Herenbrug (Utrecht)

Lepelenburg maakt deel uit van het Zocherpark in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht. De aan dit parkgedeelte grenzende straat draagt dezelfde naam. Oorspronkelijk was Lepelenburg een huis dat hier gelegen was. Daarnaast verrees in de 16e eeuw een aarden bolwerk dat diende in de Utrechtse stadsverdediging, maar omstreeks 1860 werd omgevormd tot onderdeel van het huidige singelplantsoen. In het Lepelenburgpark bevinden zich een muziektent, een kinderspeelplaats, ligstoelen en aan de rand de villa Lievendaal en de Bruntskameren. In het park vinden regelmatig evenementen plaats, zoals de Utrechtse Introductie Tijd, het Counter Culture Festival (2006), in 2015 de ploegenpresentatie van de Ronde van Frankrijk en in 2017 de huldiging van het Nederlands vrouwenvoetbalelftal bij het winnen van het Europees Kampioenschap.

Lievendaal is de enige villa in de binnenstad van Utrecht en een rijksmonument. De villa werd in 1862 in opdracht van G. Reede gebouwd in eclectische stijl op een heuvel langs het Zocherpark dat werd aangelegd toen hier de stadsmuren en het bolwerk Lepelenburg werden verwijderd. Jan David Zocher, ontwerper van het park, had ook een aandeel in het ontwerp van Lievendaal. De villa wordt door middel van een tuin en een hekwerk van het park afgescheiden maar het geheel vormt toch een integraal onderdeel van het ontwerp van het plantsoen. De villa werd met opzet op een heuvel gebouwd om het zicht op de armoede van de Bruntskameren te ontnemen. Een deel van de oude stadsmuur zou in de heuvel zijn blijven staan. Irene van Lippe-Biesterfeld bewoonde van 1958 tot 1962 een deel van Lievendaal tijdens haar studententijd in Utrecht.

De Brigittenstraat is een straat in het centrum van de Nederlandse stad Utrecht. De zo'n 200 meter lange Brigittenstraat loopt van de over de Nieuwegracht gelegen Brigittenbrug naar het Lepelenburg. De Brigittenstraat zou in het jaar 1366 door het kapittel van Oudmunster zijn aangelegd. De straatnaam is ontleend aan het verdwenen nabijgelegen Brigittenklooster. In de straat bevinden zich zo'n 16 monumentale huizen waaronder 14 rijksmonumenten. Het oudste rijksmonument in deze straat is het werk-wwonhuis op huisnummer 17, dat rond 1500 gebouwd werd. Vermoedelijk is het gebied in de late middeleeuwen bewoond geraakt. Hoe dan ook viel het in die periode onder Oudmunster en de inwoners lieten de stenen bestrating zelfstandig uitvoeren in de straat, dat laatste was destijds niet ongebruikelijk. De straat stond vroeger (ook wel) bekend als de Campstrate. Ook zou deze straat ´by den Wijngaerd´ zijn genoemd. ter hoogte van het klooster bevond zich het Convent van Onze Lieve Vrouw in den Wijngaert. Vandaag de dag kruisen de Oude Kamp en Nieuwe Kamp de Brigittenstraat halverwege.

De Bruntskameren of Bruntscameren is een complex van vijftien vrijwoningen in de binnenstad van Utrecht. De eenkamerwoningen werden in opdracht van de advocaat Frederik Brunt op het erf van zijn huis Klein Lepelenburg gebouwd in 1621 ten behoeve van arme weduwen, die naast gratis wonen ook voedsel en brandstof kregen. Het hoofdgebouw werd ontvangstruimte voor zijn erfgenamen en bevat een barok gebeeldhouwde poort. Nog steeds wordt daar eenmaal per kwartaal op grond van een uit 1742 daterend testament van Hillegonda Schoormond geld uitgereikt aan behoeftige bejaarden. Het complex bevat een tuin, waar in 1979 een beeldje ter herinnering aan C.C.S. Crone werd geplaatst. Het beeld is gemaakt door Hans Bayens. De naam Bruntenhof is ontleend aan de gemeenschappelijke tuin (hof) achter de eenkamerwoningen welke met heemplanten is beplant en door de bewoners wordt onderhouden. De huisjes waren eerst onderdeel van Lepelenburg maar later kregen de straatjes de namen Bruntenhof en Bruntensteeg. De huisjes worden thans van Lepelenburg afgescheiden door villa Lievendaal. In 1976 nam de stichting Het Utrechts Monumentenfonds het bezit van het complex over en voerde tussen 1979 en 1981 een restauratie uit. In deze eenkamerwoningen bevinden zich nog steeds de originele bedstede van weleer.

De Maliebrug is een rijksmonumentale brug in de Nederlandse stad Utrecht. De bakstenen boogbrug met drie overspanningen is in 1833 gebouwd. Deze brug verving een oudere brug. De vroegste Maliebrug is hier in 1637 aan het bolwerk Lepelenburg gebouwd toen dat jaar buiten de verdedigingsgracht de Maliebaan werd geopend. Rond 1830 startte de afbraak van de oude stadsverdediging. In de jaren erop werd op onder meer het Lepelenburg het Zocherpark aangelegd naar ontwerp van de landschapsarchitect Jan David Zocher jr. De Maliebrug werd daarbij vervangen door de huidige brug. In vroegere tijden bevond zich een douanekantoortje bij de brug en in de eerste helft van de 20e eeuw een politiepost.

Het Leeuwenbergh Gasthuis is een rijksmonumentaal gebouw aan het Servaasbolwerk in de Nederlandse stad Utrecht. Bij de oostelijke stadsmuur werd in 1567 een pesthuis gebouwd met geld uit de nalatenschap van Agnes van Leeuwenberch. Het bestaat uit een tweebeukige ruimte van 500 m² en wat bijgebouwen. Bij gebrek aan pestlijders deed het dienst als gasthuis. Later werd het gebruikt als kazerne, universiteitsgebouw, laboratorium en tehuis voor aankomende apothekers. In 1930 nam de Nederlandse Protestantenbond het pand als kerkgebouw in gebruik, na verbouwing onder leiding van de architect G.W. van Heukelom. Vanaf 2004 was het gebouw eigendom van de Stichting Vrienden van Leeuwenbergh die het in 2007 heeft laten restaureren. Het gebouw werd gebruikt voor concerten en lezingen. Vanaf 1 februari 2008 was Leeuwenbergh verhuurd aan Muziekcentrum Vredenburg, dat de zaal tot de ingebruikname van TivoliVredenburg op 1 april 2014 gebruikte ter vervanging van de kleine concertzaal voor onder meer kamermuziek. De grote concerten werden in die periode gegeven in een tijdelijk gebouw in de wijk Leidsche Rijn, dat vanwege de rode kleur ook wel de "Rode Doos" werd genoemd. Daarna werd het pand eigendom van Stadsherstel Utrecht, dat het verhuurt ten behoeve van een centrum voor kamermuziek, met een podium en opnamefaciliteiten.

De Kameren van Jan van Campen is een rijksmonument in de wijk Museumkwartier in de Nederlandse stad Utrecht. Het betreft een rijtje godskameren die in verschillende fases werden gebouwd, gewijzigd of gesloopt. De geestelijke Jan van Campen liet vanaf de eerste helft van de 16e eeuw in verschillende fases de gebouwen bouwen waarin vier grote en negen kleine kameren werden gerealiseerd die bij testament in 1574 werden toegewezen aan de regenten van het ertegenover gelegen gasthuis Leeuwenberg, die ze beheerde als vrijwoningen. Omdat ook anderen aanspraak maakten op de erfenis werd pas in 1579 zijn woonhuis verbouwd tot nog drie kameren. Voor de aanleg van de straat Nieuwe Kamp in 1645 moesten twee kameren worden gesloopt maar aan de nieuwe straat werden een of twee nieuwe kameren gebouwd. De kameren in het voormalige woonhuis van Van Campen, tussen de straten Nieuwe Kamp en Achterom werden rond 1880 wegens bouwvalligheid gesloopt. Het gedeelte bij de Achterom werd daarbij verkocht en op de hoek van de Nieuwe Kamp en Schalkwijkstraat werden door de regenten nieuwe woningen gebouwd. Alle veertien kameren werden door de Regenten der Verenigde Gods- en Gasthuizen, die in 1817 het beheer over Leeuwenberg en de kameren hadden overgenomen, verkocht aan de gemeente Utrecht in 1953. De gemeente sloopte rond 1967 de huisjes uit 1880 en Schalkwijkstraat 10 werd in 1971 gesloopt om een doorgang te maken voor nieuw te bouwen lokalen voor de erachter gelegen school. Het gat dat daardoor ontstond werd afgesloten door een hek. De schoollokalen werden nooit gebouwd en het gesloopte pand werd bij de restauratie van de panden in 1988 hersteld maar dit huisnummer heeft geen monumentenstatus. Na de onbewoonbaarverklaring werden de woningen vanaf de jaren 60 in gebruik genomen als ateliers. Thans worden enkele huisjes weer bewoond. Een van de panden heeft nog een oorspronkelijke 17e-eeuwse spiltrap.

Servaasbolwerk is een straat in de Nederlandse stad Utrecht. De straat heeft zijn naam te danken aan het middeleeuwse cisterciënzerklooster van Sint Servaas, hetgeen gedurende bijna vier eeuwen door de kloosterzusters bewoond werd. Kloosters, kerken en andere christelijke bouwwerken bepaalden in de stad Utrecht net zoals elders in belangrijke mate de indeling van de stad -- vanwege hun sociale en fysieke geslotenheid (sociale isolatie, zelfvoorzienendheid, en ommuring), de onttrekking aan wereldlijk gezag (de zogenaamde immuniteit), en vanwege het feit dat bij krijgshandelingen godshuizen gespaard dienden te worden en daardoor een bestendig deel van de stad vormden. Het cisterciënzerklooster van St. Servaas en de naastgelegen abdij bevonden zich direct aan de stadswal. Rond 1390 werd de Nieuwegracht aangelegd, waardoor het klooster tussen de wal en de gracht kwam te liggen, aan de noordzijde begrensd door de Magdalenastraat. Achter de omheining lagen een simpele eenbeukige kloosterkerk met een bescheiden torentje, een kerkhof, een aantal woon- en bedrijfsgebouwen en grote tuinen (aan de noordzijde). In 1567 werd uit de nalatenschap van Agnes van Leeuwenberch aan het noordelijk einde van het Servaasbolwerk het pesthuis Leeuwenbergh gebouwd. Het pesthuis is in de loop der jaren onder andere gebruikt als kazerne, gasthuis universiteitsgebouw, apothekerslaboratorium (en als huisvesting van de bijbehorende farmaciestudenten), kerk en (tegenwoordig als) concertzaal. Tussen het Servaasbolwerk en het Lepelenburg werd in 1621 het Bruntenhof aangelegd, en in 1862 werd er de villa Lievendaal gebouwd. In het zuidelijk deel, bij Sonnenborgh, werd in 1944 door de Duitse bezetters op een grondplan van 30 bij 35 meter een communicatiebunker gebouwd, gecamoufleerd door een bakstenen muur met houten vensters en een pannendak. Ondanks een positief advies van de Raad voor Cultuur tot plaatsing op de rijksmonumentenlijst werd de twee verdiepingen tellende bunker in 2004 gesloopt. Tegenover de bunker werd na de oorlog een hekwerk geplaatst bij de Bevrijdingsboom.

De Stadsschouwburg is het grootste theatergebouw van de Nederlandse stad Utrecht. Het in 1937 door de bekende architect Willem Dudok ontworpen. Het gebouw staat op het Lucasbolwerk, aan de rand van de Utrechtse binnenstad. De stadsschouwburg werd geopend op 3 september 1941 en herbergde destijds het restaurant Esplanade (met balkonterras). Het gebouw werd omstreeks 2009 erkend als rijksmonument na nominatie in 2007 op de Top 100 Nederlandse monumenten 1940-1958.

Het Lucasbolwerk is een straat in de Nederlandse stad Utrecht. In de periode van circa 1577 tot 1597 werden met de vestingbouwkundige Adriaen Anthonisz aan de stadsmuur van Utrecht vijf nieuwe aarden verdedigingsbolwerken aan de reeds bestaande vier stenen bolwerken toegevoegd. Een van die vijf was het Lucasbolwerk. Omstreeks 1722 werd op dit bolwerk de suikerraffinaderij Suikerhuis gebouwd, dat vanaf 1844 onderdak bood aan een tegelbakkerij. In 1867 werd deze industrie gesloopt en het bolwerk geïntegreerd in het Zocherpark, dat langs de singel werd aangelegd. Aan de zuidwestzijde gaat het Lucasbolwerk over in de Nobelstraat. Het uit 1895 daterende hoekpand Nobelstraat-Lucasbolwerk is van de hand van architect P.J. Houtzagers. Het Lucasbolwerk heeft een belangrijke uitgaansfunctie: aan deze straat zijn de Utrechtse Stadsschouwburg, twee studentenverenigingen (Unitas S.R. en B.I.T.O.N.) en meerdere cafés gevestigd. Er staan ook panden met een woon- of kantoorfunctie. In het jaar 2002 besloot het Utrechts bestuurlijk college bestaande uit Leefbaar Utrecht, PvdA, VVD en D66 tot de bouw van een parkeergarage onder het Lucasbolwerk. Dit zou noodzakelijkerwijs aanzienlijke schade aan het park als gevolg hebben. Om dit tegen te gaan werd het Comité Behoud Lucasbolwerk opgericht. Verscheidene belanghebbenden, waaronder Unitas S.R. en B.I.T.O.N., sloten zich hier als partners bij aan. Door het starten van verscheidene bezwaarprocedures werd de bouw van de parkeergarage sterk vertraagd. In 2005 verkreeg de gemeente weliswaar de kleine monumentenvergunning, die al enige voorbereidende werkzaamheden mogelijk maakte, maar inmiddels was de publieke opinie duidelijk omgeslagen. Toen de procedures zich tot na de gemeenteraadsverkiezingen in 2006 voortsleepten namen Leefbaar Utrecht en de PvdA de parkeergarage niet meer in hun verkiezingsprogramma op. Hierdoor was het project van de baan.

Feest der muzen is een fontein in de Nederlandse stad Utrecht. Ze is vervaardigd door de kunstenaar Joop Hekman en is op 2 oktober 1959 door de toenmalige Utrechtse burgemeester De Ranitz onthuld in het park voor de Stadsschouwburg op het Lucasbolwerk.

De Nieuwegracht is een van de bekendste grachten in de binnenstad van de Nederlandse stad Utrecht. Het is ook de naam voor de twee straten aan weerszijden van deze gracht. Karakteristiek zijn de vele monumentale grachtenpanden, de werfkelders, werven met bomen, en bruggen.