Tempelhofer Feld

Het Tempelhof Airport Street Circuit is een stratencircuit in Berlijn, Duitsland. Het circuit is ontworpen door Rodrigo Nunes, die eerder ook al het Beijing Olympic Green Circuit, de locatie voor de eerste Formule E-race, ontwierp. Het circuit loopt tegen de klok in over het voormalige vliegveld Flughafen Berlin-Tempelhof.

De Sint-Johannesbasiliek is het grootste rooms-katholieke kerkgebouw van Berlijn. Het is de kathedraal van het Duitse Militair Ordinatiaat en werd gewijd aan Johannes de Doper. De kerk bevindt zich in het stadsdeel Neukölln en is gelegen aan de Lilienthalstraße. Paus Pius X verleende de kerk op 3 december 1906 de eretitel basilica minor.

Paradestraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de Tempehofer Damm in het Berlijnse stadsdeel Tempelhof. Het metrostation werd op 10 september 1927 geopend onder de naam Flughafen en was op dat moment het zuidelijke eindpunt van lijn CII, een van de takken van de Nord-Süd-Bahn. Tegenwoordig is station Paradestraße, dat zijn naam dankt aan een zijstraat van de Tempelhofer Damm, onderdeel van lijn U6. Het Berlijnse stadsbestuur kampte bij de aanleg van de Nord-Süd-Bahn met een constant gebrek aan financiële middelen, waardoor de lijn na de opening in 1923 steeds in kleine etappes werd verlengd. Als eerste besloot men de oostelijke tak naar Neukölln (lijn CI, tegenwoordig deel van de U7) aan te leggen; de bouw van lijn CII, de westelijke tak van de Nord-Süd-Bahn, begon in 1924. In februari 1926 bereikte de lijn het station Kreuzberg (tegenwoordig Platz der Luftbrücke), anderhalf jaar later volgde de verlenging naar station Flughafen, dat over directe toegangen tot de luchthaven Tempelhof beschikte. Station Flughafen zou echter niet lang het eindpunt van lijn CII zijn; meteen na de opening begonnen de werkzaamheden aan de verlenging van de lijn naar het Ringbahnstation Tempelhof, die op 22 december 1929 in gebruik kwam. In de dertiger jaren werd luchthaven Tempelhof volledig herbouwd en kwam de terminal verder naar het noorden te liggen. In 1937 nam het voor de nieuwe hoofdingang van de luchthaven gelegen station Kreuzberg daarom de naam Flughafen over, het eerdere station Flughafen kreeg zijn huidige naam Paradestraße. De enorme verdeelhal op de tussenverdieping van station Paradestraße werd grotendeels afgesloten, de oostelijke, aanvankelijk naar de luchthaven leidende uitgangen vervielen. In 1992 onderging het station een renovatie en kreeg het een volledig nieuw uiterlijk. Sindsdien worden de wanden en pilaren gesierd door witte, verticaal geplaatste tegels, afgewisseld met kleurrijke motieven. Eenzelfde aankleding is te vinden in het station Spichernstraße op de U9. Tegelijkertijd werden de trappen aan de zuidzijde van het eilandperron afgesloten en vervangen door een lift, die rechtstreeks naar de oostzijde van de Tempelhofer Damm leidt. De verkleinde tussenverdieping, te bereiken via een trappenhuis in het midden van het perron, heeft twee uitgangen aan de westzijde van de Tempelhofer Damm, op de hoek van de Paradestraße.

Tempelhof is een metrostation in de Duitse hoofdstad Berlijn dat in 1929 is geopend bij het gelijknamige station van de ringspoorlijn. Na een aantal tegenslagen kwam in 1923 de eerste gemeentelijke metrolijn van Berlijn, de Nord-Süd-Bahn, in gebruik. Ten zuiden van het eindpunt Belle-Alliance-Straße (tegenwoordig Mehringdamm) zou de lijn zich in twee takken splitsen, een naar Neukölln en een naar Tempelhof. De oostelijke tak naar Neukölln (lijn CI, tegenwoordig deel van de U7) legde men als eerste aan en kwam gereed in 1926; de bouw van lijn CII, de westelijke tak van de Nord-Süd-Bahn, begon in 1924. In 1927 bereikte de tak het naast luchthaven Tempelhof gelegen station Flughafen (nu Paradestraße), twee jaar later, op 22 december 1929, werd het eindpunt Tempelhof (Südring) bereikt en was het project voltooid. Lijn CII was de "mindere" tak van de Nord-Süd-Bahn, treinen van en naar Tempelhof eindigden meestal in het splitsingsstation Belle-Alliance-Straße, doorgaande diensten richting het noorden kwamen er pas later. Het metrostation werd ontworpen door Alfred Grenander, indertijd huisarchitect van de Berlijnse metro. Vanwege de kruising van de Ringbahn legde men het station wat dieper aan dan gebruikelijk, waardoor een ruime hoge hal ontstond. De wanden werden bekleed met gele vierkante tegels van hetzelfde type als Grenander eerder in de stations van de U8 had gebruikt. Een rij onbekleed gelaten stalen pilaren op het eilandperron zorgt voor de ondersteuning van het dak. Aan de noordzijde van het metrostation creëerde men een rechtstreekse verbinding met de S-Bahn. De overstapmogelijkheid werd onderstreept door de toevoeging Südring aan de naam van het station. De Tweede Wereldoorlog zorgde voor grote verwoestingen in het Berlijnse metronet. Station Tempelhof werd gedurende de oorlog driemaal door bommen getroffen, maar bleef desondanks in bedrijf tot 23 april 1945, de dag waarop alle grootprofiellijnen werden stilgelegd. Op 11 juni reden de eerste pendeltreinen weer tussen Tempelhof en Belle-Alliance-Straße. In dezelfde maand brak er echter brand uit op de opstelsporen van station Tempelhof, waarbij een groot aantal treinen verloren ging. Vanwege het ontstane materieeltekort werd de dienst op lijn CII vervolgens tot februari 1946 wederom geheel gestaakt. Al voor de oorlog was men begonnen aan de aanleg van een zuidelijke verlenging van de Tempelhofse lijn. Voorbij de keersporen van station Tempelhof ontstonden tot 1941 enkele honderden meters metrotunnel. In de jaren 1960 pakte men het project weer op, waardoor in 1966 het traject Tempelhof – Alt-Mariendorf geopend kon worden. Tegelijkertijd werd het metronet geherstructureerd: lijn CI werd als zelfstandige lijn van de Nord-Süd-Bahn afgesplitst en de westelijke tak werd onder het nieuwe lijnnummer 6 deel van de hoofdlijn. In de jaren tachtig onderging metrostation Tempelhof een renovatie, waarbij het dak werd verstevigd. De geometrische plafondschildering stamt eveneens uit deze tijd.

Tempelhof is een station van de S-Bahn van Berlijn, gelegen aan de Tempelhofer Damm in het gelijknamige Berlijnse stadsdeel Tempelhof. Het S-Bahnstation opende op 1 januari 1872, zij het op een iets andere locatie dan tegenwoordig, en ligt aan de Ringbahn. Het gelijknamige metrostation Tempelhof, onderdeel van lijn U6, is in gebruik sinds 22 december 1929.

De Kerk aan de Südstern (Duits: Kirche am Südstern) werd in van 1894 tot 1897 als protestantse garnizoenskerk in neogotische stijl op het Kaiser-Friedrich-Platz in het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg gebouwd. Sinds 1947 is de naam van het plein waar de kerk aan staat omgedoopt tot Südstern. De kerk is een ontwerp van de architect Ernst August Roßteuscher. Tegelijkertijd met de Kerk aan de Südstern werd in de onmiddellijke nabijheid de Johannes-basiliek als katholieke garnizoenskerk gebouwd. Beide kerken werden op 8 mei 1897 in aanwezigheid van keizer Wilhelm II en keizerin Auguste Viktoria ingewijd. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog verloor de kerk de functie als garnizoenskerk en werd daarna voor 30 jaar verpacht aan de Evangelische-Lutherse Kerk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kerk beschadigd. Na de oorlog werd in de kerk de Berlijner Stadsmissie gevestigd, een zelfstandige vereniging binnen de Evangelische Kerk Berlijn-Brandenburg-Silezische Oberlausitz, die tot 1970 er de erediensten vierde. Na het vertrek van de Stadsmissie verpachte de Evangelische Landskerk het gebouw tot 1981 aan de Servisch-Orthodoxe gemeente. Daarna stond het gebouw enige tijd leeg, totdat het Christliche Zentrum Berlin het gebouw verwierf en het de oorspronkelijke bestemming terugkreeg.

De Südstern is een plein in het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg, nabij de grens met Neukölln. Het plein draagt sinds 1947 de naam Südstern. Van 1893 tot 1938 heette het plein Kaiser-Friedrich-Platz en vervolgens Gardepionierplatz. Het kleine middendeel ligt als een eiland midden in de hoofdweg tussen Neukölln en Kreuzberg, die oostwaarts Hasenheide heet en westwaarts Gneisenaustraße. De Gneisenaustraße is het laatste deel van de zogenaamde Berliner Generalszug, een vele kilometers lange aaneengesloten serie straten die genoemd zijn naar de Duitse veldheren uit de bevrijdingsoorlog tegen de Fransen van 1813-1815 (Zesde Coalitieoorlog). Onder beide straten loopt metrolijn U7, die de stadsdelen Spandau en Rudow met elkaar verbindt; op het plein ligt het metrostation Südstern. De benaming Stern komt van de stervorm waarin de verschillende straten uitkomen op het plein. Naast de reeds genoemde hoofdstraten zijn dat de Lilienthalstraße, Bergmannstraße, Blücherstraße, Fontanepromenade en Körtestraße. Het midden van het plein wordt beheerst door een monumentale neogotische evangelische kerk waarvan de eerste steen gelegd werd in 1894. De kerk heeft een 90 meter hoge toren en werd in 1897 in aanwezigheid van keizerin Auguste Viktoria en Wilhelm II ingewijd. De kerk diende tot 1918 als garnizoenskerk voor de troepen die voor de poorten van de stad gelegerd waren. Sinds 1982 is hij eigendom van het Christliches Zentrum Berlin. Ten westen van het park en de Lilienthalstraße ligt er, evenwijdig met de Bergmannstraße, een kerkhofgebied met veel historische eregraven. In dit gebied liggen het Kirchhof Luisenstadt, het Werdersche Kirchhof en het Kirchhof Jerusalem. Dicht bij de Südstern ligt, naast de Johannesbasiliek in de Lilienthalstraße, de ambassade (nuntiatuur) van het Vaticaan.

Südstern is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder het gelijknamige plein in het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg. Het metrostation werd geopend op 14 december 1924 als voorlopig eindpunt van de Nord-Süd-Bahn. Het station heette oorspronkelijk naar een nabije straat Hasenheide, onderging meerdere naamswijzigingen en is tegenwoordig onderdeel van lijn U7. Het Berlijnse stadsbestuur kampte bij de aanleg van de Nord-Süd-Bahn met een constant gebrek aan financiële middelen, waardoor de lijn na de opening in 1923 steeds in kleine etappes werd verlengd. Als eerste besloot men de oostelijke tak naar Neukölln, de latere lijn CI en de huidige U7, aan te leggen. Nadat op 19 april 1924 de eerste verlenging tot Gneisenaustraße gereed was, volgde op 14 december de openstelling van station Hasenheide. Tot de verdere verlenging van de lijn naar de Bergstraße op 11 april 1926 was Hasenheide het zuidoostelijke eindpunt van de Nord-Süd-Bahn. Het metrostation werd ontworpen door Alfred Grenander en kreeg als eerste station van de Nord-Süd-Bahn een bekleding met tegels. Vanwege geldgebrek werden de wanden in de eerder geopende stations namelijk gepleisterd. De rode kenkleur van het station kwam onder andere tot uiting in de omlijsting van de stationsborden en de betegeling van de zuilen op het eilandperron. In 1933 werd het station naar het bovenliggende plein hernoemd tot Kaiser-Friedrich-Platz; zes jaar later volgde de tweede naamswijziging en ging het station Gardepionierplatz heten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog leed het metrostation aanzienlijke schade. Op 24 mei 1944 werd het station voor het eerst getroffen en raakte de tunnel beschadigd. Bij een tweede treffer in het midden van april 1945 stortte een deel van het dak in. Meteen na het einde van de oorlog begonnen de herstelwerkzaamheden, zodat op 11 juni 1945 weer konden rijden tussen Hermannplatz en Mehringdamm - het eerste traject van het gehele metronet dat weer in dienst kwam - en de doorgaande dienst op lijn CI vanaf 5 december hersteld was. In 1947 kregen het plein en het metrostation hun huidige naam Südstern. In 1958 kreeg het station een nieuw uiterlijk. Het oorspronkelijk 80 meter lange perron werd in oostelijke richting verlengd tot 110 meter, om ruimte aan zesrijtuigtreinen te bieden. Hierbij werden de uitgangen aan de beide uiteinden van het perron gesloten en ontstond er een nieuwe uitgang in het midden van het station, leidend naar een bovengronds toegangsgebouw. In het kader van het drempelvrij maken van de Berlijnse metrostations kreeg station Südstern in december 2009 een lift..

Alt-Tempelhof is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de Tempelhofer Damm in de oude dorpskern van het Berlijnse stadsdeel Tempelhof. Het metrostation werd geopend op 28 februari 1966 en maakt deel uit van lijn U6. Reeds voor de Tweede Wereldoorlog bestonden er plannen voor een verlenging van lijn C (de huidige U6) door het centrum van Tempelhof naar Mariendorf. In de jaren 1930 maakte men een begin met deze verlenging en ontstond ten zuiden van de keersporen van station Tempelhof een tunnel die ongeveer tot de huidige locatie van station Alt-Tempelhof reikte. Iets zuidelijker, ter hoogte van het raadhuis van Tempelhof, bouwde men eveneens een tunnelfragment, bedoeld voor een toekomstig metrostation. De daadwerkelijke aanleg van het traject begon echter pas in 1961. De ruim twintig jaar eerder gebouwde tunnels konden hiervoor gebruikt worden, zij het met enige aanpassingen, omdat het station Alt-Tempelhof in de vernieuwde plannen niet ter hoogte van het raadhuis, maar noordelijker zou komen te liggen.Station Alt-Tempelhof kwam in ruwbouw gereed in 1962, terwijl de overige stations van de Mariendorfse lijn pas een jaar later gebouwd werden. Het station werd ontworpen door Bruno Grimmek, die vervolgens met pensioen ging. Zijn positie als metroarchitect werd overgenomen door Rainer Rümmler, die voor de andere stations op het zuidelijke deel van de U6 verantwoordelijk zou zijn. De wanden van station Alt-Tempelhof kregen een lichtgrijze betegeling, de zuilen op het eilandperron werden afgewerkt met bakstenen. Net als in station Ullsteinstraße is de vloer geplaveid met vierkante tegels, terwijl de overige metrostations op dit deel van de lijn zoals gebruikelijk een asfalten vloer kregen. Het station beschikt over uitgangen, via een tussenverdieping, aan beide uiteinden. De inbouw van een lift zou volgens de prioriteitenlijst van de Berlijnse Senaat pas na 2010 plaatsvinden. In 2018 bleek dit nog niet te zijn gerealiseerd.

De Platz der Luftbrücke is een plein in de Duitse hoofdstad Berlijn. Het schelpvormige plein ligt op de grens van de stadsdelen Tempelhof en Kreuzberg en vormt de kruising van de noord-zuidas Mehringdamm-Tempelhofer Damm (deel van Bundesstraße 96) en de van oost naar west verlopende Columbiadamm en Dudenstraße. De Platz der Luftbrücke kreeg zijn naam in 1949 ter nagedachtenis van de Berlijnse Luchtbrug. Ook een monument op het plein herinnert aan deze bevoorradingslijn. Het meest markante gebouw aan het plein is de terminal van luchthaven Tempelhof, gebouwd in de jaren 30 van de twintigste eeuw. Onder de noordzijde van het plein ligt het gelijknamige metrostation Platz der Luftbrücke, onderdeel van lijn U6. De Platz der Luftbrücke is een beschermd monument.

Gneisenaustraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de gelijknamige straat in het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg. Het metrostation werd geopend op 19 april 1924 en was ruim een half jaar het zuidelijke eindpunt van de Nord-Süd-Bahn. Tegenwoordig is het station onderdeel van lijn U7. Het Berlijnse stadsbestuur kampte bij de aanleg van de Nord-Süd-Bahn met een constant gebrek aan financiële middelen, waardoor de lijn na de opening in 1923 steeds in kleine etappes werd verlengd. Als eerste besloot men de oostelijke tak naar Neukölln, de latere lijn CI en de huidige U7, aan te leggen. Het 1300 meter lange eerste deel van deze tak kwam in gebruik op 19 april 1924 en telde twee stations: het latere splitsingsstation Mehringdamm en Gneisenaustraße. Op 14 december 1924 volgde een verlenging met één station tot Hasenheide (nu Südstern). Station Gneisenaustraße kreeg een standaardontwerp van Alfred Grenander met de voor de Nord-Süd-Bahn karakteristieke gepleisterde wanden en had de kenkleur wit. Het eilandperron was oorspronkelijk 80 meter lang, zoals in alle andere stations aan de Nord-Süd-Bahn. In 1968 werd het perron verlengd tot 110 meter, om ruimte aan zesrijtuigtreinen te bieden. Tegelijkertijd werd het station gerenoveerd en werd de wandbepleistering vervangen door groene tegels. Ook de stalen pilaren kregen de kleur groen. Aan beide uiteinden van het station bevindt zich een uitgang naar de middenberm van de Gneisenaustraße.

Tempelhof is een stadsdeel in het zuiden van de Duitse hoofdstad Berlijn. Sinds de gebiedshervorming van 1 januari 2001, waarbij het aantal districten (Verwaltungsbezirke) van 23 naar 12 werd teruggebracht, maakt Tempelhof deel uit van het district Tempelhof-Schöneberg. Daarvoor bestond er een zelfstandig district Tempelhof, dat ook de stadsdelen Mariendorf, Marienfelde en Lichtenrade omvatte.