Zonder titel (Guido Geelen)

Het Westerdokseiland is een eiland in Amsterdam tussen het Westerdok en het IJ. Het ontstond in 1832 toen door aanleg van de Westerdoksdam dit deel van het IJ werd afgescheiden en daardoor ook geen eb en vloed meer kende in het tot 1870 nog in open verbinding met de Zuiderzee staande IJ. Aan de westzijde ontstond zo de omsloten watervlakte die nu Westerdok heet. Aan de oostkant ontstond op soortgelijke wijze het Oosterdok. Het Westerdokseiland was vanaf de jaren twintig jarenlang vooral in gebruik als een spoorwegemplacement, dat via de spoorbrug Westerdokseiland verbonden was met de sporen van het achtergelegen Centraal Station. Op het amper vier hectare grote eiland groeiden meer dan 150 wilde plantensoorten. Dat had alles te maken met het havenverleden van het eiland, en de aanwezigheid van het Koloniaal etablissement aan de Westerdoksdijk. Geen werelddeel ontbrak: aardpeer, alsemambrosia, bezemkruid, sorgo, kafferkoren en zegekruid. In het begin van de 21ste eeuw is hier grootschalige woningbouw gerealiseerd. Het betreft hier grote appartementencomplexen. Bij de aanleg is geen rekening gehouden met de zichtlijnen vanuit de oude stad, zo heeft bijvoorbeeld de Prinsengracht het uitzicht op het IJ geheel verloren. Bij de aanleg van het IJdock, een nieuw aan het Westerdokseiland aangeplempt schiereiland, heeft men dit ondervangen door inkepingen te maken in de bebouwing. Het water van het Westerdok heeft tegenwoordig onder andere de functie van jachthaven. Aan het einde van het eiland loopt de Westerdoksdijk door in de Silodam. Aan het Stenen Hoofd lag eind jaren zestig als studentenonderkomen het schip Caledonia. Gedurende de bouw van het Pontsteigergebouw vertrok hier van 2015 tot 2018 het Distelwegveer naar de NDSM.

IJDock is de niet-officiële benaming voor een buurtje en gebouwenensemble in Amsterdam-Centrum, buurt Westerdokseiland. De naam komt voort uit de projectnaam uit de tijd van de herontwikkeling van het gebied (2008-2012). De buurt kent slechts één straatnaam, IJdok, die doorloopt tot op de Westerdoksdijk.

Het Koloniaal etablissement ook wel Indisch etablissement te Amsterdam had in de 20e eeuw twee adressen in die stad.

De Vluchthavenbrug (brug 1927) is een basculebrug in Amsterdam-Centrum. Deze voetgangersbrug werd rond 2012 gelegd rond een binnenhaven die was ontstaan tussen de Westerdoksdijk en een nieuwbouwcomplex genaamd IJdock. De brug is ontworpen door architecten- en ingenieursbureau Ney & Partners. De stalen brugplaten worden gedragen door zes U-vormige brugpijlers. Het brugdek golft zoals het onderliggende water, concaven wisselen de convexen af in een simulatie van een vlucht van de reiger. De duizend balusters/stijlen volgen de beweging van de krommingen, maar dragen geen leuningen. De nachtelijke led-verlichting benadrukt de golvende elementen. Ney & Partners kregen voor deze brug een eervolle vermelding bij het Britse "Footbridge Congress 2014". Ze waren tevens winnaar, maar dan in de categorie “korte overspanning” voor twee voetgangersbruggen bij de Smedenpoort in Brugge. Het juryrapport over de Vluchthavenbrug: Briljante brug. Het gebruik van één enkele staalplaten dek is subliem en de borstweringen zijn fantastisch. Een elegante en doordachte vorm en aandacht voor detail. Door het rasterwerk kan men het onderliggen water zien. De daadwerkelijke basculebrug is alleen herkenbaar aan de seinlampen en blauw signaalbord(voor boten) en brughekken (voetgangers). Onder de andere brugdekken kan niet doorgevaren worden; ze zijn door een drijfbalk en/of remmingswerk geblokkeerd. De naam van de brug verwijst naar "De vluchthaven", een binnenhaven aan het open IJ achter het Koloniaal etablissement, waarin ten tijde van de bouw van IJdock de Amsterdamse Waterpolitie was gevestigd. Er lag een door middel van steigers gecreëerde binnenhaven waar schepen konden aanmeren. Op de plaats van die vluchthaven werd IJdock gebouwd, de Vluchthavenbrug werd gebouwd op de afgegraven en volgestroomde terreinen van het genoemde etablissement.

Westerdoksdijk 40 te Amsterdam is een gebouw aan de Westerdoksdijk in Amsterdam-Centrum. Het gebouw werd neergezet tussen de straat op de dijk en het IJ. Tijdens de bouw lagen tussen straat en gebouw nog rails van het rangeerterrein richting naar en vanaf de opslagloodsen op het Stenen Hoofd. NV Reederij v/h gebroeders Goedkoop liet hier vanaf 1958 een nieuw complex bouwen, vlak naast Het Stenen Hoofd. Volgens Het Parool in 1959 werd het complex boven het water gebouwd. Het 27 meter hoog hoofdgebouw bestaat uit een breed onderstuk waarin allerlei diensten en dienstwoningen werden ondergebracht, daarboven een soort flatgebouw die dienst deed als verkeerstoren. Het geheel werd afgesloten door een dakterras. Het bouwen boven water bracht moeilijkheden met zich mee, die werden opgelost door eerst een plateau van 120 bij 50 meter te plaatsen op de circa 25 meter lange paalfundering, van waaruit verder gebouwd werd. Bij het complex werden nog twee loodsen gebouwd. Opvallendst waren destijds de enorme drijvende steigers opgebouwd uit caissons. Er werd gekozen voor drijvende steigers omdat het funderen ervan te kostbaar was. Er was plek om de 22 speelboten, 2 drijvende bokken, een bergingsvaartuig en een bunkerschip aan te meren. Medewerkers in het hoofdgebouw hadden ofwel zicht op het IJ (noorden) of het gigantische rangeercomplex van de Spoorwegen (zuiden). De bouw was in de jaren 1958-1961 landelijk nieuws en een teken van groei van Goedkoop. Het werd omschreven als markant, joyeus, prachtig etc. Tijdens de bouw groeide Goedkoop gewoon door. Architect Dekeukeleire moest bij het ontwerp rekening houden met verdergaande groei en beschutting van de (groeiende) vloot. Goedkoop centraliseerde de kantoren aan de Vismarkt en loodsen in de Coenhaven. Ze wilden er niet nog een vestiging bij hebben. Op 26 april 1961 werd het gebouw officieel geopend, nadat het al eerder in gebruik was genomen. Ruim een half jaar later kwamen koningin Juliana der Nederlanden en echtgenoot op bezoek. Een foto uit 1972 laat zien dat het gebouw van Goedkoop destijds opvallend klein was tussen de grote opslagloodsen aan het IJ. In 1974 kwam een fusie tot stand tussen Goedkoop (havensleepdiensten) en Wijsmuller (zeesleepdiensten), nadat beide firma’s bestraft waren in de zogenaamde loodsenaffaire (prijsafspraken). De naam Goedkoop Havensleepdiensten BV bleef tot 1999 actief binnen Wijsmuller. In de loop der jaren verdwenen steeds meer havenactiviteiten van deze plek, uitmondend in de herontwikkeling van alle terreinen van het Westerdok. Havens en rangeerterreinen verdwenen om plaats te maken voor een woonwijk als ook de inrichting van IJdock met het Paleis van Justitie In de jaren negentig was er sprake van dat het gebouw van Goedkoop tegen de vlakte zou gaan. Van alle gebouwen aan dijk en het IJ bleef eigenlijk dit gebouw (en dan alleen het hoofdgebouw) staan, waarbij het dan juist opvallend groot uitpakt. De andere bebouwing, die bleef staan is een elektriciteitshuisje. Er waren plannen voor een verlenging van de Amsterdamse Metro naar het voormalig dok, doch dat zou er nooit komen. Vanuit de geschiedenis werd ook Het Stenen Hoofd bewaard, maar zonder loodsen. In de loop der jaren vestigden steeds andere bedrijven in het gebouw, veelal toch te maken met havendiensten, zoals Mammoet Transport. In de 21e eeuw kwam hier het in 2004 opgerichte BNLA Architecten en andere dienstverleners (advocaten etc.). Bij het Monumenten Inventarisatie Project werd gewezen op de overeenkomst die dit gebouw heeft met het gebouw van De Nederlandsche Bank van Marius Duintjer; het lijkt op een miniversie ervan. Het gebouw kwam in 2008 voor op de lijst Amsterdamse Top-100 Jonge monumenten. Sinds 2017 is het gebouw gemeentelijk monument met vier redenen: stedenbouwkundig, deels gebouwd op water en deels in de dijk architectonische waarde binnen het functionalisme cultuurhistorie; het is een van de weinige gebouwen alhier die nog iets met de haven te maken hadden kunsthistorie: Gerrit van 't Net maakte voor de entree een aantal kunstwerken. Kunsthistorica Yteke Spoelstra omschreef Haventaferelen als een van de grootste mozaïeken van Amsterdam van natuursteenscherven bij het onderzoek naar (te behouden) wandkunst in Amsterdam.

De Westerdoksluis is een basculebrug in Amsterdam-Centrum. De brug ligt over de verbinding tussen het Westerdok en het IJ. Ze vormt de verbinding in de Stadsroute 100 tussen de Westerdokskade/De Ruijterkade aan de zuidkant en de Westerdoksdijk op het Westerdokseiland aan de noordzijde.

Mos is een restaurant in Amsterdam van chef-kok Egon van Hoof en gastheer Henry Pattiwael van Westerloo. De eetgelegenheid heeft sinds 2017 een Michelinster.

Het Westerdok is een water en een straat in Amsterdam. Het ontstond in 1832 toen door aanleg van de Westerdoksdam en Westerdokseiland dit deel van het IJ werd afgescheiden en daardoor ook geen eb en vloed meer kende in het toen nog in open verbinding met de Zuiderzee staande IJ. Aan de westzijde ontstond zo de omsloten watervlakte die nu Westerdok heet. Aan de oostkant ontstond op soortgelijke wijze het Oosterdok. Het Westerdok wordt aan de zuidzijde begrensd door de spoorlijn vanaf het Centraal Station richting Singelgracht en wordt aan de westzijde begrensd door het Bickerseiland (Westelijke Eilanden). Het water van het Westerdok heeft tegenwoordig onder andere de functie van jachthavens.

De Spoorbrug Westerdokseiland (brug nr. 19S) is een voormalige spoorbrug in de Nederlandse hoofdstad Amsterdam. De brug verbond de sporen van het Centraal Station met het toenmalige emplacement op het Westerdokseiland.

De moor, de dame en haar hondje is een kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het kunstwerk is afkomstig van het toenmalige kunstenaarsduo Berkman en Janssens bestaande uit Margot Berkman en Eline Janssens. De opdracht voor het werk was afkomstig van ProRail Amsterdam die zich geconfronteerd zag met een ingang in een dode hoek aan de De Ruijterkade. Die kade loopt hier ten einde op een spoorviaduct van het voormalige spooremplacement Westerdokseiland. Van dat viaduct hangt het oostelijke deel nog boven de kade; het middelste deel, de voormalige draaibrug over de Westertoegang staat na de buitengebruikstelling altijd in geopende toestand; het westelijk deel is gesloopt. De kunstenaars lieten zich inspireren door de geschiedenis ter plaatse, met haar nijvere handel in exotische producten zoals tafelstukken. Dat tafelstuk werd in de beeltenis een 17e-eeuwse kandelaar, hier in de vorm van een moor met toorts. De inspiratie voor de dame is van aanmerkelijk recenter datum. Eind 20e eeuw was ter plaatse een tippelzone aan de De Ruyterkade. Het hondje staat voor trouw. Het geheel is opgesierd met bloemmotieven. Het totale kunstwerk meet ongeveer 40 meter breedte en circa 3,5 meter hoogte. Het is uitgevoerd in een verdeling over negen stalen platen van 1000 kg per stuk. Als het donker wordt/is, wordt het kunstwerk verlicht. Berkman en Janssens waren in de tijd gespecialiseerd in het maken van kunst voor openbare ruimten. Zo ontwierpen ze bijvoorbeeld de Delftse Liefdesbrief en in een park in de Utrechtse wijk Leidsche Rijn het kunstwerk A mon seul Désir. Margot Berkman ontwierp een sierlijke hekje rond de koningslinden, eigenlijk een late vervolgopdracht van De moor.

Fotokijkers of Viewers is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het is het werk van de kunstenaar Robin van 't Haar, die in zijn werk veelal mensen afbeeldde in hun stedelijke omgeving. Hij was van mening dat die omgeving (open ruimte) de mens beïnvloedde en daardoor invloed had op het gedrag van diezelfde mens. Van 't Haar maakte de fotokijkers rond 2008 als een tijdelijk project dat plek kreeg op het Kadijksplein, deze kade van de Schippersgracht, voor het Zeemanshuis. Volgens Jan Pieter Ekker van de kunstredactie van Het Parool (2023) waren er toen drie lichtblauwe trommels op zuiltjes, waarin foto’s te zien waren die Van 't Haar eerder in de omgeving had gemaakt. Hetzelfde artikel maakt melding van: een trommel met afbeeldingen van vrouwen die over het plein lopen een trommel met afbeeldingen van mannen, die voor zich uit staren een trommel met afbeeldingen fietsende toeristen. Dit past geheel in de hierboven omschreven gedachtegang van de kunstenaar. Na de beoogde periode verdwenen de trommels uit het straatbeeld om een aantal jaren op de duiken op het heringerichte Westerdoksplein. Opnieuw staan de trommels (nu twee) aan de waterkant. Van 't Haar keek hier ook naar de omgeving, maar richtte zich nu op “slechts” twee hoofdpersonen; zijn echtgenote en een vriendin die zijn afgebeeld op foto’s in de trommels die je deels zelf door draaibewegingen naar voren moet halen. Kijken in de kijkers levert een desoriënterend indruk op van de omgeving. Je staat namelijk zelf in de omgeving waarvan je op hetzelfde moment foto’s bekijkt, maar dan net van een ander gezichtspunt. Ekker omschreef de foto’s in één van de trommels als een serie waarbij er vanaf Amsterdam-Noord steeds wordt ingezoomd naar het Westerdok, waarbij je uiteindelijk uitkomt bij de trommel zelf. De trommels staan er overigens onopvallend bij, zodat bij bezoek geconstateerd werd, dat er nauwelijks gebruik van gemaakt wordt. Ook een tegel met toelichting, zoals elders, zou geen overbodige luxe zijn, aldus Ekker.

Door wind bewogen beweging is een artistiek en bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het werk van aluminium en roestvast staal is bedacht door Wicher Meursing, die na zijn opleiding verschoof van klassiek aandoende beelden naar constructies die met beweging te maken hebben. De titel Door wind bewogen beweging is een verwijzing naar wat de constructie doet. Elk windzuchtje heeft invloed op het uiterlijk van het beeld, dat van minuut tot minuut onderhevig is aan luchtstromen en ook op een punt staat waar dat continu plaatsvindt. Het staat op een open plek op de Westerdoksdijk, gelegen tussen het water van het Westerdok en het IJ. Die plaats is niet willekeurig gekozen, het is er winderig en de voorouders van Meursing waren werkzaam in de scheepsindustrie (Scheepswerf De Nachtegaal), die hier was gevestigd. Meursing overleed op 30 mei 2015. Vlak daarna werd een start gemaakt met plaatsing, op 5 juni 2015 werd de funderingspaal geplaatst. Een kraanwagen moest er op 17 juni 2015 aan te pas komen om het gevaarte van horizontaal naar verticaal op zijn plaats te krijgen. Het werk werd op 28 augustus 2015 onthuld. De titel en de naam van de kunstenaar zijn via een inscriptie leesbaar op het beeld. Het is een uitwerking van een schaalmodel (1 op 12) dat in 2012 bij veilinghuis Sotheby's ter veiling werd gebracht door de Stichting Wicher aan de Werf, onder initiatief van Maria Blaisse, die naar aanleiding van de tentoonstelling Lucht en licht, beelden in beweging in het Amsterdam Museum een jaar eerder zich beijverde om een werk van Meursing op het Bickerseiland (dat in de buurt ligt) te kunnen plaatsen. In 2014 organiseerde de Nederlandse Kring van Beeldhouwers de beeldententoonstelling Vleugels verbeeld in de Hortus Haren, waar werk van 15 beeldhouwers werd getoond. Van Meursing waren er drie beelden te zien die net als Door wind bewogen beweging met de wind meedeinen. In 2022 waren de "vleugels" nog nauwelijks in beweging te krijgen, ze stonden te vast afgesteld of vuil in de lager verhinderde een goede werking; er werd naar een oplossing gezocht.