Plantage (Schiedam)

Pakhuis De Nederlanden is een pakhuizencomplex dat onderdeel uitmaakt van het distilleerderij-handelsentrepot "De Nederlanden" in Schiedam. De pakhuizen werden gebouwd in 1851 in een utilitaire en eclectische stijl. De pakhuizen zijn opgetrokken op een U-vormige plattegrond, en bestaan uit een dubbele rij van vier pakhuizen van elk drie bouwlagen onder met pannen gedekte zadeldaken. Een smalle binnenstraat vormt de scheiding tussen de twee rijen. Aan de zijde van de Nieuwe Haven zijn de twee rijen pakhuizen met elkaar verbonden door een haaks gesitueerd pakhuis. Aan de zijde van de Lange Nieuwstraat bevindt zich een poortgebouw.

De Buitenhaven is een haven met een lengte van ongeveer een kilometer ten zuiden van het centrum van de Zuid-Hollandse plaats Schiedam. De Buitenhaven vormt de verbinding tussen de Lange Haven ter hoogte van de Koemarktbrug en de Buitenhavensluis, die toegang geeft tot de Voorhaven en de Nieuwe Maas. Ten westen van de Buitenhaven ligt sinds 1767 de Plantage, die aan de oostkant wordt begrensd door de Tuinlaan. De tuinen van de woningen van de Tuinlaan grenzen deels aan de Buitenhaven, maar in de loop van de jaren werden ook pakhuizen ten behoeve van de jeneverindustrie gebouwd. Aan de oostelijke oever van de Buitenhaven ligt de Buitenhavenweg. Dit gebied maakt deel uit van het oude bedrijventerrein Nieuw-Mathenesse. Hier waren onder meer de distilleerderij van De Kuyper en de Schiedamse glasfabriek gevestigd. Aan de zuidkant van de Buitenhaven staat sinds 2006 de Noletmolen.

Het gebouw van de HAV Bank aan de Gerrit Verboonstraat in Schiedam werd in 1933-1935 in opdracht van de Hollandse Algemeene Verzekeringsbank ontworpen door architect Willem Marinus Dudok. Deze bank was in 1903 opgericht. Het gebouw van de HAV Bank is ontworpen in een zakelijk expressionistische stijl. In 1953 werd het gebouw in dezelfde stijl uitgebreid, eveneens naar een ontwerp van Dudok. In 1970 ging de verzekeringsportefeuille van de HAV Bank over naar de N.V. Verzekering Maatschappij Holland, die in 1985 haar naam wijzigde in AMEV Schadeverzekering. In 1996-1997 werd het gebouw van de HAV Bank verbouwd tot appartementencomplex.

De Koemarktbrug is een basculebrug in het centrum van Schiedam over de Lange Haven tussen de Koemarkt en de Gerrit Verboonstraat. In 2005 werd de bestaande brug uit 1926 vervangen. Tijdens de renovatie werd een tijdelijke brug geplaatst.

De Koemarkt is een belangrijk plein midden in het centrum van de Zuid-Hollandse stad Schiedam. Het plein bevindt zich ten zuidoosten van de binnenstad waar de Rotterdamsedijk vanuit het oosten, het Broersvest vanuit het noorden en de Lange Haven met Koemarktbrug vanuit het westen op uitkomen. De Koemarkt is de entree naar de binnenstad en vormt het ruimtelijke scharnierpunt van de stad tussen de oude binnenstad en Nieuw Mathenesse nabij de Schie. In vroeger tijd werd op het plein op marktdagen door de boeren het vee verhandeld met handjeklap waar de naam naar verwijst. Rond het plein bevindt zich voornamelijk lagere bebouwing en middelhoogbouw met winkels met aan de oostzijde een hoogbouwpand, genaamd Singelwijck. Dit rijksmonument van architect Heinrich Leppla heeft acht verdiepingen en werd gebouwd in 1933-1934. Sinds de jaren dertig werd het karakter sterk veranderd, de veehandel verdween en er kwam andere bedrijvigheid. Het plein met een rotonde voor het verkeer werd ook een doorgaande route voor het autoverkeer. Sinds de herinrichting na 1985 werd de Koemarkt vooral een winkel en uitgaansgebied en verdween de rotonde. Ook verschenen er losstaande winkelpaviljoens. Momenteel worden de mogelijkheden voor een nieuwe herontwikkeling van de Koemarkt en het voormalige VROM-terrein onderzocht. Sinds 2019 staat van oktober t/m december de oliebollenkraam van de Schiedamse oliebollenbakker Nico Sterrenberg op de Koemarkt, naast Bram Ladage. Voor 2019 stond deze kraam op de Nieuwe Haven ter hoogte van de Burgemeester Knappertlaan. In 2019, 2020 en 2021 werd Nico tijdens de Oliebollentest van Oliebollentestonline uitgeroepen tot beste oliebollenbakker van Nederland.

De Passage in Schiedam is een overdekte winkelgalerij tussen de Broersvest en het Broersveld. De Passage, een ontwerp van architect Pieter Sanders, werd op 29 juli 1932 in gebruik genomen. In de Passage was een bioscoop annex theater, dat heeft bestaan tot 1994. Het Passage Theater werd in 1998 vervangen door het Theater aan de Schie. Het Pronkstuk van het Passage Theater was een heel groot Standaart Theaterorgel. Organist Joop Walvis had een vast engagement en speelde voor, tussen en na de filmvoorstelling. Vaak gaf hij concerten die ook door radio Hilversum werden uitgezonden. Ook Cor Steijn heeft op dit orgel gespeeld. Dit orgel staat nu in het Theater aan de Schie. Als een van de eersten opende de bekende persfotograaf Adriaan Maltha op Passage nummer 12 zijn fotozaak. Een andere Schiedammer die zich in de Passage vestigde, was de kunstschilder Theo (Doop) Wiegman. Hij was befaamd om zijn schilderijen van de rivier de Maas met schepen. Oorspronkelijk had Antonio Belfi zijn ijssalon La Venezia niet op de hoek van de Passage, maar midden in de Passage. Na Antonio nam zijn zoon Rico Belfi de ijssalon over en vervolgens de derde generatie. Sinds half januari 2010 is La Venezia gesloten en in juni 2010 heropend op het Rubensplein in Schiedam-West. Op de oude plaats werd weer een ijssalon gevestigd die alweer gesloten is. De oorspronkelijke Passage was 37 meter lang en 7 meter breed. De Passage was voorzien van een dubbele glazen kap, waarbij de onderste kap met opaline glas was uitgevoerd. Het daglicht kwam hierdoor enigszins diffuus door. Ook in de vloer waren glazen tegels aanwezig waardoor licht uit de kelderruimtes werd doorgelaten. Aan de westkant van de Passage was een trap naar het lager gelegen Broersveld, waar echter weinig winkels te vinden waren. In 1995 is de Passage aan de kant van het Broersveld uitgebreid met de Nieuwe Passage, een in twee lagen overdekt winkelcentrum in Schiedam dat werd geopend in 1995. De oorspronkelijke gevel aan de Broersvest bestaat nog en ook is de oude passage in oude luister hersteld. Het winkelcentrum heet Passage Schiedam en heeft een oppervlakte van 15.000 m².

De wijk Schiedam-Zuid is een wijk tussen het centrum van Schiedam en de Nieuwe Maas. Schiedam Zuid wordt in het noorden begrensd door de Oranjestraat en de Gerrit Verboonstraat, in het oosten door de Buitenhaven en de Voorhaven, in het zuiden door de Nieuwe Maas en in het westen door de Spuihaven, de Willem de Zwijgerlaan en de Schoolstraat. Schiedam-Zuid omvat een drietal buurten: De Gorzen, een volksbuurt uit het begin van de twintigste eeuw. In de Gorzen woonden voornamelijk arbeiders van de Schiedamse scheepswerven Wilton Fijenoord, de Nieuwe Waterweg en Gusto. Voetbaltrainer John de Wolf is afkomstig uit de Gorzen. De Plantage, tussen de Nieuwe Haven en de Buitenhaven. Centraal in deze buurt ligt het oudste stadspark van Nederland (met de naam Plantage), dat in 1767 werd aangelegd naar een ontwerp van de stadsarchitect Arij van Bol'es. In 1826 vond een herindeling plaats naar ontwerp van de bekende landschapsarchitect J.D. Zocher jr. Het Nassaukwartier, tussen de Westerhaven en Schiedam West. Ook deze buurt stamt uit het begin van de twintigste eeuw.

De Sint-Liduinakerk was een rooms-katholieke parochiekerk aan de Nieuwe Haven in de Nederlandse stad Schiedam. De kerk heette oorspronkelijk O.L.V. Visitatiekerk, maar is beter bekend als de Frankelandsekerk, vanwege haar ligging in de wijk Frankeland. De kerk werd in 1859 in gebruik genomen. Oorspronkelijk was de kerk gewijd aan O.L.V. Visitatie, maar omdat zich hier de relieken van de in 1890 heilig verklaarde Liduina van Schiedam bevonden, en deze kerk zodoende het centrum werd van haar verering, werd de kerk in 1931 omgedoopt tot Sint Liduinakerk. In 1969 werd de parochie opgeheven en de kerk gesloopt. De relieken van Liduina en daarmee haar verering verhuisden naar de Singelkerk.

De Broersvest is winkelstraat in het centrum van de Nederlandse stad Schiedam. De straat is een belangrijke verkeersroute en verbindt de Koemarkt met de Proveniersbrug. Op de Broersvest liggen twee tramhaltes van de Rotterdamse tramlijnen 21 en 24.

De Noletmolen (ook wel De Nolet genoemd) aan de Hoofdstraat in de Nederlandse stad Schiedam is de hoogste molen ter wereld (42,5 meter, inclusief de aerodynamische wieken 55 meter) en daarmee de hoogste van de zeven Schiedamse molens. De molen is in 2005 gebouwd in opdracht van de Nolet jeneverstokerij. Hij is bedoeld als representatieve blikvanger waarin klanten ontvangen kunnen worden. Er wordt niet, zoals vroeger in de meeste Schiedamse molens het geval was, mout gemalen. De in de wind draaiende wieken wekken elektriciteit op ten behoeve van de distilleerderij. Het bouwwerk werd in mei 2006 in gebruik genomen. De molen ziet eruit als een traditionele stellingmolen met Dekkerwieken, maar de wieken zijn voorzien van een speciaal ontwikkeld stroomlijnsysteem, aangepast aan de ongewone functie. De molen werkt automatisch, de aanwezigheid van een molenaar is niet noodzakelijk. De stelling rond de molen, 25 meter boven de grond, hoeft niet betreden te worden en is hoofdzakelijk geplaatst om de molen er als een klassieke stellingmolen te doen uitzien. Ook de staart is niet functioneel: de molen is zo ingericht dat het kruien volautomatisch van binnenuit gebeurt.

Gezicht Schiedam is een van rijkswege beschermd stadsgezicht in Schiedam in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De procedure voor aanwijzing werd gestart op 28 januari 1986. Het gebied werd op 27 mei 2005 definitief aangewezen. Het beschermd gezicht beslaat een oppervlakte van 71,3 hectare. Panden die binnen een beschermd gezicht vallen krijgen niet automatisch de status van beschermd monument. Wel zal de gemeente het bestemmingsplan aanpassen om nieuwe ontwikkelingen in het gebied te reguleren. De gezichtsbescherming richt zich op de stedenbouwkundige en cultuurhistorische waardering van een gebied en wil het toekomstig functioneren daarvan veiligstellen.

De Nieuwe Haven is een gracht met een lengte van ongeveer anderhalve kilometer en vormt de westelijke begrenzing van het stadscentrum van de Zuid-Hollandse plaats Schiedam. De Nieuwe Haven vormt de verbinding tussen de Vellevest en de Buitenhaven. Het noordelijke deel van de Nieuwe Haven is historisch bekend als Westvest. De straat aan de noordoostelijke oever heet eveneens Westvest; de straat aan de westoever heet Nieuwe Haven. Op 2 augustus 1346 verleende gravin Margaretha van Holland en Henegouwen Schiedam het recht om vesten om de stad aan te leggen. De Westvest werd rond 1350 gegraven en sloot ongeveer ter hoogte van de huidige Gerrit Verboonstraat aan op de Buitenhaven. In 1613/1614 werd de Nieuwe Haven gegraven met het tegenwoordige verloop, waarbij de Nieuwe Haven voorbij de Hoofdbrug uitmondt in de Buitenhaven. In 1621 werd het oude gedeelte van de Westvest tussen de Nieuwe Haven en de Hoofd- of Vrouwe- of Sint Christoffelspoort gedempt. Aan de Westvest staat sinds 1794 molen De Walvisch, die granen voor de jeneverproductie maalde. Over de Nieuwe Haven ligt een drietal bruggen: De Kippenbrug, een voetgangersbrug in het verlengde van de Branderssteeg De Oranjebrug, een hefbrug uit 1938 in het verlengde van de Oranjestraat De Hoofdbrug, een ophaalbrug uit 1957 tussen de Lange Nieuwstraat en de Hoofdstraat