Wildemansbrug

De Gravestenenbrug is een ophaalbrug, bestemd voor voetgangers in het centrum van de Noord-Hollandse stad Haarlem. De recentste brug stamt uit 1950 en diende als vervanging van de brug die hier op dezelfde plaats al zo'n 600, en misschien zelfs al wel 800 jaar lag. De brug verbindt de oever van het Korte Spaarne over het Binnen Spaarne met die van de Bakenessergracht. De brug is vernoemd naar de gravensteen, een burcht die voordat Haarlem in 1245 stadsrechten verkreeg werd gebouwd in opdracht van de graven van Holland.De Gravensteen werd onder andere gebruikt voor het heffen van tol op schepen en het verdedigen van de plaats tegen aanvallen van buitenaf. Vanaf eind 2023 werd de gehele brug gerestaureerd. Ook krijgt de brug, in navolging van de Schalkwijkerbrug zijn oorspronkelijke kleuren terug, namelijk wit en rood.

In het centrum van Haarlem stond tot 1688 de bierbrouwerij De Olyphant, van deze brouwerij resteert nu alleen het gebouwencomplex. De twee panden aan het Spaarne zijn op 27 november 1969 ingeschreven als rijksmonument. De panden hebben gelijke trapgevels.

Haarlem () is een stad en gemeente in Nederland en de hoofdstad van de provincie Noord-Holland. De stad ligt aan de rivier het Spaarne en in de regio Zuid-Kennemerland. Haarlem behoort tot de middelgrote steden in de Randstad. Tot de gemeente Haarlem behoren de stad Haarlem en het westelijke deel van het dorp Spaarndam. Haarlem telt 167.763 inwoners en is daarmee na Amsterdam de grootste stad van Noord-Holland en de twaalfde gemeente van Nederland. De grootstedelijke agglomeratie Haarlem (Haarlem, Heemstede, Bloemendaal en Zandvoort) telt ongeveer 235.000 inwoners, en het stadsgewest Haarlem (Zuid-Kennemerland en IJmond) ruim 385.000 inwoners. Haarlem wordt voor het eerst genoemd in een document uit de 10e eeuw. In 1245 kreeg het stadsrechten van Willem II van Holland. Aan het eind van de middeleeuwen was Haarlem een van de belangrijkste steden van Holland geworden. In de Vroegmoderne Tijd ontwikkelde de stad zich op industrieel gebied als textielstad en op cultureel gebied als schildersstad.

Teylers Museum is een museum voor wetenschap en kunst in de Nederlandse stad Haarlem. Het werd in 1784 gesticht als boek en konstzael – een openbare gelegenheid voor kunst en wetenschap. Zowel het gebouw als het museuminterieur hebben de status van rijksmonument. Het museum heeft de oudste Nederlandse museumzaal waarvan het interieur nagenoeg in originele staat behouden is.

De Bakenesserkerk is een kerk in het centrum van Haarlem, gelegen in de buurt Bakenes. Opvallend is de witte toren, die vrijwel gelijk is aan de toren van de Grote of Sint-Bavokerk op de Grote Markt te Haarlem.

De Waag in Haarlem ligt op een markante plek in de stad, op de hoek van het Spaarne met de Damstraat. Het gebouw werd tussen 1594 en 1598 naar ontwerp en onder leiding van de toenmalige Haarlemse stadsarchitect Lieven de Key in renaissancestijl gebouwd. Bouwtypologisch gezien gaat het hierbij om het oudste monofunctionele waaggebouw in Holland. De ligging aan het Spaarne was gunstig in verband met aan- en afvoer van de te wegen goederen. Het gebouw staat weliswaar op een relatief klein, onregelmatig grondstuk, maar maakt desalniettemin een harmonieuze indruk, doordat beide gevels aan de straatkant identiek zijn vormgegeven en uit het destijds kostbare en duurzame natuursteen, arduin, afkomstig uit Namen, waren opgetrokken. Bovendien waren beide façaden plastisch versierd en telde het bouwwerk drie bouwlagen, waardoor het met zijn steile schilddak toentertijd ten opzichte van de omringende bebouwing duidelijk in het oog sprong. Binnen de typologie van het waaggebouw hoort de Haarlemse waag tot het type 'toren' en kan als zodanig als prototype hiervan gelden. Tegelijkertijd is deze als oudste exemplaar van het monofunctionele bouwtype 'waag' in Holland op te vatten. Aangezien het bij dit torentype onmiskenbaar in eerste instantie erom ging een baken in het stadsbeeld te vormen, waarbij de functie als waag op de achtergrond werd gedrongen, kreeg deze bouwvorm geen verdere navolging, behalve in het geval van de Waag in Makkum. Tegenover de waag stond direct aan de kademuur een kraan en een wiphout om de goederen, die over het Spaarne werden vervoerd, in en uit te laden. In beide poortopeningen van de waag zelf bevond zich een balkweegschaal om deze te wegen. De tekening van Romeyn de Hooghe (1690) en het schilderij van Gerrit Adriaenszoon Berckheyde (1638–1698) geven hiervan een goed beeld. Het laatstgenoemde stadsgezicht geldt tevens als een van de fraaiste van Holland. De waag speelt ook architectuurhistorisch gezien een interessante rol. Wetenschappelijke experts waren het namelijk gedurende honderd jaar oneens of het ontwerp wel van de toenmalige stadbouwmeester Lieven de Key stamde, destijds verantwoordelijk voor de architectonische planning in Haarlem, of dat het ontwerp van twee schilders afkomstig was, die ooit voor de vervaardiging van een aantal ontwerptekeningen werden betaald. Onderzoek van Karl Kiem met betrekking tot de Haarlemse waag leverde in 1996 echter het eenduidige bewijs, dat de uitgevoerde façade baseerde op een verandering van het oorspronkelijke ontwerp. Daarmee werd aangetoond, dat het werk van de beide schilders zich duidelijk tot het kopiëren van architectuurtekeningen had beperkt en dat Lieven de Key zonder enige twijfel als architect van de Waag van Haarlem mag gelden. Sinds de reconstructie 1988 van de balustrade, die begin 19de eeuw verwijderd werd, heeft de waag grotendeels weer haar oorspronkelijke verschijningsvorm aangenomen. De Haarlemse waag vervulde haar oorspronkelijke functie tot 1915. Vervolgens werden er gemeentelijke brandspuiten opgeslagen. Sinds 1821 was op de bovenverdieping de kunstenaarsvereniging KZOD 'Kunst zij ons doel' gevestigd. In de jaren zestig vormde het gebouw het onderkomen voor de troubadours en de folkclub van Cobi Schreijer. Grootheden als Pete Seeger, Joan Baez en Simon en Garfunkel traden er op, alsook Boudewijn de Groot en Elly en Rikkert. Tegenwoordig is er in het pand een bar/café gevestigd.

De Spaarnwouderstraat is een straat in centrum van Haarlem. De straat loopt vanaf de Hoogstraat, die in het verlengde van de Melkbrug ligt, naar de Amsterdamse Poort, die ook wel de Spaarnwouderpoort werd genoemd. Deze straat en poort waren vernoemd naar het dorp Spaarnwoude dat ten noordoosten van de stad lag. De straat heette aanvankelijk de Achterstraat en omvatte ook de Antoniestraat. De straat ligt evenwijdig aan het bochtig verloop van het Spaarne.

De Kortebrug is een brug in de Noord-Hollandse stad Haarlem. De brug overspant de Burgwal in de Burgwalbuurt in de Oude Stad. De brug ligt in de Spaarnwouderstraat, die aanvankelijk de Achterstraat heette, vlak naast de Vissersbocht. De eerste vermelding van de brug dateert uit 1515. De naam heeft de brug waarschijnlijk te danken aan haar korte lengte. De Wildemansbrug gelegen over de Bakenessergracht werd ook wel de Kortebrug of Korte Steenbrugge genoemd. De nabijheid van het Korte Spaarne bij deze brug heeft de naam waarschijnlijk doen behouden. Begin 19e eeuw was de Kortebrug nog een ophaalbrug, eind 19e eeuw moet deze zijn vervangen door een vaste brug.

Het Hodshon Huis is een rijksmonumentaal stadspaleis, opgericht op vier belendende percelen aan de rivier het Spaarne in Haarlem. Het is in 1794 en 1795 gebouwd in opdracht van Cornelia Catharina Hodshon, naar een ontwerp van architect Abraham van der Hart.

Pieter Teylers Huis, eerder Teylers Fundatiehuis genoemd, staat in de Damstraat 21 in de Nederlandse stad Haarlem. In dit huis woonden Pieter Teyler van der Hulst en zijn vrouw Helena Wijnand Verschaave. Daarvoor woonden zij in het huis De Hulst, dat ligt tussen het Klokhuisplein en de Damsteeg in. Pieter Teyler was een rijke Haarlemmer die zijn vermogen en huis naliet aan een stichting ter bevordering van kunst en wetenschap. Daaruit kwam Teylers Museum voort, dat in 1784 opende en hiermee het oudste museum van Nederland is. De Ovale Zaal van Teylers Museum (geopend in 1784) grenst aan het huis. Sinds 1878 is de ingang van het museum om de hoek op het Spaarne. Het huis staat nog steeds in verbinding met het museum. Door zijn erfenis is dat tot op de dag van vandaag in stand gebleven, alsook het Fundatiehuis waarvan bij testament is vastgelegd dat dit niet verkocht mag worden. In de Grote Zaal van het huis vinden traditioneel de vergaderingen plaats van zowel Teylers Stichting als van Eerste en Tweede Genootschap. Het Pieter Teylers Huis werd vanaf 2013 gerestaureerd en in maart 2021 opgeleverd voor herinrichting. Op 30 november 2021 opende Koningin Máxima het huis voor publiek.

De Hagebrug is een brug in de Noord-Hollandse stad Haarlem. De brug overspant de Burgwal in de Burgwalbuurt in het centrum van de stad. De brug verbindt de Hagestraat met de Raamsteeg. In het verlengde van de brug ligt over het Spaarne de Melkbrug en over de Herensingel de Herensingelbrug. De brug is net zoals de Hagestraat vernoemd naar het Middelnederlands woord haag, dat tuin of bosje betekent. In vergelijking tot het Nederlands waarin het heg of heining betekent. De Hagestraat liep dan ook achter vele tuinen om. De eerste vermelding van de Hagebrug stamt uit 1536. Begin 20e eeuw betrof de Hagebrug nog een ophaalbrug. In 1965 is deze versleten brug vervangen door een vaste brug.

Het Rosenstock-Huessy Huis is een gebouwencomplex in de Noord-Hollandse stad Haarlem, vernoemd naar de Duitse filosoof Eugen Rosenstock-Huessy en zijn gedachtegoed. Het complex ligt op de Burgwal tussen de Hagestraat en de Antoniestraat in. In 1437 werd het Sint Jacobsgasthuis in dit gebouw gesticht. Het gebouw werd in 1969 aangewezen als rijksmonument.