Koornhorst

Het Kantershof is een subwijk in de Bijlmermeer in Amsterdam-Zuidoost. De wijk werd op 20 januari 1971 bij een raadsbesluit vernoemd naar een boerderij in Bunde in Limburg. Deze laagbouwwijk, stedebouwkundig geheel afwijkend van de rest van de wijk, ligt aan de oostrand van de Bijlmermeer en kwam in de loop van de jaren zeventig, net als het Geerdinkhof, streng gescheiden van de hoogbouw tot stand, maar de woningen zijn kleiner en eenvoudiger van opzet dan het Geerdinkhof en ontworpen door Jan Sterenberg. De wijk is gelegen in het zuidoosten van de Bijlmermeer ten oosten van waar de 's-Gravendijkdreef afbuigt naar rechts en over gaat in de Karspeldreef. In het oosten grenst de wijk aan de Bijlmerweide en de Provincialeweg en in het noorden gescheiden door een parkje aan het Geerdinkhof De wijk bestaat uit 601 eengezinswoningen en hebben twee of soms drie lagen, die toegankelijk zijn via de tuin. Het parkeren is geconcentreerd rond overdekte parkeerpleintjes met carports waar ieder huisnummer een eigen plek heeft. De woonstraten zijn aangelegd als woonerf en er is veel groen in de wijk aanwezig met waterpartijen en voetpaden. Alle woningen in deze wijk hebben de straatnaam Kantershof en de huisnummering loopt tot 642 waarbij echter 31 huisnummers ontbreken omdat vroeger de nu verdwenen containerhokken een eigen huisnummer hadden evenals de verzamelplaats voor het grof vuil. Binnen de wijk is de huisnummering met bordjes aangegeven om onnodig dwalen te voorkomen en ook bestaat er een kleuraanduiding voor de verschillende gedeeltes van het Kantershof. De wijk is vanaf de 's-Gravendijkdreef voor auto's toegankelijk met de Kantershofstraat en op de 's-Gravendijkdreef, die sinds 1997 is verlaagd, heeft bus 41 een halte en verbindt de wijk met het metrostation Kraaiennest en het winkelcentrum Kameleon. Waar de rest van de Bijlmermeer de laatste 20 jaar, vanaf ongeveer het jaar 2000, voor een groot deel is vernieuwd is deze wijk nog steeds in zijn oorspronkelijke vorm.

Brug 1025 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. Het viaduct stond er jarenlang redelijk ongebruikt bij. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1025 werd nog getekend als viaduct in de Bijlmermeer, de straatnamen waren nog allemaal niet bekend. Vaak werd gerefereerd aan de Bijlmerdreef, die ter plaatse (pas) in 1971 de naam 's-Gravendijkdreef kreeg. Brug 1025 is het meest zuidelijk kunstwerk in de ’s-Gravendijkdreef, dat jarenlang de scheidslijn vormde tussen twee soorten bebouwing; de honingraatflats aan de westkant en laagbouw aan de oostkant. Het voet- en fietspad dat onder het viaduct liep leidde echter tot de flats van Koornhorst, een soort tussenoplossing. Wel meerdere verdiepingen, maar niet zoveel als Koningshoef de honingraatflat aan de overzijde. Koornhorst was voorbestemd tot zelfstandige bejaardenflat met centraal gebouwd dienstencentrum en werd ingebouwd in de wijk en straat Kantershof.. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. In vergelijking met de meer dan 70 meter lange brug 1022 is brug 1025 net als brug 1023 met circa zeventien meter overspanning veel kleiner. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam liever dat het oostelijke stuk van de Bijlmerdreef vanaf de Gooiseweg geen weg voor snelverkeer meer bleef, maar een brede stadsstraat met middenberm. Al rond de eeuwwisseling werd er gebouwd aan een nieuwe laagbouwwijk waarbij de straten vernoemd werden naar palmsoorten, bij de bouw daarvan verdween een deel van apart gelegen voet- en fietspaden. Alles kwam op maaiveldniveau te liggen, zo ook deze. Even ten zuiden van de plaats waar brug 1025 stond gaat de 's Gravendijkdreef na een rechte hoek over in de Karspeldreef, die grotendeels op een dijklichaam ligt, maar het oostelijke deel werd afgegraven om het op de andere dreef te laten aansluiten. De Bijlmer- , 's Gravendijk- en Karspeldreef vormen sinds de bouw van de wijk een U-vorm in de wijk.

Brug 1026 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Bij de aanleg van de infrastructuur van de wijk Bijlmermeer werd voorzien van een naamloze ringweg. Delen ervan zouden namen krijgen als Bijlmerdreef, 's-Gravendijkdreef en Karspeldreef, die in een U-vorm delen van de G- en K-buurten omringden. Alles werd hier gebouwd met gescheiden verkeersstromen met dreven op een dijklichaam en voet- en fietspaden op maaiveldniveau. Omdat gelijkvloerse kruisingen daartussen werden vermeden was er de behoefte aan een groot aantal tunneltjes en viaducten. Die viaducten werden ontworpen door de Dienst der Publieke Werken in de tijd dat er nog geen straatnamen waren, maar werden later wel teruggevonden omdat ze keurig op rij genummerd waren. In de 's Gravendijkdreef lag een aantal kunstwerken in de 1020-serie, keurig van noord naar zuid genummerd. Van deze viaducten is in de 21e eeuw niets meer terug te vinden, want bij een grootscheepse sanering werden het eind van de Bijlmerdreef, de hele 's Gravendijkdreef en de aansluiting naar de Karspeldreef afgegraven en net als de omringende en bijbehorende fietspaden op maaiveldniveau neergelegd. Dit betekende het eind voor die zelfde serie viaducten 1020-1025. Viaduct 1026 werd echter al eerder buiten gebruik gesteld. Ze werd voor wat betreft betonnen onderdelen aanbesteed in 1966, maar al in 1967 sterk ingekort om plaats te maken voor een groot viaduct in de Karspeldreef, brug 1055, die over het Gaasperparkpad kwam te liggen. Deze brug haalde weliswaar de sanering van de 21e eeuw wel, maar verdween daarmee ook meteen.

Kouwenoord is een woontoren en voormalige honingraatflat en de Kouwenoordweg een straat in Amsterdam-Zuidoost. De honingraatflat kreeg haar naam op 25 juni 1969 en werd vernoemd naar diverse boerderijen in Nederland, onder meer in Kesteren. In het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde bestaat in de wijk Reyeroord ook een straat met de naam Kouwenoord.

Brug 1055 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Brug 1055 maakte vanaf 1967 deel uit van de infrastructuur binnen deze nog te bouwen wijk. In die wijk kwam een soort rondweg in de vorm van Bijlmerdreef, 's-Gravendijkdreef en Karspeldreef. Deze dreven werden halfhoog aangelegd op een dijklichaam en waren alleen toegankelijk voor snelverkeer. Voetgangers en fietsers bewogen zich voornamelijk op maaiveldniveau. Door deze inrichting van de wijk moesten er tal van viaducten gebouwd worden om het langzame verkeer ongehinderd tussen de diverse wijkonderdelen te laten bewegen. Bij de ontwerpfase van de Bijlmermeer was dat nog niet zover. De brug werd ontworpen als "viaduct in de Bijlmermeer". Brug 1055 werd gebouwd op de plek waar eerst brug 1026 had gelegen. Ze werden gebouwd in de Karspeldreef over het Gaasperparkpad, een lang voet- en fietspad dat van noord naar zuid door wijk en stadsdeel loopt en hier honingraatflat Koningshoef aandeed. Voor genoemde dreven ontwierp Dirk Sterenberg voor de Dienst der Publieke Werken een soort standaardprogramma voor viaducten. Ze hebben allemaal grotendeels hetzelfde uiterlijk met afgeronde randplaten, betonblokken op de randen van het wegdek, leuningen en betegeling keermuren. Ook de lengtes van de overspanningen waren meest standaard, 17 meter over voet- en fietspaden en circa 31 meter voor langere overspanningen. De gemeente wilde hier een groot viaduct waardoor er in het midden een rij brugpijlers nodig was; ook deze hadden waar toegepast veelal dezelfde vorm, een geometrisch figuur. Het gescheiden verkeer werd hier vanaf begin jaren nul losgelaten. Er vond een ingrijpende sanering plaats waarbij het oostelijk deel van de rondweg werd afgegraven; de kruisingen werden verlaagd naar maaiveldniveau met bijvoorbeeld zebrapaden. Deze slag liep door tot eind jaren nul. Ook dit deel van de Karspeldreef werd afgegraven, daarbij werd brug 1055 gesloopt. Ook Koningshoef verdween.

Brug 1024 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1968 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. Het viaduct stond er jarenlang redelijk ongebruikt bij. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1024 werd nog getekend als viaduct in de Bijlmermeer, de straatnamen waren nog allemaal niet bekend. Vaak werd gerefereerd aan de Bijlmerdreef, die ter plaatse (pas) in 1971 de naam 's-Gravendijkdreef kreeg. Onder het viaduct liep het voet- en fietspad dat de 's-Gravendijkdreef aan de oostkant begeleidde. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. In vergelijking met de meer dan 70 meter lange brug 1022 is brug 1024 net als brug 1023 met circa zeventien meter overspanning veel kleiner. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam liever dat het oostelijke stuk van de Bijlmerdreef vanaf de Gooiseweg geen weg voor snelverkeer meer bleef, maar een brede stadsstraat met middenberm. Al rond de eeuwwisseling werd er gebouwd aan een nieuwe laagbouwwijk waarbij de straten vernoemd werden naar palmsoorten, bij de bouw daarvan verdween een deel van apart gelegen voet- en fietspaden. Alles kwam op maaiveldniveau te liggen, zo ook de kruising Kantershofstraat en 's-Gravendijkdreef.

De 's-Gravendijkdreef verbindt de Bijlmerdreef bij Groenhoven en Gouden Leeuw, oorspronkelijk ook Grunder en sindsdien Nieuw-Grunder, in het oosten van de Bijlmermeer in Amsterdam-Zuidoost met de Karspeldreef, bij Koornhorst, oorspronkelijk ook bij Koningshoef. De dreef was half hoog gelegen en uitsluitend bestemd voor snelverkeer en werd voor het verkeer opengesteld in 1970. In de dreef werd een aantal viaducten gebouwd om het langzaam verkeer (voetgangers en fietsers) via een gescheiden verkeersstroom de dreef te kunnen passeren. Aan de oostzijde verschenen de laagbouwwijken Geerdinkhof en Kantershof. In de tweede helft van de jaren negentig werd de dreef in het kader van de vernieuwing van de Bijlmermeer verlaagd, verdwenen als gevolg daarvan de viaducten (brug 1019 tot en met brug 1026) en werd ze veranderd in een stadsstraat. De honingraatflats Grunder en Koningshoef verdwenen en werden vervangen door nieuwbouw op kleinere schaal met toegangen aan de dreef. Ook verschenen er fiets- en voetpaden en gelijkvloerse kruisingen. Oorspronkelijk bevonden zich aan de dreef geen huisnummers, de flatwoningen hadden de naam van de naastgelegen flats en de laagbouwwoningen van de hoven. Pas na de vernieuwing en verlaging kwamen er aan de dreef wel huisnummers, oplopend van 1- 369. GVB bus 41 geeft een verbinding met metrostation Ganzenhoef, het winkelcentrum Ganzenpoort, metrostation Kraaiennest en het winkelcentrum de Kameleon. De dreef is bij een raadsbesluit van 20 januari 1971 vernoemd naar een boerderij in Noordwijkerhout. Langs de dreef staan twee kunstwwerken: titelloos werk van Matthijs van Dam en Peter Jansen Vliegende schotels van Wim Winnubst

Brug 1176 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug is een zogenaamde duikerbrug. Zij werd in 1968/1969 gelegd in een brede afwateringstocht tussen de K-Buurt met Kantershof en het park Bijlmerweide. Het park en het water zijn ter plaatse voor driekwart ingesloten door de buurt eromheen. Er liggen in dit water meerdere vrijwel identieke duikers (brug 1171, brug 1172, brug 1173, brug 1175 en brug 1176), die keurig op een rijtje liggen. De brug verzorgt via het Geerdinkhofpad de buurt en park alleen voor voetgangers en fietsers. De bruggen hebben een identieke uitstraling. Ze liggen op maaiveldniveau waardoor voetgangers en fietsers over een bult in het landschap moeten gaan. De duiker is circa 32 meter lang en 4 meter breed.; doorvaarthoogte is theoretisch, er is geen commerciële scheepvaart mogelijk in de gracht. Alle bouwonderdelen zijn in beton uitgevoerd, conform het ontwerp van de Dienst der Publieke Werken (specifieke ontwerper onbekend). Elders in de wijk Zuidoost zijn soortgelijke duikers geplaatst (zie bijvoorbeeld brug 1126).

Brug 1023 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. Het viaduct stond er jarenlang ongebruikt bij. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1023 werd nog getekend als viaduct in de Bijlmerdreef toen deze nog oostelijk van flat Grunder was ingetekend. Echter kreeg de weg hier in 1971 de naam 's-Gravendijkdreef, alleen begaanbaar voor snelverkeer. Onder het viaduct liep het Kraaiennestpad, een kilometerslang voet- en fietspad dat van oost naar west loopt. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. In vergelijking met de meer dan 70 meter lange brug 1022 is brug 1023 met circa zeventien meter overspanning veel kleiner. Bij nieuw inzicht in de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam liever dat het oostelijke stuk van de Bijlmerdreef vanaf de Gooiseweg geen weg voor snelverkeer meer bleef, maar een brede stadsstraat met middenberm. Al rond de eeuwwisseling werd er gebouwd aan een nieuwe laagbouwwijk waarbij de straten vernoemd werden naar palmsoorten, bij de bouw daarvan verdween een deel van genoemd voet- en fietspad. Het zuidelijk deel van de 's-Gravendijkdreef werd afgegraven en kwam op maaiveldniveau te liggen, zo ook de nieuw ontstane T-kruising. Van brug 1023 is niets meer in het landschap te zien.

Brug 1175 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Op de scheidslijn tussen de woonwijk Kantershof en het park de Bijlmerweide is een water aangelegd voor de waterhuishouding van wijk en park. Tegelijkertijd waren er talloze verbindingen nodig tussen wijk en park. Men koos de watergang grotendeels te laten doorstromen middels duikers waarover dat voet- en fietspaden werden gelegd. Die zogenaamde duikerbruggen hebben alle hetzelfde uiterlijk (bijvoorbeeld brug brug 1176), behalve brug 1175. Dit is een smalle betonnen voetbrug, die ook de vernieuwingsslag 2015 binnen de parkbruggen alhier overleefde. Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken kwam met een vijftien meter langen overspanning van vijf betonnen liggers waarbij de landhoofden ook nog eens aan beide zijden vier meter in de oevers zijn verankerd. De brug is tweeënhalve meter breed, waarvan aan beide zijden 50 cm werd ingeruimd voor balustraden en leuningen. De brug behoort tot een serie varianten die Sterenberg voor Amsterdam-Zuidoost ontwierp. De serie is te herkennen aan de kijkgaten in de borstweringen; die gaten hebben een vorm van een zandloper (twee aangesloten trechters). Ook is er overeenkomst tussen leuningen, balustraden en het nummerplaatje (zie bijvoorbeeld brug 1130).

Brug 1173 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug is een zogenaamde duikerbrug. Zij werd in 1968/1969 gelegd in een brede afwateringstocht tussen de K-Buurt met Kantershof en het park Bijlmerweide. Het park en het water zijn daar voor de helft om de buurt heen aangelegd. De brug verbindt de buurt en het park alleen voor voetgangers en fietsers. In het park en de woonwijken eromheen liggen meerdere van dit type duikers, die een identieke uitstraling hebben. Ze liggen op maaiveldniveau waardoor voetgangers en fietsers over een bult in het landschap moeten gaan. De duiker is circa 32 meter lang en 4 meter breed. De doorvaarthoogte is theoretisch: er is geen commerciële scheepvaart mogelijk in de gracht. Alle bouwonderdelen zijn in beton uitgevoerd, conform het ontwerp van de Dienst der Publieke Werken (specifieke ontwerper onbekend). Het Kraaiennestpad, een tweeënhalve kilometer lang voet- en fietspad tussen Bijlmerweide (oost) en Abcouderpad (west) voert over de duiker. Elders in de wijk Zuidoost zijn soortgelijke duikers geplaatst.

Brug 1199 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug is gelegen in een voetpad in het park Bijlmerweide en overspant een ringwater om een eiland, waarop "Vogel- en zoogdierenopvang De Toevlucht" is gevestigd. Het terrein is afgesloten door middel van een hekwerk. De eerste brug die hier werd neergelegd dateerde uit 1970. Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken ontwierp een bijna tien meter lange houten voetbrug die zonder brugpijlers over het water hing. Het park droeg toen nog de naam Gaasppark. Liggers, leuningen en balustraden werden gevormd door dikke houten balken, een bouwwijze die Sterenberg gebruikte voor een veelvoud aan parkbruggen. In 2015 waren die bruggen in de Bijlmerweide vermolmd, verweerd en versleten, bovendien moesten ze ook de karretjes van de gemeentereiniging en -hersteldiensten (maximaal 5 ton) kunnen gaan dragen en daar waren ze niet op gebouwd. Stadsdeel Zuidoost gaf opdracht aan ipv Delft twaalf verschillende bruggen te ontwerpen (meerdere bruggen hebben hetzelfde ontwerp), die toch een eenheid zouden vormen in het park. Er kwam het waterbouwkundig aannemingsbedrijf Jos Scholman aan te pas de bruggen in te passen. Ipv Delft ontwierp een soort standaardmodel dat steeds indien nodig aangepast kon worden. Om de eenheid te bewaren zijn al die bruggen voorzien van cortenstalen randliggers (de buitenste liggers) en dito balusters. Opvallend is dat de balustraden met houten leuningen enigszins naar buiten wijken, bovendien gaan ze mee met de welving van de brug, ipv Delft omschreef het als "waaiervorm".