place

Molukkenspoorbrug

Spoorbrug in Amsterdam
2022 Molukkenspoorbrug, Asd
2022 Molukkenspoorbrug, Asd

De Molukkenspoorbrug is een spoorbrug in Amsterdam-Oost. De spoorbrug werd aangelegd in het kader van de Spoorwegwerken Oost, waarbij het spoor van het maaiveldniveau werd getild naar een dijklichaam. Ter hoogte van de kruising van het spoor Amsterdam-Hilversum/Amersfoort lag hier in de jaren dertig al een dijklichaam van zand. In 1933 werd besloten om een 22,5 meter brede doorgang te maken tussen (dan nog het verlengde van) de Molukkenstraat en de Archimedesweg. Direct ten zuiden van het spoorviaduct begon en begint het spooremplacement Watergraafsmeer. Het werk werd samen met een ander bouwkundig kunstwerk aanbesteed in december 1933. Tijdens de aanbesteding werd er tegen geprotesteerd omdat de Nederlandse Spoorwegen min of meer had 'beloofd' dat Amsterdamse aannemers zouden profiteren van de werkzaamheden. Het werk werd echter uitbesteed aan NV Het Spoorwegbouwbedrijf te Utrecht. Het protest werd landelijk nieuws. Maart 1936 is de onderdoorgang een feit geworden. Sindsdien is er ter plaatse weinig veranderd. Het viaduct kreeg pas in 2017 haar naam; een vernoeming naar de Molukken.

Fragment uit het Wikipedia-artikel Molukkenspoorbrug (Licentie: CC BY-SA 3.0, Auteurs, Beeldmateriaal).

Molukkenspoorbrug
Molukkenstraat, Amsterdam Oost

Geografische coördinaten (GPS) Adres Nabijgelegen plaatsen
placeToon op kaart

Wikipedia: MolukkenspoorbrugLees verder op Wikipedia

Geografische coördinaten (GPS)

Breedte Lengte
N 52.356625 ° E 4.9400555555556 °
placeToon op kaart

Adres

Molukkenstraat 200
1098 TW Amsterdam, Oost
Noord-Holland, Nederland
mapOpenen op Google Maps

2022 Molukkenspoorbrug, Asd
2022 Molukkenspoorbrug, Asd
Ervaringen delen

Nabijgelegen plaatsen

Molukkenstraat 200
Molukkenstraat 200

Molukkenstraat 200, Amsterdam is een monumentaal gebouw aan de Molukkenstraat, Amsterdam-Oost. Het gebouw wijkt architectonisch sterk af van de overige bebouwing aan de straat. De Molukkenstraat is vanaf het begin 20e eeuw volgebouwd met woonhuizen met aan de oostzijde winkels en aan de westzijde hier en daar een winkeleenheid. In de jaren tachtig vond er een uitgebreide sanering plaats, maar woonhuizen en winkels bleven. Echter aan het eind van de straat tussen de Hartmanbrug en Molukkenspoorbrug staat een eenzaam van oorsprong industrieel complex ten behoeve van Utermöhlen & Co uit 1955. Utermöhlen wilde uitbreiden aan de Weesperzijde, maar vond daar onvoldoende ruimte en een verbouwing van het gebouw kostte meer dan nieuwbouw. De firma regelde een grondruil met gemeente Amsterdam. In die nieuwe omgeving waren voorts verwarmings- en elektrische installatie eenvoudiger te plaatsen. Aan de Molukkenstraat kon in een open vlakte gebouwd worden aan een gebouwencomplex waarbij het grondoppervlak met factor drie toenam, met nog voldoende ruimte om uit te breiden. In 1957 was het gehele complex in gebruik. De plek waarvoor gekozen werd is eigenaardig want het gebouw ligt verdiept in een soort oksel tussen de dijklichamen van de Ringvaart Watergraafsmeer (waarover de brug) en het spoor van Amsterdam-Hilversum/Amersfoort (waarin de spoorbrug). Het werd gebouwd in een moeilijk in te richten gebied. Het complex van de minder bekende architect J. van Amstel jr. geldt als typisch industrieel complex, waarvan de bedrijfshal na het vertrek van Utermöhlen onherkenbaar is verbouwd tot winkelcentrum. Aan de Molukkenstraat zelf staat nog het herkenbare kantoorgebouw. Dat kantoorgebouw is volgens de principes uit de jaren vijftig gebouwd: zo goedkoop mogelijk omdat bouwmaterialen nog schaars waren na de Tweede Wereldoorlog. Het was kaal beton met veel glas in stalen kozijnen en drie lage verdiepingen. De relatief smalle staanders tussen de glaspartijen maakten een ruime lichtinval naar binnen mogelijk. Aan isolatie en werkcomfort werd destijds weinig tot geen aandacht besteed. Een dergelijk gebouw zou de grens van de 20e en 21 eeuw niet overleefd hebben, maar het werd als architectonisch en stedenbouwkundig gezichtsbepalend ingeschat (orde 2). Na het vertrek van de originele gebruiker in 1989 vestigden zich allerlei bedrijfjes in het gebouw, totdat rond 2020 verbouwd werd om het aan te passen aan modern gebruik. De onhandige stalen kozijnen in stoeltjesprofiel met enkel glas werden vervangen door aluminium profielen met thermische beglazing; systeemplafonds door akoestische plafond etc. Er kwam voorts een duurzame klimaatinstallatie en lift. Bij de verbouwing kwam aan het licht dat de plint bestond uit het weinig gebruikte Bochholzer zandsteen. Andere opvallende details zijn de schuine luifel en trap met natuursteen. De verbouwing vond plaats onder begeleiding van Heyligers D+P, die wel vaker dit soort verbouwingen begeleidden. Naast de trap stond enige tijd het beeld De Barmhartige Samaritaan van Han Wezelaar, gemaakt voor de nieuwbouw en het 75-jarig bestaan van het bedrijf Utermöhlen. Waar het beeld is gebleven is in maart 2022 nog onbekend.

Hartmanbrug
Hartmanbrug

De Hartmanbrug (brug nr. 190) is een plaatbrug in Amsterdam-Oost. Ze is gelegen in de Molukkenstraat en overspant de Ringvaart. De brug verbindt zo de Indische Buurt met de Watergraafsmeer. De kade langs de Ringvaart heet aan de noordzijde de Valentijnkade en aan de zuidzijde de Ooster Ringdijk. Aan de zuidoostkant van de brug ligt de Carolina MacGillavrylaan. Begin 1927 zou hier een houten noodbrug neergelegd worden, maar de bewoners van met name de Celebesstraat protesteerden; zij vonden een brug in het verlengde van hun straat een betere optie. De gemeenteraad ging overstag. Er volgde discussie en pas in 1932 werd er door de Publieke Werken een brug ontworpen. Piet Kramer ontwierp haar in zijn vertrouwde Amsterdamse Schoolstijl met veel baksteen. In 1935 volgde een aanbesteding, waarbij een aannemer de brug voor 26.000 gulden kon leveren. In 1936 werd de brug geopend voor verkeer. Het werd een grote uitvoering van een duiker met veel baksteen (ook de balustraden), maar toch ook met de sierblokjes van natuursteen. Ook is in de brug eenvoudig beeldhouwwerk terug te vinden, zo zijn Anno en 1935 uitgehakt uit het graniet. De balustraden zijn scheef afgewerkt terwijl de daarin liggende granieten blokjes waterpas liggen. De 25 meter brede brug had van oorsprong aan weerszijden van het rijdek twee voetpaden van elk 4,50 meter, daarin werden later ook de fietspaden gelegd. Het geheel wordt gedragen door een houten paalfundering. Het was echter pas in 2007 dat de brug een naam kreeg, de Hartmanbrug. Dit was een eerbetoon aan de op 6 november 1993 bij een roofoverval om het leven gebrachte André Hartman, een sigarenwinkelier op de hoek Molukkenstraat/Valentijnkade. Zijn weduwe, die de zaak tot 2015 voortzette en in 2016 overleed, onthulde op 6 november 2007 het naambordje op de brug, waarmee de naam officieel werd. GVB buslijnen 40 en 65 rijden over de brug.

Caroline Herschelbrug
Caroline Herschelbrug

Caroline Herschelbrug (brug 115) is een vaste brug in Amsterdam-Oost. Deze voetgangersbrug verbindt de Celebesstraat met de Ooster Ringdijk en overspant daarbij de ringvaart van de Watergraafsmeer. Daar kwam in 1927 een brug met een begroting van 5500 gulden. De brug werd destijds ontworpen door Piet Kramer van de Dienst der Publieke Werken In 1926 had de gemeente geoordeeld dat een (tijdelijke) voetbrug (met aansluitende weg naar Watergraafsmeer) in het verlengde van de Molukkenstraat niet wenselijk was, omdat zo een weg zou gaan dienen als verkeersstraat en dan toch later een bredere brug zou vereisen. Er kwam dan ook pas in 1936 een brug van de Molukkenstraat over de Ringvaart, brug 190 (sinds 2011 de Hartmanbrug genoemd). Ook was een argument, dat de bewoners van de Celebesstraat een grote omweg zouden moeten nemen om in de Watergraafsmeer te geraken, als er (alleen) een brug zou komen bij de Molukkenstraat. De brug 115 werd in 1951 vernieuwd en opnieuw in 1975/1976. Die laatste versie, waarbij het brugdek werd vervangen (brugpijlers bleven staan), werd ontworpen door Dirk Sterenberg, een van Piet Kramers opvolgers bij de Dienst der Publieke Werken. De brug heeft de voor Amsterdamse bruggen afwijkende kleuren roodbruin en geel. De brug wordt gedragen door een houten paalfundering met daarop betonnen brugpijlers en jukken, waarop betonplaten liggen. Brugnummer 115 was eerder in gebruik geweest; de brug met dat nummer lag over de Rozengracht ter hoogte van de Tweede Rozendwarsstraat. De gracht werd rond 1890 gedempt en de brug verdween behalve van de kaart ook uit de administratie. De brug kreeg in december 2023 haar naam Caroline Herschelbrug, een vernoeming naar wetenschapper en zangeres Caroline Herschel. Ten zuidwesten van de brug ligt het Science Park.

Linnaeuskadespoorbrug
Linnaeuskadespoorbrug

De Linnaeuskadespoorbrug is een spoorbrug in Amsterdam. Ze is gelegen in Spoorlijn Amsterdam - Zutphen en voert over de Linnaeuskade, de zuidelijke oever van de Ringvaart Watergraafsmeer, dat hier een fietspad is. Voor de overspanning van de Ringvaart werd een aparte spoorbrug gebouwd; deze bleef naamloos. De eerste spoorbrug werd op kosten van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij aangelegd rond 1874 in het kader van de aanleg van hun Oosterspoorweg. Die brug lag alleen nog over de ringvaart zelf. Deze spoorweg lag nog op maaiveldniveau, dus bij elke kruising met een straat was er een oversteek van verkeer. Ter plaatse was aan de zuidkant van de ringvaart een oversteek gemaakt. Al die overgangen leidden tot gevaarlijke situatie, ongelukken en oponthoud. In het kader van de Spoorwegwerken Oost werden in de jaren dertig de sporen op een dijklichaam geplaatst. Ook de stations kwamen op het dijklichaam te liggen, zo ook Station Amsterdam Muiderpoort. De brug ligt ongeveer 200 meter ten zuiden van genoemd station, de brug moest dus mee de hoogte in. Er kwamen vervolgens twee overspanningen, een over de ringvaart die enigszins noordwaarts werd opgeschoven en een over de weg van de Linneauskade die naar het zuiden verlegd werd. De ringvaart werd voor die werkzaamheden afgedamd, waarbij het treinverkeer over de dam werd voortgezet. Direct ten zuiden van de brug ligt het Rangeerterrein Watergraafsmeer. De brug kreeg in november 2017 haar naam. Bijna alle spoorbruggen in Amsterdam kregen toen hun naam, vaak verwijzend naar de straat waarover de spoorbrug voer. Ze brug werd daarmee indirect vernoemd naar Carl Linnaeus.

Jaap Kruizingabrug
Jaap Kruizingabrug

Jaap Kruizingabrug (brug 335) is een vaste brug in Amsterdam-Oost. De brede verkeersbrug met een relatief breed voetpad, is gelegen in het noordelijke verlengde van Radioweg. Ze overspant de Molenwetering en verbindt beide kades van het Galileïplantsoen. Ten noorden van de brug ligt het gemeentelijk monument Vijfde Montessorischool, Watergraafsmeer (Galileïplantsoen 37-39/Herschelstraat 2-4). De brug over een brede duiker, komt uit de pen van Piet Kramer en dateert van ongeveer 1928. Ze kostte destijds samen met drie andere bruggen over de Molenwetering 60.000 gulden. De brug is door Kramer gebouwd in de Amsterdamse Schoolstijl. Het bouwwerk heeft de typische kenmerken van Kramer. Een daarvan is de mengeling van baksteen en natuursteen in de vorm van graniet, die hier ook is toegepast in de dragende pijlers van de brug. Door de wisseling van bouwmateriaal ogen deze pijlers als een stapel damstenen. De voor Kramer gebruikelijke balustrades bestaan uit een lage metselwerk van baksteen met natuurstenen blokjes met daarop een siersmeedijzeren lint als leuning. Er zit daarbij een scheiding tussen de landhoofden en de brug zelf. De brug is wat ontwerp betreft het zusje van de bruggen 336, 337 en 338, die er bijna hetzelfde uitzien. Als enige van de vier is de brug vernoemd. De brug is in 2015 vernoemd naar Jaap Kruizinga (1913-1996), onderwijzer en schrijver van boeken over Amsterdam (XYZ van Amsterdam en Amsterdam, stad der duizend bruggen) in het algemeen en over de Watergraafsmeer in het bijzonder. Bovendien was hij een van de medeoprichters van de Vereniging voor Heemkennis "Ons Amsterdam".

Gerardus Majellakerk (Amsterdam)
Gerardus Majellakerk (Amsterdam)

De Gerardus Majellakerk is een voormalige rooms-katholieke kerk aan het Ambonplein en het Obiplein, in de Indische buurt in Amsterdam-Oost. De kerk stamt uit 1925 en werd ontworpen door architect Jan Stuyt, als middelpunt van een katholiek complex, waartoe onder meer ook woningen, een klooster en twee scholen behoorden. Zoals bij veel van zijn kerken is het ontwerp van de Gerardus Majellakerk geïnspireerd door de Byzantijnse kerken die Stuyt tijdens een bedevaart naar Palestina in 1903 bezocht, met name de Aya Sophia in Istanboel. De belangrijkste verwijzing naar de Byzantijnse architectuur is de grote twaalfzijdige vieringtoren. Een westtoren maakte deel uit van het oorspronkelijke ontwerp maar werd nooit gebouwd. Vanaf de jaren 1930 ontstonden problemen rond de instandhouding van het gebouw. Het feit dat de Indische buurt werd verlaten door de meer draagkrachtige bewoners, droeg bij aan de financiële tekorten die ontstonden. Ook de ontkerkelijking in de jaren 1960 en de stadsvernieuwing, die leidde tot veranderingen in de samenstelling van bevolking, versterkten de moeilijkheden rond het behoud van de kerk. Uiteindelijk werd de kerk na een laatste liturgische viering op 20 september 1992 buiten gebruik gesteld en overgedragen aan Stadsherstel Amsterdam, dat het gebouw door architect André van Stigt liet restaureren en verbouwen tot verhuurbare ruimten voor instellingen. Van 1994 tot en met 2011 huisden onder anderen het Clara Wichmann Instituut en het instituut Aletta (voorheen Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging, tegenwoordig Atria) in de kerk. Sinds 2012 hebben het Nederlands Philharmonisch Orkest en het Nederlands Kamerorkest er hun thuisplek gevonden. De centrale ruimte is een concertzaal geworden en het gebouw heeft de naam NedPho-Koepel gekregen.