig staande zeeman die op de uitkijk lijkt te staan. Hij staat met de armen over elkaar in regenvaste kleding met de benen enigszins uit elkaar waardoor hij wat stabieler staat. Beeld met voetstuk en sokkel bestaan geheel uit kalksteen en sluiten naadloos op elkaar aan. Opmerkelijk is dat de persoon, de zuidwester en de overige kleding nauwelijks enige detaillering laten zien. Wel is er in de ruim vallende jas enig reliëf aangebracht. Wat ook bijzonder is aan het beeld, is dat er een klein naamplaatje op het voetstuk is aangebracht, iets dat zelden bij beelden in de openbare ruimte in Amsterdam het geval is. Het geheel neigt op het figuratieve deel na, naar abstracte kunst waartoe Barbiers zich in de jaren tachtig wendde. Het beeld staat op het Kadijksplein, een plein voor het Zeemanshuis, dat in 1985 toch haar deuren sloot.

Kadijksplein 4 te Amsterdam is een gebouw aan het Kadijksplein in Amsterdam-Centrum. Het is een gemeentelijk monument (202059); het staat bekend als het "Koffiehuis van den Volksbond".

Het Kadijksplein is een plein in Amsterdam-Centrum.

De aanslag op het Amsterdams bevolkingsregister door leden van het verzet in de Tweede Wereldoorlog vond plaats in de nacht van 27 maart 1943 in het gebouw van de gemeente Amsterdam aan de Plantage Kerklaan 36. In de voormalige concertzaal van Artis aan de Plantage Kerklaan 36-38 bevond zich tijdens de Tweede Wereldoorlog het bevolkingsregister van Amsterdam, met daarin onder andere de gegevens van circa 70.000 Amsterdamse Joden. Een verzetsgroep, met als leiders Gerrit van der Veen en Willem Arondéus (schuilnaam Smit), pleegde in de nacht van 27 maart 1943 een aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister om de gegevens te vernietigen. De aanslag lukte, hoewel het uiteindelijke effect minder was dan verwacht. Alle plegers van de aanslag werden niet veel later opgepakt. Gerrit van der Veen werd kort na zijn arrestatie op 10 juni 1944 in de duinen bij Overveen geëxecuteerd. De andere deelnemers aan de aanslag op het bevolkingsregister waren Frieda Belinfante, Johan Brouwer, Sam van Musschenbroek, Karl Gröger, Henri Halberstadt, Rudi Bloemgarten, Guus Reitsma, Cornelis Roos, Koen Limperg, Sjoerd Bakker, Cornelis Leendert Barentsen en Coos Hartogh. De enigen van de groep die de oorlog overleefden, waren Frieda Belinfante, Cees Honig, Jan Roovers en Willem Beck. Ook Willem Sandberg, die wel aan de voorbereiding had meegewerkt maar niet aan de aanslag zelf, overleefde de oorlog. De dichter Martinus Nijhoff, die als explosievendeskundige had meegewerkt aan de voorbereidingen voor de aanslag, overleefde eveneens de oorlog. Maarten van Gilse, die eveneens bij de voorbereidingen betrokken was, werd op 1 oktober 1943 met achttien andere leden van de opgerolde verzetsgroep CS-6 gefusilleerd.