Nieuwe Teertuinen 17

De Nieuwe Teertuinen is een kade in de Haarlemmerbuurt van Amsterdam. De kade loopt in noordelijke richting vanaf de spoorbaan aan noordzijde van het Haarlemmerplein. In de Sloterdijkstraat is naast de spoorbaan een groot kantoorgebouw opgetrokken in de richting van de Nieuwe Teertuinen. De kade loopt parallel aan de Planciusstraat, en is daarmee verbonden door de Sloterdijkstraat en de Eerste en Tweede Breeuwerstraat. Via brug 321 (de Sloterdijkerbrug) komt men op het Prinseneiland. Aan het noordelijke einde van de Nieuwe Teertuinen maakt de straat een draai in westelijke richting en komt uit op de Planciusstraat. Langs het noordelijke deel van de Nieuwe Teertuinen, aan westzijde van het Realeneiland, ligt de Smallepadsgracht. Deze relatief smalle gracht verbindt de Zoutkeetsgracht met de Prinseneilandsgracht. Er liggen geen bruggen over deze gracht. De 18e-eeuwse pakhuizen op nummers 11A, 12A, 13A en 14A en het 18e-eeuwse woonhuis De Roo Vos op nummer 24 zijn aangewezen als rijksmonument. De vier eerstgenoemde pakhuizen waren van het Gulden Veem. Deze pakhuizen waren in de jaren vijftig nog volop in bedrijf en hadden alle vier een eigen naam: Essen, Worms, Liefde en Hoop. Ze werden voornamelijk gebruikt voor tabaksopslag. In De Roo Vos gebouwd in 1765, waren in de afgelopen eeuw achtereenvolgens een teeropslag, een zeepfabriek, een drukkerij en een zeilmakerij gevestigd. In de oorlog werd hier de illegale verzetskrant Het Parool gedrukt. Na een grote brand in 1936, werd het pand grondig gerenoveerd. De laatste verbouwing stamt uit 1998, waarna een hedendaags, monumentaal gebouw ontstond. Nieuwe Teertuinen 17, een voormalig schoolgebouw, is gemeentelijk monument. Nieuwe Teertuinen 33 is rond 1916 gesloopt.

De Sloterdijkerbrug (brug 321) is een dubbele houten ophaalbrug in Amsterdam-Centrum. Ze overspant de Prinseneilandsgracht. Ze vormt niet alleen de doorgaande route tussen de Sloterdijkstraat op het vasteland en de Galgenstraat op het Prinseneiland, maar ook tussen beide kades van die gracht Nieuwe Teertuinen en Prinseneiland, de straat. Rondom de brug is een aantal gemeentelijke en rijksmonumenten te vinden. De brug is zelf vanaf 1995 een gemeentelijk monument. Er ligt hier al eeuwen een brug. De vroegste versie van de brug is neergelegd tussen 1625 (Balthasar Florisz. van Berckenrode tekende geen brug in op zijn plattegrond) en 1649 (Joan Blaeu tekende een oorgatbrug). De oorgatbrug is tevens terug te vinden op de stadsplattegrond van Gerrit de Broen uit 1737; dan staat ook haar naam al vermeld "Sloterdykker Brug" over de "Prince Eylands Graft". De moderne geschiedenis begint in 1862; de brug moet hersteld worden. In 1880 budgetteerde de gemeente Amsterdam de vernieuwing van de brug. Het was destijds gangbaar de ophaalbruggen te vervangen door vaste bruggen, maar Bastiaan de Greef, stadsarchitect bij de Dienst der Publieke Werken spande zich in het model van deze dubbele ophaalbrug wat het toen was te behouden. De jaren daarvoor was een groot deel van dit soort type brug (wipbrug) uit het stadsbeeld verdwenen, ook hier op de Westelijke Eilanden. Het had wel tot gevolg dat er om de zoveel jaar aan de brug gewerkt moest worden. In 1881 was de nieuwbouw klaar, in 1921 was er de vernieuwing van het wegdek, in 1922 de aanbruggen, in 1941 (in de Tweede Wereldoorlog dus) het schilderwerk. In 1952 werd in wezen een geheel nieuwe brug neergelegd naar oud model. Een veerpontje verzorgde tijdens het herstel de oeververbinding. Het scheelde een haartje of de brug was vervangen door een vaste brug. De baas van de Publieke Werken destijds, Gerrit Feiko Janssonius, heeft zich toen ingezet voor het behoud van deze brug. Het werk aan de brug was niet voorbij want in 1974 volgde een nieuwe balans, in 1980 werd het brugdek en in 1983 weer de balans vervangen. Begin 21e eeuw werd de brug geteisterd door zwaar vervoer vanwege de sanering van de wijk. Dit verkeer veroorzaakte in 2005 dusdanig schade dat de val en hameipoorten ontzet raakten. Alles moest worden vastgezet, zodat een vaste brug met het uiterlijk van een ophaalbrug ontstond. De brug werd het jaar daarop, toen de bouwwerkzaamheden minder werden, gerenoveerd en in oude staat teruggerestaureerd. Het is de enige dubbele houten ophaalbrug hier in de buurt die zich nog in originele staat bevindt. Alhoewel de Petemayenbrug, Zandhoeksbrug en in mindere mate de Drieharingenbrug hetzelfde uiterlijk hebben, dateren zij uit de jaren tachtig van de 20e eeuw, teruggerestaureerd als het ware. De uitleg van de vernoeming naar Sloterdijk valt in twee delen uiteen. Er zou in de Sloterdijkstraat een huis hebben gestaan genaamd Sloterdijk. De andere uitleg is dat men vanuit de straat en vanaf de brug het dorp Sloterdijk kon zien liggen. Een combinatie van die twee is ook nog mogelijk. Het uitzicht op Sloterdijk is er sinds eind 19e eeuw niet meer; er kwam de spoordijk voor/met de Spoorlijn Amsterdam - Rotterdam met daarin als doorkijkopening eigenlijk alleen de Spaarndammerspoorbrug.

De Planciusstraat is een straat in de binnenstad van Amsterdam, stadsdeel Centrum. De straat kreeg zijn naam in 1875 en werd genoemd naar predikant en zeevaartkundige Petrus Plancius (1555-1622). Eerder was dit De Schans aan de Smallepadsgracht. De straat ligt tussen de Westelijke Eilanden en het Westerkanaal en loopt van het Haarlemmerplein nog voor het spoorviaduct tot aan de Zoutkeetsgracht. De Vereeniging ten behoeve der Arbeidersklasse te Amsterdam, de eerste woningbouwvereniging van Nederland, bouwde hier haar eerste grote complex met arbeiderswoningen, dat model moest staan voor betere huisvesting van de arbeidersklasse. Het Planciusblok (het eerste blok kwam gereed in 1858) is gebouwd door Pieter Hamer, en is nu een rijksmonument. Licht, lucht en hygiëne waren de idealen bij de zoektocht van de filantropische vereniging naar gezonde en betaalbare huisvesting voor de arbeidersklasse. Tijdens de bouw heette de straat nog het Smallepad, en stond het blok langs het voormalige weelderige Westerplantsoen dat was aangelegd op de voormalige stadswal. Voor de aanleg van het Westerkanaal werd dit plantsoen geheel afgegraven. Sinds 1900 heeft tramlijn 10 zijn eindpunt aan het einde van de Planciusstraat bij de Korte Zoutkeetsgracht. In 1907 werd het kringspoor via Korte Zoutkeetsgracht – Houtmankade – Eerste Breeuwersstraat in gebruik genomen. Tussen 1923 en 1944 had ook lijn 23 hier zijn eindpunt. Lijn 10 werd in 1942 verlegd naar de Van Hallstraat. Van 10 mei 1951 tot 18 september 1967 had lijn 3 hier zijn eindpunt dat toen werd verplaatst naar de Zoutkeetsgracht. In de Planciusstraat bleef het inhaalspoor liggen. Over de Planciusstraat ligt een spoorviaduct. Vroeger vormde dit een smalle en lage doorgang waar de tram maar net doorheen kon. In de jaren zestig werd het viaduct verbreed. In de jaren negentig werd het dubbelspoor vervangen door strengelspoor om zo ruimte voor een vrije trambaan te krijgen.

De Planciusspoorbrug is een spoorviaduct in Amsterdam-Centrum in Nederland. De brug overspant de noordzuid lopende Planciusstraat, haar directe naamgever, beide zijn vernoemd naar Petrus Plancius. Tot november 2017 stond de brug bekend als S6 en S7 (spoorbrug 6 en 7). In die maand ver/hernoemde de gemeente Amsterdam alle spoorbruggen in de stad voor opname in het Basisregistraties Adressen en Gebouwen. Het viaduct ligt in de drie spoorlijnen tussen de stations Amsterdam Centraal Station en Station Amsterdam Sloterdijk, de lijnen: Amsterdam - Haarlem; Amsterdam - Zaandam; Amsterdam Centraal - Schiphol.

De Roode Bioscoop is een muziektheater aan het Haarlemmerplein in Amsterdam.

Jonas en de walvis is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Beeldhouwer Nic Jonk maakte dit bronzen beeld op betonnen sokkel in 1968; het is gesigneerd en gedateerd. In 1976 werd het opgenomen in een beeldenroute van Stichting Beeldende Kunst lopend van Dam over het Damrak. Het stond destijds op het Beursplein. Het is een min of meer abstracte weergave van het Bijbelverhaal Jonas en de Walvis. In 1978 werd de gemeente Amsterdam eigenaar van het beeld. Het beeld werd bij een herprofilering verwijderd, maar dook ineens in 2011 weer op en kreeg zijn oorspronkelijke plaats, maar moest standhouden tegen oprukkende gestalde fietsen. De gemeente vond die plaats in 2015 niet meer passend. In het kader van de aanleg van de Rode Loper en de bouw van een ondergrondse fietsenstalling vond ze dat er te veel kunstuitingen waren op het Beursplein. Ook Charging Bull van Arturo di Modica zou verplaatst moeten worden (maar bleef staan). In 2016 werd Jonas en de walvis daarom opnieuw herplaatst, nu op een openbare binnenplaats in de Haarlemmer Houttuinen (Nieuwe Houttuinen). Het vormt daar met haar ronde en vloeiende lijnen een contrast met de strakke lijnen van de nieuwbouw. Ook Eindhoven (Tramstraat, ook diverse keren verhuisd), Tilburg, Heerlen, Bergen aan Zee (versie uit 1971, Van der Wijckplein), Steenwijk, Vlaardingen en Amsterdam-Osdorp (Koos Vorrinkweg) kregen een Jonas en de walvis.

Haarlemmerplein 4, Amsterdam is een gebouw aan het Haarlemmerplein in Amsterdam-Centrum.

De Planciusbuurt is een buurt in het centrum van Amsterdam. De buurt ligt in de Gouden Reael, ten westen en ten noorden van het Haarlemmerplein, en wordt begrensd door de Singelgracht, het Westerkanaal, de Korte Zoutkeetsgracht, de Planciusstraat en de Korte Marnixstraat. De Planciusstraat en de Planciusbuurt werden genoemd naar predikant en zeevaartkundige Petrus Plancius (1555-1622). De buurt wordt opgedeeld in Planciusbuurt Zuid en Planciusbuurt Noord door de spoorlijn tussen het Centraal Station en Amsterdam-Sloterdijk. De 19e-eeuwse Haarlemmerpoort aan de Singelgracht bepaalt het beeld van het aangrenzende Haarlemmerplein. De tramlijn 3 rijdt vanaf het Haarlemmerplein naar de Korte Zoutkeetsgracht. Planciusbuurt Zuid (17 346 m², 170 bewoners) en Planciusbuurt Noord (24 120 m², 350 bewoners) behoren qua oppervlakte en bevolking tot de kleinste en dunst bevolkte buurten van Amsterdam.

Haarlemmerplein 2 is een gebouw in Amsterdam-Centrum, op de hoek van het Haarlemmerplein met de Haarlemmerdijk. Het verving meerdere oudere panden en is eind jaren zestig ontworpen door Arthur Staal en heeft diverse bedrijven gehuisvest.

De Wubboboom is een levend gedenkteken annex monument, staande op het Haarlemmerplein in Amsterdam-Centrum. Vrijwel direct na het overlijden van natuurkundige Wubbo Ockels (18 mei 2014) kwam binnen de gemeenteraad Amsterdam het idee van de grond voor hem een levend monument op te richten. Tijdens een herdenkingsdienst in de Westerkerk maakte wethouder Maarten van Poelgeest bekend dat er ter ere van Ockels een iep zou worden geplant. De boom moest zo geplant worden zodat hij geen schade kon toebrengen aan bestrating en leidingen in de grond. De boom zou geplant worden in een hoek van het Haarlemmerplein. De iep van het ras Ulmus 'Sapporo Autumn Gold' is een kruising van de Japanse iep (Ulmus japonica) met Ulmus pumila, die vanwege haar afwijkende bladkleur opvalt ten opzichte van andere bomen op het plein. Er werd een constructie bedacht die de boom stormbestendig zou moeten maken. Bomen van dit iepenras zouden wel 500 jaar oud kunnen worden, staande voor de duurzaamheid waar Ockels zijn laatste jaren voor streed. De boom werd begon november 2014 "onthuld". De boom wordt omringd door straatmeubilair met zitbanken, waarop vier plaquettes zijn aangebracht. Ook deze banken volgen de duurzaamheid. Ze worden gedragen door cortenstaal en zijn bekleed met FSC-gecertificeerd hout. Twee plaquettes duiden Ockels als persoon en twee laten twee bekende uitspraken van de astronaut zien: Optimisme is een verantwoordelijkheid We zijn allemaal astronaut van Ruimteschip Aarde Ockels volgde hiermee Hella S. Haasse, die al tijdens haar leven een boom naar haar vernoemd kreeg in het Vondelpark.

De Fontein Haarlemmerplein is een fontein geplaatst in/op het Haarlemmerplein in Amsterdam-Centrum. De fontein werd geplaatst na een nieuwe herinrichting van het plein na een eerdere "opknapbeurt" in de jaren zeventig. Rond 2010 kwam er na jaren nieuwbouw naar ontwerp van architect Dick van Gameren, die daarmee een nieuwe noordrand creëerde. In de jaren zeventig was nog het idee om vanaf de Haarlemmerweg een snelwegverbinding te maken naar de Prins Hendrikkade. Een reliek uit die tijd is bijvoorbeeld de betonnen brug (brug 95). Dat werd losgelaten en zodoende kon er rond 2010 weer gebouwd worden op plekken waar ongezellige parkeerterreinen waren ingericht. De inrichting vond plaats onder supervisie van de gemeente Amsterdam onder woordvoerder Harm Klaas Naaijer. Naar ontwerp van Draken Bozan werd in 2013 aan de noordkant van het plein een fontein geplaatst. Tussen de grijze stoeptegels werden drie stroken van metaal geplaatst waaronder 42 bedriegertjes werden geïnstalleerd. Elk reeks van bedriegertjes heeft een eigen watervoorziening. Het geheel wordt middels computerprogrammatuur aangestuurd, zodat er een golfbeweging bij het spuiten wordt gesymboliseerd. Bij schemering wordt de installatie verlicht, want zij “draait” dagelijks tussen 9 en 23 uur. Op woensdag is de fontein buiten werking; er is dan een dagmarkt. Na dit eerste artistiek kunstwerk kwam een jaar later de Wubboboom. Drazen Bokan leverde in 2023 opnieuw een fontein aan Amsterdam, de Fontein Kolenkit nabij de Opstandingskerk (Kolenkit).

De Westerkanaalschutsluis is een schutsluis in het Westerkanaal, Amsterdam-West. Ze liggen tussen beide Houtmankaden. De originele schutsluis werd vanaf juni 1877 (datum aanbesteding) gebouwd in het toen net gegraven Westerkanaal, dat een doorgaande route vormde tussen de Singelgracht en het IJ. Er kwamen grote schepen binnen, dus het werd een vrij grote schutsluis; de sluiskolk werd 122 meter. In augustus 1878 was de klus grotendeels geklaard. In de loop der jaren werd de schutsluis steeds meer een sta-in-de-weg voor grotere schepen in de route Amsterdam-Rotterdam. In 1959 werd dan ook besloten dat de schutsluis en de onder de Westerkeersluis (brug) liggende Westerkeersluis gereed te maken voor schepen tot 2000 ton. De noordelijke sluisdeuren verhuisden verder naar het noorden tussen de Houtmandwarsstraat en de Zoutkeetsgracht; de sluiskolk werd opgerekt tot 165 meter en er kwamen aan die zijde twee doorvaarten. Vermoedelijk zijn bij die verbouwing zijn ook schuilkelders aangebracht in de vier landhoofden; er zou plaats zijn voor 4 x 100 personen (vier landhoofden). Of deze nog operationeel zijn (laatste controle 1993) is onbekend. De zuidelijke sluisdeuren liggen in een doorvaart en dan al vanaf het begin in het verlengde van de Schiemanstraat, even ten noorden van de spoorbruggen. Het Westerkanaal maakt deel uit van de Staande Mastroute en staat dag en nacht open; slechts in geval van plotselinge stijging van het waterpeil gaat de sluis dicht. Bovendien vormt het kanaal een essentieel onderdeel binnen de waterverversing in Amsterdam.