Stopera

Nationale Opera & Ballet (voorheen Het Muziektheater Amsterdam) is een theater in Amsterdam dat speciaal gebouwd is voor het opvoeren van opera's, balletten en andere vormen van muziektheater. Het is tevens de naam van de organisatie die naast het theater ook de gezelschappen De Nationale Opera en Het Nationale Ballet omvat. Het theater maakt deel uit van het gebouwencomplex Stopera aan het Waterlooplein.

Brug 235 was een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De brug was gelegen aan het oostelijk eind van de Zwanenburgerstraat, een straat die het eiland Vlooienburg van west naar oost doorsneed. De straat begon bij brug 229 over de Zwanenburgwal in het verlengde van de Staalstraat en eindigde bij deze brug over de Leprozengracht, waar ze verbinding had met de Jodenamstelstraat (ongeveer Nieuwe Amstelstraat). De brug werd aangelegd om verbinding te leggen tussen nieuw land dat was aangelegd buiten de Zwanenburgwal, toen nog Verwersgraft. De straat heette toen nog simpelweg Vloonburch. De brug, dan al vaste brug, is dan ook te zien op de stadsplattegrond uit 1625 opgesteld door Balthasar Florisz. van Berckenrode. Op de stadsplattegronden van Joan Blaeu (1649) en Daniël Stalpaert (1662) is dat niet anders. Op de kaart van Gerrit de Broen van rond 1782 wordt de naam van de onderliggende gracht vermeld: Leprozengracht. Direct naast de brug aan de Amstel van de aanlegplaats van het Naerder Veer. Rond 1882 werd de Leprozengracht (en Houtgracht) gedempt en de brug verdween. Brugnummer 235 werd in 1928 hergebruikt voor een brug in Amsterdam-Oost, die sinds 2017 de naam Henk van Laarbrug draagt.

Het Gedenkteken voormalig Nederlands-Israëlisch jongensweeshuis is een kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het weeshuis stond bekend als Joods Jongenshuis. Dat deed tot 1977 dienst, al had het in de laatste jaren diverse andere bestemmingen zoals een sociale werkplaats. Het ging tegen de vlakte om de bouw van de Stopera mogelijk te maken. Het kunstwerk geeft een deel van de rooilijnen weer van het weeshuis. Het werk is ontworpen door Otto Treumann die een tekst van Cor Jongens zette op granieten klinkers. De tekst luidt: 'DEZE WOORDEN OMLIJNEN DE PLAATS WAAR HET IN 1738 ELDERS IN AMSTERDAM OPGERICHTE JOODS JONGENSWEESHUIS MEGADLE JETHOMIEM SEDERT 1865 ZIJN ZEGENRIJK WERK DEED, TOTDAT IN MAART 1943 DE DUITSE BEZETTER HET HUIS BINNENDRONG EN DE JONGENS WEGVOERDE. DRIE VERZORGERS BLEVEN VRIJWILLIG BIJ DE BIJNA HONDERD KINDEREN OP WEG NAAR HET VERNIETIGINGSKAMP SOBIBOR. NIEMAND KEERDE WEER. HUN NAGEDACHTENIS ZIJ TOT ZEGEN.' Op 7 december 1989 werd het monument onthuld door burgemeester Ed van Thijn. Het gedenkteken kwam er op initiatief van oud-leerlingen. Het monument ligt bij de buitenkant van het muziektheatergedeelte.

De Gedenksteen Vlooienburg is een oorlogsmonument in Amsterdam-Centrum. De subtitel is: Ter herinnering aan de laatste bewoners van Vlooienburg 1940-1945. De gedenksteen werd op 15 november 2022 “onthuld” door. Van een echte onthulling kon geen sprake zijn; het monument is uitgevoerd in de vorm van een roestvast stalen trottoirtegel. Ze werd dan ook symbolisch onthuld door een hoopje zand van de tegel weg te schuiven. Symbolisch om te voorkomen dat de geschiedenis van Vlooienburg onder het zand verdwijnt. Vlooienburg was een in de 16e eeuws aangeplempt eiland in de Amstel. Amsterdam had grond nodig voor (nieuwe) inwoners. Er kwamen bewoners uit alle windstreken wonen, afgaande uit bodemonderzoek uit de 21e eeuw. Door de vestiging van synagoges kwam er in de loop der eeuwen een steeds grotere concentratie Joodse bewoners te wonen, maar ook in steeds slechter wordende woningen. Een grote slag voor die bewoners kwam door het leeghalen van de wijk onder het bewind van Nazi-Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Alles werd afgebroken, er werd nog druk gegraven naar archeologisch materiaal met het verdween geheel in de bouwput voor de Stopera. Al die jaren waren er wel ideeën om tot een soort gedenkteken te komen, maar het kwam er niet van. Toen de Stopera haar 35-jarig jubileum zag naderen kwamen twee Amsterdamse politici met een nieuw voorstel. Twee wijkraadsleden Gonny van Oudenallen en Anita Mizrahi namen het voortouw en in november 2022 volgde dus plaatsing van de tegel. De plaquette ligt voor het oorlogsmonument Gedenkteken voormalig Nederlands-Israëlisch jongensweeshuis.

Vlooienburg (oorspronkelijk: "Vloonburch") is een voormalig aangelegd eiland in Amsterdam. Het is in navolging van Uilenburg, Marken en Rapenburg in het kader van de tweede uitleg vanaf 1593 in een ondiepte van de Amstel aangeplempt. Tegenwoordig is de Stopera het enige gebouw op Vlooienburg.

De Blauwbrug (brug 236) in Amsterdam is een vaste brug in Amsterdam-Centrum.

Het Waterlooplein is een plein in het centrum van Amsterdam. Het plein is bij een raadsbesluit van 19 december 1883 (om nog niet opgehelderde reden) vernoemd naar de Slag bij Waterloo. Het oude plein ontstond toen in 1882 de Leprozengracht en de Houtgracht werden gedempt en ligt in het District Groot Waterloo. Op het schilderij hiernaast is de situatie van 1880 te zien. De gracht op de voorgrond is de Leprozengracht. De gracht die vanaf links voorlangs de kerk loopt is de Houtgracht. Het plein verdween grotendeels bij de aanleg van de Oostlijn van de metro en de Stopera in de jaren 70 en 80 van de 20e eeuw. Het nieuwe Waterlooplein is ontstaan in 1988 om het Stoperagebouw heen en grenst aan de rivier de Amstel, de Zwanenburgwal en het Mr. Visserplein. De noordzijde van het nieuwe plein is via de Houtkopersdwarsstraat verbonden met de Jodenbreestraat. Op enkele monumentale panden na is bijna alle oude bebouwing afgebroken en vervangen door nieuwbouw. De markt op het Waterlooplein was van oudsher een Joodse markt, na de Tweede Wereldoorlog was hier weinig meer van over.

Brug 232 was een ophaalbrug in Amsterdam-Centrum. De brug had een aantal bijnamen die verwezen naar de bewoners van deze Amsterdamse Jodenbuurt: Smousenbrug, Smousjesbrug, Schmausenbrug en ook “gewoon” Jodenbrug. De buurtbewoners zelf hielden de naam Sint Teunis aan. De brug was gelegen in Vlooijenburgersteeg en Korte Houtstraat en voer over de Houtgracht. In dit straten- en grachtenpatroon vormde ze eeuwenlang de verbinding tussen de Jodenbreestraat en het eiland Vlooienburg, waarop bijvoorbeelde Joodse Vismarkt werd gehouden. Er lagen hier drie brugnummers op rij: Brug 230, de Theo Boschbrug, over de Raamgracht en Brug 231 over de Houtgracht in de kade van de Zwanenburgwal en Brug 232. De brug werd aangelegd om verbinding te leggen tussen nieuw land dat was aangelegd buiten de Zwanenburgwal, toen nog Verwersgraft, de kade heette toen nog simpelweg Vloonburch. De brug, dan al ophaalbrug, is dan ook te zien op de stadsplattegrond uit 1625 opgesteld door Balthasar Florisz. van Berckenrode. Op de stadsplattegronden van Joan Blaeu (1649) en Daniël Stalpaert (1662) is dat niet anders. Op de kaart van Gerrit de Broen van rond 1782 wordt de naam van de onderliggende gracht vermeld: Houtgracht. Rond 1882 werd de Houtgracht (en Leprozengracht) gedempt en de brug verdween. Het brugnummer werd hergebruikt, tussen 1877 (oplevering) en 1913 (onderhoudslijst gemeente) werd ze gegeven aan de voetbrug brug 232 nabij de Hortus Botanicus Amsterdam.

De Nieuwe Amstelstraat is een straat in Amsterdam die het Waterlooplein verbindt met het Jonas Daniël Meijerplein. De straat ligt in het verlengde van de Amstelstraat en heet (net zoals alle andere straten en grachten die doorlopen op de oostoever van de Amstel) derhalve de Nieuwe Amstelstraat. Zijstraten zijn de Turfsteeg en het A.S. Onderwijzerhof.

De Walter Süskindbrug (brug 237) is een dubbele ophaalbrug in Amsterdam-Centrum.

Arena is een alternatieve benaming van Andre Volten zelf voor wat uiteindelijk een kunstwerk zonder titel zou worden. Het kunstwerk is te vinden op de kade tussen de Stopera en de Amstel in Amsterdam-Centrum. Er werd een commissie ingesteld ter begeleiding van de inrichting van het toen nieuwe stadhuis van Amsterdam. Ze kreeg daartoe een budget van 1,7 miljoen gulden voor de aanschaf van kunst in en om de gebouwen. De commissie plaatste een advertentie, waarop kunstenaars konden reageren met hun voorstellen. Volten reageerde met meer dan 200 anderen, waaronder Wim T. Schippers (maakte een draaischijf voor aanstaande echtparen), Pieter Engels, Woody van Amen, Peter Struycken (de lichtkunstenaar kwam met een zwerm vogels in het theater) en Jeroen Henneman (richtte een trouwzaal in). De meesten kwam met ontwerpen voor binnen het gebouw, Volten met een voor buiten. Binnen het gebouwencomplex is hier een uitsparing gemaakt tussen de hoogbouw van de theaterzaal enerzijds en kantoren anderzijds. Volten ontwierp voor die plek een grote ring van 48 blokken roze graniet uit Portugal, die door de rooilijn heenbreekt. Die ring is (verticaal) scheef in het straatbeeld gelegd. Aan de kant van de Amstel komt ze een halve beter boven de grond, aan de kant van het gebouw zinkt ze een halve meter de grond in. Zo ontstaan vanzelf aan beide einden zitgelegenheden. Volten wilde hiermee een arena scheppen voor debat of destijds nog een veilige plek voor verkeer. Volten legde de ring neer, zodat het plein een open karakter houdt. Destijds kwam hier nog verkeer bestaande uit bijvoorbeeld trouwauto’s en touringcars voor het theater. Hij zag ook een veilige mogelijkheid voor gesprekken tussen burgers en bestuurders, er konden naar zijn visie voldoende mensen binnen de ring staan. Het werk mocht volgens de kunstenaar geen blokkade opwerpen: "Er overheen klimmen is niet nodig, je kunt er in afdalen", aldus de kunstenaar in Het Parool van 9 september 1986.

De Halve Wereld is een complex van woningcorporatie Ymere met 118 sociale-huurappartementen en enkele bedrijfsruimtes op de begane grond, dat tussen 1983 en 1985 is gebouwd bovenop metrostation Waterlooplein in Amsterdam. Het is ontworpen door de bekende Amsterdamse architect Sytze Visser. Verder waren de architecten Hein van Meer en Mino Bonin ook aanwezig bij de bouw. Het gaat om drie gebouwen: de Citadel aan de noordkant, en de Slinger en het Torentje, gelegen rondom het A.S. Onderwijzerhof aan de zuidkant van de Nieuwe Amstelstraat, achter het Joods Historisch Museum. Het is een voorbeeld van bewonerszelfbeheer, waarvoor in de jaren zeventig en tachtig veel werd gepleit. Dit pleidooi was een reactie op het gebrek aan eigen verantwoordelijkheid die huurders werd gegeven bij het beheer van hun sociale huurwoning van de woningbouwvereniging of het gemeentelijk woningbedrijf. Voorstanders van bewonerszelfbeheer waren in de jaren zeventig en tachtig van de 20e eeuw veelal van linkse signatuur. Bij aanhangers van de kraakbeweging sprak het idee van bewonerszelfbeheer ook erg aan.